Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η σκιά του προορισμού υψηλού ρίσκου (high risk) εξακολουθεί να βαραίνει την Κύπρο ακόμα και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τους «λεκέδες» από το κακό παρελθόν της να παραμένουν. Όπως πληροφορείται η «Κ», εδώ και κάποιους μήνες οι τράπεζες στην Ισπανία αρνούνται να ανοίξουν τραπεζικούς λογαριασμούς στους Κύπριους φοιτητές, αφού τη θεωρούν ως χώρα υψηλού ρίσκου. Το πρόβλημα αυτό δεν εστιάζεται μόνο σε τράπεζες της Ισπανίας, καθώς Κύπριοι τραπεζίτες που γνωρίζουν την κατάσταση μεταφέρουν στην «Κ» πως υπάρχουν τράπεζες και σε άλλα κράτη-μέλη (βλέπε Γαλλία) που θεωρούν ότι η Κύπρος είναι προορισμός υψηλού κινδύνου και δεν ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς σε Κύπριους φοιτητές.
Το πρόβλημα που δημιουργείται –ιδίως στην Ισπανία– δεν είναι οικονομικής φύσεως, καθώς πλέον υπάρχουν αρκετοί τρόποι για έναν φοιτητή να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του. Υπάρχουν οι εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας που ανταγωνίζονται επάξια τις παραδοσιακές οικονομικές μεθόδους στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (βλέπε Revolut), οι τράπεζες στην Κύπρο έχουν πλέον (apps) που οι γονείς μεταφέρουν χρήματα στους φοιτητές στον κυπριακό τραπεζικό τους λογαριασμό, υπάρχει το Apple Pay, το Google Pay και ούτω καθεξής. Ενδεχομένως οι παραπάνω τρόποι να «βγαίνουν και πιο φθηνά» από το να μετέφερε ένας γονέας χρήματα από μία κυπριακή τράπεζα σε μία ισπανική για να εξυπηρετείται το παιδί του.
Το πρόβλημα που δημιουργείται είναι σαφώς πολιτικό. Το όνομα της Κύπρου δεν έχει καθαρίσει ακόμα λόγω των όχι και τόσο καλών πολιτικών –κυρίως– αποφάσεων που την ακολουθούν και θα συνεχίσουν να την ακολουθούν (βλέπε διαβατήρια). Υπενθυμίζουμε πως, οι τράπεζες της Κύπρου έχουν κάνει άλματα σε επίπεδο καταπολέμησης μαύρου χρήματος (AML) και είναι κάτι που είχε πιστωθεί από την Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης (Moneyval) από τα τέλη του 2019. Άλλες επαγγελματικές ομάδες από ό,τι αποδείχθηκε συνέχισαν να τροφοδοτούν την κακή φήμη της Κύπρου, γεγονός που όπως αποδεικνύεται βρίσκουν εμπόδια πρόσωπα τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με όλα τα παραπάνω (βλέπε Κύπριους φοιτητές στην Ισπανία).
Το πρόβλημα που δημιουργείται είναι σαφώς πολιτικό, που ακόμα το όνομα της Κύπρου δεν έχει καθαρίσει.
Πολλά τα δημοσιεύματα
Η Κύπρος κάθε μερικούς μήνες βρίσκεται στα διεθνή πρωτοσέλιδα για τους λάθος λόγους. Τελευταία αποκάλυψη, τα Cyprus Confidential του διεθνούς consortium δημοσιογράφων, με δημοσιεύματα για κυπριακές εταιρείες, χρήματα που πέρασαν μέσω Κύπρου, για κυρώσεις (sanctions) και άλλα συναφή «μπερδέματα», τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν βάση. Πριν, ήταν ο «σεισμός» που έφεραν οι αποκαλύψεις του Al Jazeera στο θέμα των διαβατηρίων, γνωστό και ως κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα (ΚΕΠ). Οι αποκαλύψεις του Al Jazeera ήταν η «ταφόπλακα» του προγράμματος που ήρθαν καλές μεν, αλλά συνάμα και αμφιβόλου ποιότητας επενδύσεις και επενδυτές στην Κύπρο. Πριν από τα δημοσιεύματα αυτά υπήρχαν ανά τακτά χρονικά διαστήματα ρεπορτάζ σε διεθνή μέσα με Ρώσους ολιγάρχες που είχαν σχέση με εταιρείες στην Κύπρο, που είχαν περάσει χρήματα μέσω Κύπρου, ή που είχαν αποκτήσει κυπριακή υπηκοότητα και κάπου είχαν «πιαστεί» από αρχές άλλου κράτους για λόγους όπως ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Με εκείνα τα δημοσιεύματα στον παρονομαστή και με αμερικανικές πιέσεις η Κύπρος προχώρησε στην οδηγία για τα shell companies, που οδήγησε στο κλείσιμο πολλών εταιρειών που είχαν μεν εμφάνιση στο νησί, αλλά όχι πραγματική παρουσία στο κυπριακό επιχειρείν.
Συνεχίζουν με Pillsbury
Η συνεργασία με τον αμερικανικό οίκο Pillsbury Winthrop Shaw Pittman LLP για να αναδειχθεί η Κύπρος μέσω road shows ως καθαρός προορισμός και δίχως τους «λεκέδες» του παρελθόντος, συνεχίζει και ανανεώνεται σε ετήσια βάση. Τα σημεία που είναι μελανά ακόμα υπάρχουν, και οι προσπάθειες για να καθαρίσει το όνομα της Κύπρου στο εξωτερικό –όπως αποδεικνύεται με τα της Ισπανίας και τους λογαριασμούς– θα πρέπει να συνεχίσουν. Οι τράπεζες στην Κύπρο έχουν τέσσερις ανταποκρίτριες τράπεζες για συναλλαγή με το δολάριο, ενώ γύρω στο 2017 είχαν μείνει μόνο με μία. Από το 2018 που άρχισε η συνεργασία με τον οίκο Pillsbury Winthrop και τις τομές που έκαναν σε επίπεδο τραπεζών, πλέον ανταποκρίτριες τράπεζες σε δολάριο που συνεργάζεται η Κύπρος είναι οι «Citibank NΑ New York», «Raiffeisen Bank International AG Vienna», «JPMorgan Chase Bank NA New York» και η «The Bank of New York Mellon New York».
Εκλεισαν 125.000 ύποπτους λογαριασμούς
Όταν έγιναν οι τελευταίες αποκαλύψεις των Cyprus Confidential τον Νοέμβριο του 2023, η κεντρική τράπεζα σε σχετική ανακοίνωσή της στον απόηχο των αποκαλύψεων υπέδειξε πως, από τα τέλη του 2018 μέχρι σήμερα τα κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα τερμάτισαν επιχειρηματικές σχέσεις με συνολικά 42.728 εταιρείες-κέλυφος και έκλεισαν 125.782 τραπεζικούς λογαριασμούς. Είχε αναφέρει ότι στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών της για την περαιτέρω ενίσχυση του επιπέδου συμμόρφωσης των εποπτευόμενων ιδρυμάτων με το καθεστώς των κυρώσεων, η ΚΤΚ συνεργάστηκε το 2023 με έγκριτη εταιρεία παροχής λύσεων για τη διεξαγωγή ελέγχων με σκοπό την αξιολόγηση των συστημάτων που εφαρμόζουν τα εποπτευόμενα ιδρύματα για την εφαρμογή των κυρώσεων και την παρακολούθηση των συναλλαγών. Από το 2015, ως αποτέλεσμα των εποπτικών της ελέγχων για σκοπούς πρόληψης της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η ΚΤΚ επέβαλε ποινές προστίμου σε 13 περιπτώσεις.
Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της 5ου γύρου αξιολόγησης της Moneyval, η οποία διενεργήθηκε βάσει της αξιόπιστης μεθοδολογίας FATF από ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων, αποτυπώθηκαν τα μέτρα που έλαβε η Κύπρος για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας τα τελευταία χρόνια.
