Πριν από περίπου ένα χρόνο 18 επιχειρήσεις στο ιστορικό κέντρο Λευκωσίας είχαν αιτηθεί και έλαβαν έγκριση για ενισχύσεις συνολικού ύψους 700 χιλιάδων ευρώ, στο πλαίσιο του σχεδίου χορηγίας του Υπ. Εσωτερικών για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των περιοχών Πράσινης Γραμμής. Στόχος του σχεδίου ήταν να δοθούν κίνητρα σε επιχειρηματίες ώστε να δραστηριοποιηθούν ή να μεταφέρουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες σε περιοχές της Εντός των Τειχών Λευκωσίας. Ένα χρόνο μετά, με επίσκεψη της «Κ» στην περιοχή, διαπιστώνει ιδίοις όμμασι αλλά και συνομιλώντας με ιδιοκτήτες καταστημάτων στα δρομάκια Λήδρας, Ονασαγόρου και τη λαϊκή γειτονιά, ότι η αλλαγή δεν έγινε πραγματικότητα. Τουλάχιστον, δεν έχει φτάσει στον επισκέπτη. Εκτιμάται δε ότι το πρόσωπο της περιοχής θα αλλάξει μόνο μετά την μεταφορά του αρχιτεκτονικού τμήματος του Πανεπιστημίου Κύπρου στο σχολείο της Φανερωμένης (το τρέχον έτος φοιτούν γύρω στους 200 φοιτητές), εξέλιξη η οποία συνδέεται με κάθοδο φοιτητόκοσμου στους δρόμους της εντός των τειχών πόλης, την δημιουργία φοιτητικών εστιών, αλλά και την παρουσία αρχιτεκτονικών γραφείων στην περιοχή. Ήδη έχει προκηρυχθεί σχέδιο χορηγιών ύψους 15 εκατ. ευρώ για φοιτητικές εστίες στην εντός των τειχών Λευκωσία, το οποίο αναμένεται ότι θα είναι ένας δυνατός μοχλός ανάπτυξης. Επιπλέον, περί τα τέλη του μήνα θα προκηρυχθεί και το σχέδιο χορηγιών για ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ύψους 10 εκατ. ευρώ ενώ θα ανακοινωθούν και επιπλέον πολεοδομικά κίνητρα.
Pet shops και νηπιαγωγεία
Αυτό που ξεχωρίζει στο συγκεκριμένο σχέδιο είναι ότι θα δίνεται βαρύτητα σε προτάσεις που θα αφορούν επιχειρηματική δραστηριότητα, άλλη, από την δημιουργία για παράδειγμα μιας καφετέριας ή ενός εστιατορίου οι οποίες αποτελούν ήδη την πλειονότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην καθορισθείσα περιοχή. Σύμφωνα με ενημέρωση από το Υπουργείο Εσωτερικών, οι επιθυμητές χρήσεις είναι, μεταξύ άλλων, οι χρήσεις προτεραιότητας όπως αναφέρονται στο Σχέδιο Περιοχής Κέντρου Λευκωσίας, που αφορούν σε υπηρεσίες, επαγγελματικά γραφεία, πολιτιστικά κέντρα/ χώροι, κοινοτικές υπηρεσίες, επιχειρήσεις δημιουργικών επαγγελμάτων, αντίστοιχο λιανικό εμπόριο και ήπιες χρήσεις αναψυχής. Μερικά παραδείγματα επιθυμητών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων/ χρήσεων αφορούν σε, κέντρα καινοτομίας, επιχειρήσεις δημιουργικών επαγγελμάτων, βιβλιοπωλεία/ copy centers, γυμναστήρια/ studios, νηπιαγωγεία, φαρμακεία, γραφεία, εμπορικά καταστήματα, pet shops, καταστήματα πώλησης ηλεκτρονικών ειδών, υπηρεσίες ταχυμεταφορών εσωτερικού και εξωτερικού, φρουταρίες/ μικρά σούπερμαρκετ, κομμωτήρια/ beauty salons/ barber shops.
Μέχρι €80.000
Το σχέδιο θα παραμένει ανοικτό από την 1η Ιουνίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2026 και οι αιτήσεις θα υποβάλλονται σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Το Σχέδιο εντάσσεται στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Εντός των Τειχών Λευκωσίας και συγχρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί για τις ανάγκες της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων ανέρχεται στα €10 εκ. Αυτό σημαίνει ότι οι χορηγίες ανά έτος θα ανέρχονται στα 2 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται επίσης ότι η χρηματοδότηση αφορά στο 60% επί των επιλέξιμων δαπανών κάθε Πρότασης με ανώτατο όριο οικονομικής βοήθειας το ποσό των €80.000 ανά έργο. Σύμφωνα με πληροφορίες από το Υπουργείο Οικονομικών, δεν θα θεωρείται επιλέξιμη οποιαδήποτε πρόταση με συνολική επιλέξιμη δαπάνη μικρότερη από €30.000 (τριάντα χιλιάδες ευρώ) για κτήρια μέχρι 100 τ.μ., και μικρότερη από €50.000 (πενήντα χιλιάδες ευρώ) για κτήρια άνω των 100 τ.μ. Στο σχέδιο, αναφέρεται επίσης ότι οι δικαιούχοι έχουν την ευθύνη της υλοποίησης του έργου και τήρησης του χρονοδιαγράμματος που θα συμφωνηθεί, καθώς και την υποχρέωση όπως λειτουργούν την επιχείρηση για την οποία έχουν χορηγηθεί τουλάχιστο για πέντε χρόνια μετά την ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου. Επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται, οι οικοδομικές εργασίες, οι ηλεκτρικές, υδραυλικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις σε σχέση με το κτήριο, ο ακίνητος εξοπλισμός, αμοιβές για παροχή υπηρεσιών αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών ή άλλων συμβούλων και εξοπλισμός (π.χ. κινητή επίπλωση, φωτιστικά, ηλεκτρικά είδη) σύμφωνα με το επιλέξιμο ποσό ανά είδος.
Οι αξιόλογες οικοδομές
Μέχρι τέλος του 2026 θα αυξηθεί ο μέγιστος χαρισμένος συντελεστής για διατηρητέες οικοδομές από 50% σε 70%, καθώς και ο ανώτατος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης για όλες τις διατηρητέες οικοδομές προς μεταφορά σε περιοχές δέκτες. Οι οικοδομές θα κατατάσσονται ως «αξιόλογες» ή «μη αξιόλογες» από τετραμελή επιτροπή, (της οποίας θα προεδρεύει εκπρόσωπος του Δήμου Λευκωσίας και θα απαρτίζεται από εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, του Τμήματος Αρχαιοτήτων και του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου. Όλες οι αξιόλογες οικοδομές θα κηρυχθούν διατηρητέες. Σημαντικές αλλαγές προωθούνται και στο κομμάτι του χώρου στάθμευσης. Συγκεκριμένα, θα εξαιρούνται μέχρι το 2026, όλες οι επιτρεπόμενες νέες αναπτύξεις για υπόδειξη χώρων στάθμευσης σε περίπτωση αποκατάστασης και επαναχρησιμοποίησης οικοδομών. Μειώνονται οι απαιτήσεις για χώρους στάθμευσης (μείωση μέχρι και 60%), ενώ μειώνεται και το τίμημα εξαγοράς χώρων στάθμευσης κατά 70%. Από τον Ιανουάριο του 2023 θα προκηρυχθεί και σχέδιο για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας για μόνιμη ιδιοκατοίκηση. Αυτό που μένει να διαφανεί πλέον είναι κατά πόσο θα υπάρχει ενδιαφέρον από φοιτητές και νεαρά ζευγάρια για εγκατάσταση τους στην περιοχή, καθώς και κατά πόσο οι επιχειρηματίες θα αξιοποιήσουν κίνητρα και χορηγίες για νέα επιχειρηματικά ανοίγματα στην εντός των τειχών πόλη.
Boutique ξενοδοχείο στην Πύθωνος
Τα κίνητρα και οι χορηγίες για το επιχειρείν και τις φοιτητικές εστίες αναμένεται ότι θα κινήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον στην περιοχή. Στο μεταξύ, υπάρχουν και περιπτώσεις, μεμονωμένες, που ανεξάρτητα με τα τελευταία σχέδια χορηγιών, έχουν ήδη κλείσει το μάτι στην Παλιά Λευκωσία. Η τελευταία προσθήκη είναι τουριστική, και αφορά boutique ξενοδοχείο, στην οδό Πύθωνος. Πρόκειται για αναπαλαιωμένο σπίτι, με έξι δωμάτια στον πρώτο όροφο που έχουν μετατραπεί σε σουίτες, ενώ στο ισόγειο του, θα λειτουργεί εστιατόριο και μπαρ. Το Madama boutique hotel ετοιμάζεται να ανοίξει επίσημα για το κοινό αρχές Ιουνίου.
Την αλλαγή περιμένουν οι καταστηματάρχες
Η Παλιά Λευκωσία, όπως αποκαλείται στις συζητήσεις των Λευκωσιατών, είχε γίνει το mainstream στέκι του νεαρόκοσμου και όχι μόνο- από το 2013 και μετά. Όπως αναφέρουν στην «Κ» νεαροί που συναντήσαμε στην επίσκεψη μας στην περιοχή, τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε μια διαφορετική δυναμική, ενώ πλέον τα πράγματα από άποψης επισκεψιμότητας είναι πιο ήρεμα. Καταλυτικός ήταν ο ρόλος των εμπορικών κέντρων, τα οποία κέρδισαν την πλειοψηφία των καταναλωτών.
Ανταγωνιστικά λειτούργησε και το πιο πρόσφατο άνοιγμα της Μακαρίου, με το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον και τα ανοίγματα που έχουν γίνει και που συνεχίζουν να γίνονται από σημαντικούς παίκτες του λιανικού εμπορίου. Την ίδια ώρα οι εμπορικοί δρόμοι του ιστορικού κέντρου της πόλης παρουσιάζουν σημάδια μαρασμού. Ο επισκέπτης δεν μπορεί να μην προσέξει ότι υπάρχουν εμπορικά καταστήματα ξεχασμένα σε περασμένες δεκαετίες, προσόψεις κτηρίων που χρήζουν αναβάθμισης και βελτίωσης και θέματα καθαριότητας. Αναφέρονται επίσης θέματα ηχορύπανσης και παραβατικότητας. Οι άνθρωποι της Λήδρας, της Ονασαγόρου και της Λαϊκής Γειτονιάς, αναφέρουν στην «Κ» ότι μια αποσπασματική προσέγγιση δεν είναι αρκετή για την αναζωογόνηση της περιοχής. Το ζήτημα λοιπόν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά.
Η κυρία Κυριακή Κώστα, εκ των ιδιοκτητών του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος Φανερωμένης 70 περιέγραψε στην «Κ»: «Πρέπει να δοθεί έμφαση στα κοινόχρηστα σημεία, να γίνουν περισσότερα παγκάκια, σκιά. Περνώντας από Ονασαγόρου προς πλατεία Ελευθερίας, υπάρχουν σημεία που παρουσιάζουν εικόνες εγκατάλειψης».
Δημήτρης Καλτσάκης – ιδιοκτήτης Μπλε Καφενείου: «Στη Λαϊκή Γειτονιά έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τα περιστατικά παραβατικότητας, την αύξηση του αριθμού μεταναστών και τους τουρίστες που καταλήγουν τελικά στα κατεχόμενα. Το κέντρο της Λαϊκής Γειτονιάς είναι νεκρό. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα και για τα καταστήματα σουβενίρ. Και εμάς έχει μειωθεί η πελατεία μας, αν και έχουμε σταθερούς πελάτες. Πιστεύω όμως ότι η περιοχή θα ξαναπάρει ζωή με την αρχιτεκτονική σχολή, ήδη υπάρχει ενδιαφέρον για φοιτητικά δωμάτια, έχουν αγοραστεί κτήρια για τον σκοπό αυτό και το 2026 θα είναι καθοριστικό σημείο για την περιοχή μας».
Μάριος Χριστοδούλου- καταστηματάρχης: Μεμονωμένες ενέργειες δεν θα αλλάξουν την κατάσταση. Για να έχει αποτέλεσμα η κατάσταση θα πρέπει να είναι συνολική η προσέγγιση. Δεν πιστεύω ότι η μεταφορά της αρχιτεκτονικής σχολής θα φέρει την αλλαγή».
Μαρίνος Διαμαντή- manager κοσμηματοπωλείου: «Μετά το κούρεμα η κίνηση ανέβηκε αλλά στη συνέχεια επιστρέψαμε στα παλιά. Ένα από τα προβλήματα είναι τα ενοίκια που ζητούν οι ιδιοκτήτες μαζί με το ότι υπάρχει και αποκέντρωση. Η παλιά πόλη έχει επισκεψιμότητα περισσότερο το καλοκαίρι, λόγω καιρού, το μεταναστευτικό κτλ. Όλα αυτά έχουν μειώσει την επισκεψιμότητα στην περιοχή μας. Υπάρχουν φυσικά κάποιες ενέργειες να αλλάξει η κατάσταση. Είναι καλή κίνηση η μεταφορά του αρχιτεκτονικού τμήματος, το σχέδιο ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας αλλά το πρόβλημα με τα ψηλά ενοίκια παραμένει. Χρειάζεται επίσης και το rebranding από πλευράς των υφιστάμενων καταστηματαρχών και πρωτοτυπία στο αντικείμενο, το ύφος και το στυλ των νέων επιχειρήσεων».
Έντυπη Έκδοση
