Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ανάπτυξη της τάξης του 3% το 2025 σύμφωνα με το βασικό σενάριο βλέπει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών για την Κύπρο, το οποίο σχεδιάστηκε από την ειδική ομάδα της Αρχής για τον έλεγχο αντοχής (stress test) σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Στο δυσμενές της σενάριο, ωστόσο, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα για την Κύπρο, υπολογίζοντας ύφεση της τάξης του 2,5% για τη χώρα.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) ξεκίνησε τη δοκιμή αντοχής 2025 σε επίπεδο ΕΕ και έδωσε στη δημοσιότητα τα μακροοικονομικά σενάρια των κρατών σε σχέση με τις τράπεζες. Τονίζεται σχετικά, ότι η φετινή άσκηση έχει σχεδιαστεί για να παράσχει πολύτιμες πληροφορίες για την αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα στο σημερινό αβέβαιο και μεταβαλλόμενο μακροοικονομικό περιβάλλον. Το δυσμενές σενάριο βασίζεται σε μια αφήγηση υποθετικής επιδείνωσης των γεωπολιτικών εντάσεων, με μεγάλες, αρνητικές και επίμονες διαταραχές στο εμπόριο και την εμπιστοσύνη, που έχουν έντονα αρνητικές επιπτώσεις στην ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, τόσο στο εσωτερικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο σοβαρός χαρακτήρας του δυσμενούς σεναρίου αντικατοπτρίζει τον σκοπό της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test), ο οποίος είναι η αξιολόγηση της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος σε ένα υποθετικό σοβαρά επιδεινωμένο μακροοικονομικό περιβάλλον.
Περνώντας ξανά στα των υπολογισμών της EBA με τα βασικά και τα δυσμενή μακροοικονομικά σενάρια που οι τράπεζες υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το 2025 για την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που συντονίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, στο βασικό σενάριο για την Κύπρο προβλέπεται ανάπτυξη όπως προαναφέρθηκε στο 3% για το 2025, στο 3,1% για το 2026 και στο 3% για το 2027. Αντιθέτως, στο δυσμενές η ύφεση για το 2025 μπορεί να φτάσει στο 2,5% το 2025, ύφεση 4,7% για το 2026, αλλά το 2027 αλλάζουν τα πράγματα και βλέπει ελαφρά ανάπτυξη στο 0,7%. Για να υπάρχει σύγκριση, τα αντίστοιχα ποσοστά για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα εξής: Στο βασικό σενάριο βλέπει ανάπτυξη 1,4% για το 2025, για το 2026 ανάπτυξη στο 1,6% και για το 2027 ανάπτυξη στο 1,5%. Στο δυσμενές σενάριο για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βλέπει η ΕΒΑ ύφεση της τάξης του 2,3% για το 2025, ύφεση 4,2% για το 2026 και για το 2027 βλέπει βελτιωμένη εικόνα σε σχέση με το δυσμενές σενάριο του 2026, συγκεκριμένα 0% (ούτε ύφεση, ούτε ανάπτυξη).
Στα χαμηλά η ανεργία
Περνώντας εκ νέου στα της Κύπρου, όσον αφορά την ανεργία, στο βασικό της σενάριο για το 2025 η Αρχή βλέπει να κυμαίνεται στο 4,9%, στο 4,7% για το 2026 και 4,6% για το 2027, ενώ στο δυσμενές σενάριο η Αρχή βλέπει ανεργία στο 8,3% για το 2025, το χαμηλό διψήφιο του 11,6% για το 2026 και στο 11,8% για το 2027. Για σύγκριση, στο βασικό σενάριο της Αρχής για το 2025 για τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης βλέπει να κυμαίνεται στο 5,9%, στο 5,7% για το 2026 και 5,5% για το 2027, ενώ στο δυσμενές σενάριο η Αρχή βλέπει ανεργία για τα κράτη της Ε.Ε. στο 7,7% για το 2025, στο 10,3% για το 2026 και στο 11,6% για το 2027.
Επιτόκια στο 2,96%
Μέσα στο τεστ που προχώρησε η ΕΒΑ προβλέπει στο βασικό σενάριο για την Κύπρο ότι το 2025 θα κυμανθούν τα επιτόκια στο 2,96%, θα κυμανθούν στο 3% για το 2026, ενώ στο 3,05% για το 2027. Από την άλλη, στο δυσμενές τα επιτόκια υπολογίζονται στο 4,87% το 2025, στο 4,49% το 2026 και στο 4,21% για το 2027. Για να υπάρχει σύγκριση με τις χώρες της Ε.Ε., στο βασικό της σενάριο βλέπει η ΕΒΑ 3,12% για το 2025, ανεβαίνει στο 3,22% για το 2026 και ακολούθως στο 3,35% για το 2027. Στο δυσμενές σενάριο για τις χώρες της Ε.Ε. τα επιτόκια θα κυμανθούν στο 4,80% για το 2025, στο 4,60% για το 2026 και στο 4,47% για το 2027.
Ανεβαίνουν τα ακίνητα
Δείκτες που ενδιαφέρουν αρκετά τις τράπεζες για τα Stress tests τους είναι οι τιμές των οικιστικών και των εμπορικών ακινήτων στην Κύπρο. Στο βασικό σενάριο οι τιμές των οικιστικών θα αυξάνονται κατά 4,7% για το 2025, κατά 3% για το 2026 και κατά 2,5% για το 2027. Στο δυσμενές σενάριο όμως υπολογίζεται μείωση 3,4% για τα οικιστικά ακίνητα το 2025, μείωση κατά 9,5% για το 2026 και μείωση 6,1% στις τιμές για το 2027. Αντίστοιχα για χώρες της Ε.Ε. προβλέπεται αύξηση 3% για το 2025, 2,7% για το 2026 και 2,3% για το 2027 στο βασικό σενάριο, ενώ μειώσεις τιμών στα οικιστικά ακίνητα της τάξης του 3,5% το 2025, στο 8,4% για το 2026 και στο 4,7% για το 2027.
Βάσει υπολογισμών για τα εμπορικά ακίνητα της Κύπρου, το βασικό σενάριο αναφέρει άνοδο τιμών της τάξης του 2,3% για το 2025, στο 1,1% για το 2026 και κατά 0,7% για το 2027. Στο δυσμενές σενάριο για τα εμπορικά ακίνητα της Κύπρου προβλέπεται μείωση τιμών κατά 8,6% το 2025, κατά 14,7% για το 2026 και κατά 11,6% για το 2027. Για τα κράτη της Ε.Ε. η EBA βλέπει στο βασικό σενάριο αυξήσεις τιμών στα εμπορικά ακίνητα της τάξης του 1,5% για το 2025 και 1,3% για τα έτη 2026 και 2027. Στο δυσμενές σενάριο βλέπει μειώσεις τιμών 9,4% για το 2025, στο 14,3% για το 2026 και κατά 9,3% για το 2027.
Ανθεκτικότητα τραπεζών
Στο έγγραφο των δοκιμών που παρουσίασε η EBA σε συνεργασία με το European Systemic Risk Board (ESRB), θέλει να αξιολογηθεί η ανθεκτικότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε δυσμενείς χρηματοοικονομικές και οικονομικές εξελίξεις, καθώς και να συμβάλουν στη συνολική αξιολόγηση του συστημικού κινδύνου στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ. Έτσι, αυτά είναι τα βασικά και τα δυσμενή μακροοικονομικά σενάρια που οι τράπεζες υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το 2025 σε όλη την ΕΕ για την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που συντονίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΒΑ)
Υπογραμμίζεται δε, πως, το δυσμενές σενάριο καθορίζει την πορεία των βασικών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών μεταβλητών σε μια υποθετική δυσμενή κατάσταση που θα προκληθεί από την υλοποίηση των κινδύνων στους οποίους είναι εκτεθειμένο το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ. Το τεστ αντοχής είναι μια ανάλυση σεναρίου που μετρά πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί ο τραπεζικός τομέας σε υποθετικές δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις. Κατά συνέπεια, το σενάριο δεν θα πρέπει να θεωρείται πρόβλεψη των πιο πιθανών αρνητικών κλυδωνισμών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
