Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση στις ενεργειακές επενδύσεις εταιρειών, παρά το ότι μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων μπορεί να έχει σχέδια για επενδύσεις τέτοιου τύπου στο μέλλον. Συγκεκριμένα, καταλαμβάνει την τελευταία θέση για επιχειρήσεις που επενδύουν στην ενεργειακή απόδοση και το μερίδιο των συνολικών επενδύσεων τους που κατευθύνονται στην ενεργειακή απόδοση.
Στην Ολλανδία, το 68% των επιχειρήσεων έχουν ήδη επενδύσει σε μέτρα για την κλιματική αλλαγή και το 63% σχεδιάζει να επενδύσει για πρώτη φορά.
Σύμφωνα με ειδική έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Κύπρος, οι οποίες επηρεάστηκαν περισσότερο από την κρίση κρατικού χρέους της Ευρώπης από το 2008 και μετά, ένα υψηλό ποσοστό εταιρειών λέει ότι η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης αποτελεί εμπόδιο για τις δραστηριότητές τους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, στη Νότια Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ελλάδα και την Κύπρο, μεγαλύτερο μερίδιο επιχειρήσεων δηλώνει ότι ανησυχεί για το ενεργειακό κόστος, ενώ το μερίδιο των επιχειρήσεων που επενδύουν σε κλιματικά μέτρα τείνει επίσης να είναι χαμηλό. Πρόσθετα, η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης και η αβεβαιότητα εμποδίζουν τις επενδύσεις των επιχειρήσεων για το κλίμα. Και οι δύο επενδυτικοί φραγμοί, σύμφωνα με την EIBIS 2021, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τις χώρες που είναι ευάλωτες στην κρίση χρέους, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ιρλανδίας και για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Μιλώντας με αριθμούς, οι κυπριακές και οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι πιο πιθανόν -σε ποσοστό άνω του 80%- να θεωρούν ότι το ενεργειακό κόστος αποτελεί εμπόδιο για τις επενδύσεις, ενώ και στις δύο χώρες ένα υψηλό ποσοστό εταιρειών αναφέρει ότι η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης αποτελεί εμπόδιο για τις δραστηριότητές τους.
Παράλληλα, βάσει των ευρημάτων, πάνω από το 90% των ελληνικών και κυπριακών επιχειρήσεων δηλώνουν ότι η αβεβαιότητα για το μέλλον αποτελεί εμπόδιο. Η Κύπρος επίσης και η Ιρλανδία παρουσιάζουν ακόμη χαμηλότερα ποσοστά ως προς το μερίδιο των εταιρειών που επενδύουν (περίπου στο 15%), αλλά υψηλότερα ποσοστά (περίπου 40%) ως προς τις επιχειρήσεις που αναφέρουν ότι σχεδιάζουν να κάνουν επενδύσεις στο μέλλον. Η Ελλάδα και η Κύπρος συγκαταλέγονται στις χώρες της ΕΕ με το χαμηλότερο μερίδιο εταιρειών που επενδύουν στην ενεργειακή απόδοση, περίπου στο 25%.
Οι συντάκτες της έκθεσης της ΕΤΕπ για την ενέργεια εκτιμούν πως για να γεφυρωθεί το χάσμα στις επενδύσεις για το κλίμα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις σε περιφέρειες που υστερούν, ενθαρρύνοντάς τες να παίξουν τον ρόλο τους στη διατήρηση της ενέργειας και δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προσαρμοστούν σε μια μεταβαλλόμενη οικονομία. Για παράδειγμα, οι προσπάθειες για την παροχή σαφών πολιτικών για το κλίμα θα πρέπει να συνεχιστούν, μαζί με ένα υποστηρικτικό ρυθμιστικό πλαίσιο και βελτιωμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και στις πληροφορίες για το κλίμα.
Επενδύουν οι βόρειες χώρες
Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΤΕπ, οι εταιρείες στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη πρωτοστατούν σε επενδύσεις και κερδίζουν δυναμική. Στην Ολλανδία, το 68% των επιχειρήσεων έχουν ήδη επενδύσει σε μέτρα για την κλιματική αλλαγή και το 63% σχεδιάζει να επενδύσει για πρώτη φορά. Το μερίδιο των επιχειρήσεων με επενδύσεις για το κλίμα είναι επίσης υψηλό στη Φινλανδία και τη Δανία. Στο άλλο άκρο βρίσκεται η Ελλάδα, όπου μόνο το 27% σχεδιάζει να επενδύσει και το 17% έχει επενδύσει. Η Κύπρος και η Ιρλανδία παρουσιάζουν εξίσου χαμηλά στοιχεία για το μερίδιο των εταιρειών που επενδύουν, αλλά υψηλότερο ποσοστό εταιρειών αναφέρει σχέδια για επενδύσεις στο μέλλον όπως προαναφέρθηκε. Οι επιχειρήσεις στην Πορτογαλία, την Ουγγαρία και το Λουξεμβούργο πέφτουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ όσον αφορά τις επενδύσεις για το κλίμα, αλλά ένα υψηλότερο από το μέσο μερίδιο επιχειρήσεων σχεδιάζει να επενδύσει.
Οι αριθμοί δείχνουν αυτό που φαίνεται να είναι ένα συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο των εταιρειών που επενδύουν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Στη Μάλτα, οι επενδύσεις για το κλίμα είναι πιθανό να χάσουν τη δυναμική τους, με υψηλό μερίδιο εταιρειών που επενδύουν στο κλίμα, αλλά χαμηλότερο από το μέσο μερίδιο εταιρειών που σχεδιάζουν να επενδύσουν στο μέλλον.
Όπως προκύπτει, οι εταιρείες που επενδύουν σε μέτρα για το κλίμα είναι λιγότερο πιθανόν να παραπονεθούν για το ενεργειακό κόστος. Κατά τον έλεγχο για εταιρείες που έχουν ήδη επενδύσει στο κλίμα, μικρότερο ποσοστό επιχειρήσεων δηλώνει ότι ανησυχεί για το ενεργειακό κόστος. Στις χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης, για παράδειγμα, λιγότερες εταιρείες λένε ότι το ενεργειακό κόστος αποτελεί εμπόδιο, αλλά η περιοχή έχει επίσης μεγαλύτερο μερίδιο εταιρειών που επενδύουν σε μέτρα για την κλιματική αλλαγή (Εικόνα 13). Ενώ στη Νότια Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ελλάδα και την Κύπρο, μεγαλύτερο μερίδιο επιχειρήσεων δηλώνει ότι ανησυχεί για το ενεργειακό κόστος, αλλά το μερίδιο των επιχειρήσεων που επενδύουν σε κλιματικά μέτρα τείνει επίσης να είναι χαμηλότερο.
Επενδύσεις από το Ταμείο
Όπως καταγράφει η έκθεση της ΕΤΕπ, οι προσπάθειες που κατέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19 διευκόλυναν την ανάκαμψη το 2021. Σε επίπεδο ΕΕ, το «Recovery and Resilience Facility», το ταμείο 723,8 δισεκατομμυρίων ευρώ που δημιουργήθηκε για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού και να καταστήσει τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες πιο βιώσιμες - ενθαρρύνει τις δημόσιες επενδύσεις στη δράση για το κλίμα για να συμβάλει στην ώθηση της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία. Για τον ιδιωτικό τομέα, η διευκόλυνση προσφέρει στήριξη σε επιχειρήσεις με τη μορφή επιδοτήσεων ή εγγυημένων πιστώσεων και αυτή η υποστήριξη ήταν θεμελιώδης για την αποδυνάμωση της σχέσης μεταξύ των χαμένων εσόδων στις επιχειρήσεις και των μειωμένων επενδυτικών σχεδίων, επιτρέποντας στις εταιρείες να ξεκινήσουν ξανά τις δραστηριότητες καθώς υποχώρησε η πανδημία.
Η κλιματική αλλαγή παραμένει στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο. Στην διάσκεψη για την κλιματική αλλαγήστη Γλασκώβη, οι χώρες που είναι υπεύθυνες για το 99% των εκπομπών άνθρακα συμφώνησαν να αναλάβουν κοινή δράση για τη μείωση των εκπομπών στο καθαρό μηδέν. Το 2022, ο κόσμος μπορεί να δει για πρώτη φορά οικονομική ανάπτυξη και συνολική μείωση των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα. «Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει νέες προκλήσεις και αυξάνει το οικονομικό άγχος», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Όπως αναφέρει η έκθεση, το 2021, η παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη ήρθε αντιμέτωπη με μια ενεργειακή κρίση που επιδεινώθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι τιμές του πετρελαίου, της ηλεκτρικής ενέργειας και ιδιαίτερα του φυσικού αερίου εκτοξεύτηκαν σε πρωτοφανή επίπεδα μετά το άνοιγμα των οικονομιών μετά τα lockdown της πανδημίας, τους διάφορους περιορισμούς εφοδιασμού και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτές οι εξελίξεις απειλούν να εκτροχιάσουν την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία, να πιέσουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών, να επηρεάσουν την οικονομική βιωσιμότητα και τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων και τελικά να υπονομεύσουν τους στόχους της κλιματικής μετάβασης. Η τρέχουσα ενεργειακή κρίση, η οποία επιδεινώνεται από ένα μείγμα προσωρινών και διαρθρωτικών προβλημάτων, αναμένεται να παραταθεί και να επιδεινωθεί.
Έντυπη Έκδοση
