Στα ψηλά οι αναφορές για ξέπλυμα χρήματος

Επέστρεψαν στα επίπεδα του 2021 οι αναφορές για ύποπτες συναλλαγές στη χώρα μας, καλώντας τη Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΟΚΑΣ) αλλά και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο προς τη διερεύνηση αδικημάτων από τα οποία προήλθαν παράνομα έσοδα. Από στοιχεία της ΜΟΚΑΣ προκύπτει ότι κατά το 2023 λήφθηκαν συνολικά 2.396 αναφορές ύποπτων συναλλαγών, οι οποίες αφορούσαν 513 Αναφορές Ύποπτων Συναλλαγών (STRs) και 1.883 Αναφορές Ύποπτων Δραστηριοτήτων (SARs). Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι ενώ το 2022 είχε παρατηρηθεί μια κάμψη των αναφορών της τάξης του 24% (1.901 αναφορές), το 2023 παρατηρείται σημαντική συνολική ποσοστιαία αύξηση ύψους 26% στη βάση της στατιστικής ανάλυσης των αναφορών ύποπτων δραστηριοτήτων και συναλλαγών που υποβλήθηκαν στη ΜΟΚΑΣ. Σημειώνεται ακόμα ότι το 2021 οι αναφορές έφταναν τις 2.499 με συνολική ποσοστιαία αύξηση ύψους 54%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2015 οι υποθέσεις για ύποπτες συναλλαγές δεν ξεπερνούσαν τις 1.000 καθώς ανέρχονταν μόλις στις 938.

Οι κλάδοι

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η πλειονότητα των αναφορών το 2023 αφορούσε διασυνοριακές αναφορές από μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών (ΜΧΠ), της Ευρωπαϊκής Ένωσης (986). Ειδικότερα από την ανάλυση ανά κλάδο επισημαίνεται ότι οι αναφορές ύποπτων συναλλαγών από παρόχους υπηρεσιών τυχερών παιγνιδιών τριπλασιάστηκαν το 2023 συγκριτικά με το 2022 (117 από 44). Υπερδιπλάσιες αναφορές ύποπτων συναλλαγών σημειώθηκαν από τα ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος το 2023, ενώ οι αναφορές από τις τράπεζες μειώθηκαν το 2023 σε σύγκριση με το 2022 (471 από 476). Ανοδική πορεία καταγράφει ο κλάδος των δικηγόρων και των λογιστών/ελεγκτών με τις αναφορές να φτάνουν στις 26 και 27, αντίστοιχα.

Δεσμεύτηκαν €25 εκατ.

Το σύνολο των δεσμεύσεων για την περίοδο από 1.1.2024 μέχρι σήμερα έφτασε στα €25.192.979, σύμφωνα με στοιχεία που προώθησε στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, η ΜΟΚΑΣ. Το ποσό αυτό καταδεικνύει κατακόρυφη αύξηση των χρηματικών ποσών και περιουσιακών στοιχείων που δέσμευσαν οι κυπριακές αρχές, στο πλαίσιο διερεύνησης υποθέσεων μαύρου χρήματος στη χώρα μας.

Συγκεκριμένα, σε σημείωμα που προώθησε η ΜΟΚΑΣ στο πλαίσιο συζήτησης για τη λειτουργία και αποτελεσματικότητα των θεσμών της Κυπριακής Δημοκρατίας που σχετίζονται με την πρόληψη και καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, της φοροαπαλλαγής και του ξεπλύματος παράνομου χρήματος, σημειώνεται ότι παρουσιάζεται σημαντική συγκριτικά αύξηση του ποσού των δεσμεύσεων παράνομων εσόδων που έχουν εξασφαλισθεί σε ημεδαπές ποινικές υποθέσεις κατά το έτος 2024.

Προστίθεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 μέχρι και σήμερα το ποσό το οποίο δεσμεύθηκε ανήλθε σε περίπου €7.000.000, σε σύγκριση με προηγούμενα έτη που περιοριζόταν κάτω από ένα εκατομμύριο ευρώ.

Πιο αναλυτικά, αναφέρεται ότι δεσμεύθηκαν χρηματικά ποσά ύψους €1.466.321, 13 οχήματα συνολικής αξίας €229.700, ακίνητα συνολικής αξίας €4.985.902 και τιμαλφή συνολικής αξίας €276.445.

Όσον αφορά στις δεσμεύσεις με βάση αιτήματα ξένων χωρών που εκτελούνται από τη ΜΟΚΑΣ για την περίοδο 1.1.2024 έως σήμερα, αναφέρεται ότι το ύψος των διαταγμάτων δέσμευσης κατά την αναφερόμενη περίοδο ανήλθε σε €18.234.611 και περιλαμβάνει τόσο χρηματικά ποσά όσο και επενδυτικά προϊόντα.

Διαβιβάσεις στην Αστυνομία

Όσον αφορά τις διαβιβάσεις υποθέσεων στην Αστυνομία κατά το 2024, για διερεύνηση πιθανής διάπραξης ποινικών αδικημάτων που προκύπτουν μετά από ανάλυση αναφορών ύποπτων συναλλαγών και πληροφοριών που υποβλήθηκαν στη Μονάδα, ανέρχονται συνολικά σε 27.

Κατά τα έτη 2022 και 2023 (μέχρι και τις 23 Σεπτεμβρίου 2024) διαβιβάστηκαν στην Αστυνομία για ποινική διερεύνηση συνολικά 78 υποθέσεις, εκ των οποίων οι 29 το 2023 και οι 22 το 2022.

Σημειώνεται ότι οι υποθέσεις που διαβιβάστηκαν στην Αστυνομία για σκοπούς ποινικής διερεύνησης αφορούν θεματικά τα πιο κάτω αδικήματα:

(α) ενδεχόμενες παραβιάσεις κυρωτικών μέτρων της ΕΕ και συνεπακόλουθη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή απόπειρες διάπραξης.

(β) ενδεχόμενη νομιμοποίηση παράνομων εσόδων.

(γ) υποθέσεις πιθανής διάπραξης απάτης/διαδικτυακής απάτης ή πλαστογραφίας.

(δ) υποθέσεις πολιτογραφήσεων.

(ε) υποθέσεις για ενδεχόμενη εμπορία ναρκωτικών και συνεπακόλουθη νομιμοποίηση παράνομων εσόδων.

(στ) υποθέσεις για ενδεχόμενη εμπορία προσώπων και/ή παιδική πορνογραφία.

(ζ) τρομοκρατία.

Ακόμα, στο σημείωμα η ΜΟΚΑΣ αναφέρει ότι σύμφωνα με ανατροφοδότηση που λήφθηκε πρόσφατα από την Αστυνομία και που αφορά στις περιπτώσεις που διαβιβάστηκαν από τη Μονάδα για σκοπούς ποινικής διερεύνησης, προκύπτουν στατιστικά δεδομένα για διαβιβάσεις που έγιναν από τη Μονάδα, χρησιμοποιήθηκαν και/ή οδήγησαν σε ποινικές κατηγορίες σε υποθέσεις που βρίσκονται τώρα ενώπιον του Δικαστηρίου σε 10 ποινικές υποθέσεις.

Όπως σημειώνεται, έγιναν 32 διαβιβάσεις από τη Μονάδα προς την Αστυνομία, για τις οποίες βρίσκονται υπό εξέλιξη ποινικές ανακρίσεις, ενώ εκκρεμεί αριθμός διαβιβάσεων προς αξιολόγηση.

Πρωτοβουλίες

Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο του γνωστού προτύπου για «Public Private Partnership», πέραν και ανεξάρτητα από τη διαδικασία υποβολής αναφορών υπόπτων συναλλαγών, προς έγκαιρο εντοπισμό, δίωξη και πάταξη οικονομικής φύσεως αδικημάτων, είναι μία από τις πρωτοβουλίες που έχει αναπτύξει η Μονάδα πρόσφατα, προς εκσυγχρονισμό των διαδικασιών και τη βελτίωση των συνολικών αποτελεσμάτων στον τομέα αυτό. Στο παρόν στάδιο, αρχικά, υπό μορφή τυπολογιών σε εθελοντική βάση, μεταξύ της Μονάδας, των Διωκτικών Αρχών και των ημεδαπών Τραπεζών, υπό τον συντονισμό της ΜΟΚΑΣ, για εντοπισμό πρακτικών υψηλού κινδύνου για το Ξέπλυμα Παράνομου Χρήματος (ΞΠΧ) και Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας (ΧΤ).

Νέα εργαλεία

Η ΜΟΚΑΣ εντάσσει συνεχώς στους μηχανισμούς της καινούργιες, εξελισσόμενες μεθόδους προς την καταπολέμηση του ξεπλύματος παράνομου χρήματος και των νέων αναδυόμενων απειλών. Συγκεκριμένα, η μονάδα χρησιμοποιεί προϊόντα ψηφιακής τεχνολογίας, νέων τεχνολογιών και κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων ως εργαλεία για τη δέσμευση σχετιζόμενων παράνομων εσόδων που εντοπίζονται σε ποινικές υποθέσεις.

Αυτά αντικατοπτρίζονται στον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό αναφορών ύποπτων συναλλαγών που υποβάλλονται στη Μονάδα από υπόχρεες οντότητες, όπου καταγράφεται κατά το έτος 2023 αξιοσημείωτη ποσοστιαία άνοδος των αναφορών που υποβλήθηκαν από εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (Fintech), ενδεικτική της παγκόσμιας τάσης χρησιμοποίησης της νέας τεχνολογίας στη χρηματοοικονομική αγορά.

Το γεγονός αυτό οδήγησε, στη δημιουργία, εντός της Μονάδας, κατά το έτος 2023 ενός νέου εξειδικευμένου υποτομέα για ανάλυση και αξιολόγηση αναφορών που σχετίζονται με εικονικά περιουσιακά στοιχεία και άλλα επενδυτικά προϊόντα, καθώς και διαδικασιών που αφορούν πιθανή δέσμευση σχετιζόμενων παράνομων εσόδων που εντοπίζονται σε ποινικές υποθέσεις.

Eκθεση για ξέπλυμα

Εκθέσεις Στρατηγικής Ανάλυσης των κινδύνων Ξεπλύματος Παράνομου Χρήματος στην Κυπριακή Δημοκρατία εκπόνησε για πρώτη φορά το 2023 στα πλαίσια των καθηκόντων της, η Μονάδα. Οι κίνδυνοι προκύπτουν μέσα από την ανάλυση των αναφορών ύποπτων συναλλαγών που υποβάλλονται στη ΜΟΚΑΣ.

Σημειώνεται ότι η πρώτη στρατηγική ανάλυση έγινε σε συνεργασία, για πρώτη φορά, με τον Οργανισμό ΟΑΣΕ και επικεντρώνεται στην εμπορία προσώπων, ενώ η δεύτερη αφορά ένα μεγάλο φάσμα αδικημάτων (περιλαμβανομένου του αδικήματος της διαφθοράς) και μεθόδων που προκύπτουν από την ανάλυση ύποπτων συναλλαγών που υποβάλλονται στη ΜΟΚΑΣ.

Δικαστικό διάταγμα για κλοπή ιστορικής εκκλησιαστικής εικόνας

Την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές της «Κ», εκδόθηκε για πρώτη φορά στα χρονικά δικαστικό διάταγμα σε σχέση με την κλοπή αρχαίας εκκλησιαστικής εικόνας μετά από αίτημα της ΜΟΚΑΣ. Σύμφωνα με τις αρμόδιες πηγές, η υπό διερεύνηση υπόθεση αφορά εικόνα που κλάπηκε από εκκλησία στα κατεχόμενα. Όπως προνοείται οι αρμόδιες αρχές έστειλαν κυπριακό διάταγμα διερεύνησης με βάση τον ευρωπαϊκό κανονισμό για αμοιβαία συνεργασία και διερεύνηση, το οποίο και εκτελέστηκε στη Σλοβακία όπου και εντοπίζεται η εικόνα. Το διάταγμα αφορά στη δέσμευση και όχι τη δήμευση της εικόνας καθώς θα πρέπει να προηγηθεί η νενομισμένη διαδικασία προτού δημευτεί η εικόνα και επιστραφεί στην Κύπρο. Το διάταγμα παραμένει σε ισχύ μέχρι την ολοκλήρωση των ερευνών της Αστυνομίας. Η διερεύνηση εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΜΟΚΑΣ σε συνεργασία με το αρμόδιο τμήμα της Αστυνομίας με βάση τις πρόνοιες του νόμου περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες.