Νεβζατ Ντεβρανογλου, Ορχαν Κοσκουκ / Reuters
Οι Τούρκοι δεν πρέπει να προσβλέπουν σε κάποια ανάπαυλα από το αυξανόμενο κόστος ζωής μέσα στο καλοκαίρι. Οι οικονομολόγοι αναμένουν οι τιμές να εκτιναχθούν έως και 8,5% τον τρέχοντα μήνα. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει εμφατικά τα προβλήματα, τα οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Αγκυρα, ενόσω ξεκινάει την πορεία της προς περισσότερο ορθόδοξες οικονομικές πολιτικές. Οι παρατεταμένες πληθωριστικές πιέσεις εξαιτίας της αποδυνάμωσης της λίρας και των αυξήσεων στη φορολογία παρατηρούνται, ενώ ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ και η διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας προετοιμάζουν στροφή στη νομισματική πολιτική. Αυτή περιλαμβάνει αυξήσεις επιτοκίων, που αναμένεται να επιβραδύνουν την εγχώρια ζήτηση. Η νομισματική σύσφιγξη, αφότου προηγήθηκαν χρόνια με επιθετικές μειώσεις επιτοκίων, στόχο έχει να περιστείλει τον πληθωρισμό έως τα μέσα του 2024. Ωστόσο, στο μεταξύ, η αλλαγή πλεύσης κατέφερε πλήγμα στην τουρκική λίρα και οι Αρχές ζητούν από τα ήδη χειμαζόμενα νοικοκυριά να κάνουν υπομονή.
Τον Ιούλιο, συγκεκριμένα, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν σχεδόν 10% λόγω των αυξήσεων φόρων και της κατάρρευσης της λίρας. Τον τρέχοντα μήνα εκτιμάται ότι η άνοδος του δείκτη θα κυμανθεί από 5,5% έως και 8,5%, ενώ οι επιπτώσεις από τις αυξήσεις φόρων στα μέσα Ιουλίου θα αποτυπωθούν τον Αύγουστο. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν στο Reuters ότι οι τιμές των τροφίμων θα εκτοξευθούν αυτόν τον μήνα λόγω της αύξησης του φόρου καυσίμων στις 16 Ιουλίου, η οποία προοριζόταν να ενισχύσει τον προϋπολογισμό κατά 1,12 τρισ. λίρες (42,2 δισ. δολάρια) μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου και τις εκλογές του Μαΐου, που συνέτειναν σε διόγκωση κρατικών εξόδων.
Η αύξηση των φόρων ανέβασε τις τιμές της βενζίνης κατά 45% στις 36 λίρες ανά λίτρο. Οι ναύλοι των δημοσίων συγκοινωνιών και των ταξί αυξήθηκαν 51% στην Κωνσταντινούπολη, τη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας. Οι ναύλοι των ταξί έφτασαν το 75% για μικρές αποστάσεις.
Η προηγούμενη προσπάθεια του Ερντογάν να μειώσει τα επιτόκια εκτίναξε τον ετήσιο πληθωρισμό σε επίπεδα ρεκόρ των τελευταίων 25 ετών, πάνω από 85% το 2022, θέτοντας τη λίρα υπό τη δύσκαμπτη διαχείριση του κράτους.
Παρά ταύτα, αφού επανεξελέγη ο Ερντογάν τον Μάιο, έχοντας ενώπιόν του μια ασταθή οικονομία και εξαντλημένα συναλλαγματικά διαθέσιμα, διόρισε νέο υπουργικό συμβούλιο για να αντιστρέψει την πολιτική. Η Τράπεζα της Τουρκίας υπό τη νέα διοικήτρια Χαφιζέ Γκαγιέ Ερκάν έχει έκτοτε αυξήσει το κόστος δανεισμού κατά 900 μ.β. και η λίρα με μεγαλύτερη ελευθερία διακύμανσης έχει υποχωρήσει 26%. Η Ερκάν έχει υποσχεθεί να συνεχίσει την πορεία αυτή.
Ωστόσο, εν μέρει λόγω της υποτίμησης του νομίσματος, η Κεντρική Τράπεζα αναμένει ότι ο ετήσιος πληθωρισμός θα αυξηθεί μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2024, οπότε και θα κορυφωθεί πέραν του 60%. Δημοσίως ο Τούρκος πρόεδρος υποστηρίζει την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού σε μονοψήφιο νούμερο, προσθέτοντας ότι δεν μπορεί η κυβέρνηση να κάνει ταυτόχρονα συμβιβασμούς σε απασχόληση και ανάπτυξη. Αναλυτές, τέλος, αμφισβήτησαν κατά πόσο θα επιτρέψει την άνοδο των επιτοκίων και την επιβράδυνση της ανάπτυξης, ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Μαρτίου, υποχρεώνοντας τον υπουργό Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ να τονίσει ότι έχει την πλήρη υποστήριξη του Ερντογάν.
