Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στις αγορές βγήκε την Τρίτη 4 Απριλίου 2023 η Κύπρος μέσω ομολόγου βιωσιμότητας για πρώτη φορά στην ιστορία της, αντλώντας 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Η απόδοση με βάση την τιμή του ομολόγου διαμορφώθηκε στο 4,21%, με ετήσιο ονομαστικό επιτόκιο 4,12%, ενώ η ζήτηση από τους επενδυτές ξεπέρασε τα 12,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Στις πρώτες 30-35 ημέρες διακυβέρνησης της νέας Κυβέρνησης η Κυπριακή Δημοκρατία βγήκε στις αγορές με ένα νέο είδος ομολόγου, με «πράσινο» προσανατολισμό. Την προετοιμασία της έκδοσης είχε κάνει η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, ωστόσο η παρούσα ανέμενε την κατάλληλη στιγμή για να είναι επιτυχημένη. Το κλίμα με τις τράπεζες στην Αμερική, στην Ελβετία και η όλη σύγχυση με την επενδυτική κοινότητα και τη γενικότερη αναταραχή στις αγορές φαίνεται να καθυστέρησε λιγάκι την διαδικασία της έκδοσης. Η «Κ» είχε γράψει πως η Κύπρος θα έβγαινε στις αγορές τις πρώτες ημέρες διακυβέρνησής της με ομόλογο βιωσιμότητας ύψους 1 δισ. ευρώ, ενώ οι ειδικοί είχαν «προβλέψει» απόδοση γύρω στο 4,10%. Τελικά βγήκε ελαφρώς πιο ακριβή η έκδοση, στο 4,21% και θεώρησε πιο σωστό να βγει στις αγορές η ΚΔ μετά την αξιολόγηση των Moody’s και DBRS την περασμένη Παρασκευή. Η Κύπρος –όπως και όλα τα κράτη με τα επιτόκια που έχουν ανέβει αλλά και την οικονομική περιρρέουσα– δεν θα δανείζεται πλέον χρήματα από επενδυτές είτε για «πράσινους» σκοπούς, είτε για σκοπούς αναχρηματοδότησης του χρέους σε επίπεδα που δανειζόταν μέχρι και αρχές του 2022. Το τελευταίο 10ετές που εξέδωσε η Κύπρος αρχές του 2022 και είχε δανειστεί 1 δισ. ευρώ, είχε απόδοση 0,95%. Είναι αυξημένο κατά 3,4 φορές, γεγονός που καταδεικνύει ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει ριζικά από τότε.
Η Κύπρος διαθέτει σημαντική ρευστότητα, η οποία είναι επαρκής να καλύψει κατά 3,5 φορές τις χρηματοδοτικές ανάγκες της φετινής χρονιάς.
Ικανοποιητική απόδοση
Πώς σχολιάζουν οι ειδικοί την έκδοση; Όπως αναφέρει ο οικονομικός αναλυτής της Athlos Capital, Φάνος Βλαδιμήρου, η Κύπρος άντλησε 1 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,219% (MS + 125bps) μέσω της έκδοσης 10ετους ομολόγου βιωσιμότητας.
Όπως εξήγησε, αυτή ήταν η πρώτη έκδοση ομολόγου βιωσιμότητας από την Κυπριακή Δημοκρατία και συγκέντρωσε ισχυρό ενδιαφέρον, αφού η συνολική ζήτηση ξεπέρασε τα 12,1 δισ. ευρώ. «Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η απόδοση του ομολόγου (yield) να μειωθεί από το αρχικό guidance που ήταν στο (MS + 140bps)», σχολίασε. Ο κ. Βλαδιμήρου σημείωσε πως, δεδομένων των διεθνών συνθήκων της συνεχούς αύξησης των επιτοκίων, η απόδοση του Κυπριακού ομολόγου κρίνεται απολύτως ικανοποιητική αφού είναι πολύ κοντά με την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου της Ιταλίας. Ο οικονομικός αναλυτής της Athlos Capital υπογράμμισε ότι, η ζήτηση ήταν ιδιαίτερα ψηλή αφού οι επενδυτές αναγνωρίζουν την πρόοδο που έγινε στα δημόσια οικονομικά, καθώς και στον τραπεζικό τομέα της χώρας. Θέλοντας να δώσει συγκεκριμένα παραδείγματα, ο κ. Βλαδιμήρου σημείωσε πως, την περσινή χρονιά η Κύπρος παρουσίασε υψηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης (5,6%), δημοσιονομικό πλεόνασμα (2,3% του ΑΕΠ), ενώ σημαντική βελτίωση σημειώθηκε και στον δείκτη δημοσίου χρέους προς ΑΕΠ, ο οποίος μειώθηκε στο 86,5% από 101% το 2021. Τέλος, ο κ. Βλαδιμήρου συμπλήρωσε ως αξιοσημείωτο το γεγονός πως, η Κύπρος διαθέτει σημαντική ρευστότητα, η οποία είναι επαρκής να καλύψει κατά 3,5 φορές τις χρηματοδοτικές ανάγκες της φετινής χρονιάς.
Η Κυπριακή Δημοκρατία με βαθμό πιστοληπτικής ικανότητας ΒΒΒ/σταθερό (Standard & Poor’s), Ba1/θετικό (Moody’s), BBB-/σταθερό (Fitch) και BBB/σταθερό (DBRS) έδωσε όρους εντολής στις επενδυτικές τράπεζες Barclays / HSBC / J.P. Morgan / Morgan Stanley (B&D) / Société Générale για την εκτέλεση έκδοσης του ομολόγου βιωσιμότητας.
Πράσινα vs Βιώσιμα
Τι είναι τα ομόλογα βιωσιμότητας και ποια η βασική τους διαφορά από τα πράσινα ομόλογα; Τα ομόλογα βιωσιμότητας είναι χρηματοοικονομικά μέσα σταθερού εισοδήματος (ομόλογα) όπου τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση ή την αναχρηματοδότηση ενός συνδυασμού Πράσινων και Κοινωνικών Έργων και τα οποία ευθυγραμμίζονται με τα τέσσερα βασικά στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγοράς (ICMA) Αρχές Πράσινων Ομολόγων και Αρχές Κοινωνικών Ομολόγων. Η κύρια διαφορά μεταξύ των πράσινων, κοινωνικών ομολόγων και ομολόγων βιωσιμότητας έγκειται στις βιώσιμες κατηγορίες τους για την κατανομή των εσόδων, τα ομόλογα βιωσιμότητας που πρέπει να συνδυάζουν κοινωνικές και πράσινες κατηγορίες.
Όλα τα υπουργεία της Δημοκρατίας έχουν λάβει γνώση των κριτηρίων επιλεξιμότητας των έργων βάσει του παρόντος πλαισίου και καλούνται να επισημάνουν στο Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους δυνητικά επιλέξιμες δαπάνες για περαιτέρω εξέταση προς κατανομή. Τα υπουργεία καλούνται να υποβάλλουν προτάσεις τουλάχιστον ετησίως σε σχέση με τον συνήθη κύκλο προγραμματισμού του προϋπολογισμού τους, αλλά μπορούν επίσης να προτείνουν έργα προς εξέταση σε ad hoc βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η υποβολή από τα υπουργεία που προτείνουν δυνητικά έργα για κατανομές βάσει του παρόντος πλαισίου θα πρέπει όχι μόνο να αναφέρει σε ποιες επιλέξιμες πράσινες και κοινωνικές κατηγορίες θεωρούν ότι εμπίπτουν τα προτεινόμενα έργα, αλλά και τυχόν σημαντικούς περιβαλλοντικούς ή κοινωνικούς κινδύνους που συνδέονται με το έργο –πώς αξιολογήθηκαν και ποια είναι τα βασικά μέσα μετριασμού τους. Αυτό περιλαμβάνει την εξέταση του κατά πόσον τα έργα που ενδέχεται να επηρεάσουν τις τοπικές κοινότητες (π.χ. έργα υποδομής) απαιτούσαν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή διαβούλευση με την κοινότητα και εάν έχουν εντοπιστεί τυχόν πιθανές αντιπαραθέσεις μαζί με τα πιθανά μέσα μετριασμού.
Ομάδα εργασίας για τη βιώσιμη χρηματοδότηση
Το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έχει συστήσει διυπουργική ομάδα εργασίας για τη βιώσιμη χρηματοδότηση (SFWG) η οποία, μαζί με τα αρμόδια υπουργεία και τις κυβερνητικές υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για τον προϋπολογισμό και την υλοποίηση έργων, αποτελεί βασικό στοιχείο της διακυβέρνησης γύρω από την αξιολόγηση και την επιλογή έργων στο πλαίσιο του πλαισίου βιώσιμης χρηματοδότησης της Δημοκρατίας. Η SFWG προεδρεύεται από τον ανώτερο υπεύθυνο του Γραφείου Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους για τη βιώσιμη χρηματοδότηση του χρέους και περιλαμβάνει επίσης εκπροσώπους από το υπουργείο Οικονομικών, από το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, από το υπουργείο Ενέργειας, από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων/Αντιπρόεδρος του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας και από το υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.
