Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Από πλευράς υποδομών υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στενότητας χώρου στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Μακάρειου Νοσοκομείου» λέει στην «Κ» η πρόεδρος του Συνδέσμου «Μωρά Θαύματα», τονίζοντας ωστόσο πως χάρη στο εξειδικευμένο προσωπικό της Μονάδας και της εξαιρετικής φροντίδας που παρέχουν στα μωρά κάτω από δύσκολες συνθήκες, η βιωσιμότητα των νεογνών είναι σε πολύ ψηλό επίπεδο συγκριτικά με άλλες χώρες. Η κα Μεγαλέμου λέει επίσης πως μετά από δύο χρόνια έντονων διαβουλεύσεων και πιέσεων προς όλους τους φορείς Υγείας και την καθοδήγηση του γενικού ελεγκτή, το Δ.Σ. του ΟΚΥπΥ, με τη βοήθεια του υπουργού Υγείας, αποφάσισαν επιτέλους την κατά προτεραιότητα επέκταση και ανακαίνιση της ΜΕΝΝ. Στην Ευρώπη με μέσο όρο προωρότητας 7%-8% η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση με ποσοστό 11,1%. Ευτυχώς καταγράφεται μικρή αλλά σταθερή μείωση τα τελευταία χρόνια που οφείλεται στη σωστή ενημέρωση, πρόληψη και αντιμετώπιση.
–Κα Μεγαλέμου ποια είναι τα Μωρά Θαύματα; Κυριολεκτικά, αλλά και ως οργανισμός;
–Τα Μωρά Θαύματα στην κυριολεξία είναι τα μωρά που έρχονται στον κόσμο πολύ νωρίς και πολύ μικρά. Η επιστημονική κοινότητα τα ονομάζει πρόωρα και είναι τα νεογνά που γεννιούνται πριν από την 37η εβδομάδα κύησης (η φυσιολογική κύηση διαρκεί περίπου 37-42 εβδομάδες). Πριν από μερικά χρόνια, όταν ρωτούσαμε τον κόσμο αν γνώριζε ποια είναι τα «Μωρά Θαύματα» απαντούσαν «μήπως είναι τα πολύ έξυπνα μωρά»; Σήμερα επτά χρόνια μετά την ίδρυση του Συνδέσμου «Μωρά Θαύματα» χαίρομαι που ο κόσμος έμαθε ότι τα Μωρά Θαύματα είναι τα πρόωρα και ότι τα βαφτίσαμε Μωρά Θαύματα, γιατί η επιβίωσή τους είναι ένα Θαύμα. Το 2014 ο μικρός Φίλιππος, το μωρό της οικογένειάς μας, που ήρθε νωρίς και αναπάντεχα, μας έβαλε στον κόσμο της Προωρότητας. Η πρωτόγνωρη αυτή εμπειρία, μάς έδωσε τη δύναμη να πολεμήσουμε για όλα τα πρόωρα της Κύπρου να έχουν ό,τι χρειάζονται σε αυτό το δύσκολο ξεκίνημα της ζωής τους. Δημιουργήσαμε μια μικρή ομάδα πρωτοβουλίας γονιών, συγγενών και φίλων που βίωσε την προωρότητα και ξεκινήσαμε με πολλή όρεξη και αγάπη να νοιαζόμαστε γι’ αυτούς τους μικρούς μαχητές και ήρωες της ζωής μας. θέσαμε σαν στόχο να έχουν το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα και να έχουν τις καλύτερες συνθήκες φροντίδας για να βγουν νικητές. Έτσι «γεννήθηκε» ο Σύνδεσμος Μωρά Θαύματα, ο οποίος στην πορεία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας για τη φροντίδα των Νεογνών (EFCNI).
–Η Πολιτεία αφουγκράζεται τις εισηγήσεις σας και τους προβληματισμούς σας;
–Από το 2015 μέχρι το 2019 ο Σύνδεσμος προσπάθησε να δημιουργήσει νέα ΜΕΝΝ στον χώρο του Μακάρειου Νοσοκομείου, μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας και προχώρησε μάλιστα και στην ετοιμασία αρχιτεκτονικών σχεδίων. Δυστυχώς, δεν ευδοκίμησε η όλη προσπάθεια λόγω άλλων προτεραιοτήτων του κράτους τότε. Ο Σύνδεσμος όμως μέσα στο πλαίσιο του φιλανθρωπικού του έργου πρόσφερε στο Κράτος (ΟΚΥπΥ-Τμήμα Ασθενοφόρων) το πρώτο ειδικά εξοπλισμένο Νεογνολογικό και Παιδιατρικό Ασθενοφόρο αξίας €300.000. Από τις αρχές του 2020, με την ίδρυση του ΟΚΥπΥ, ήλθαμε σε επαφή με όλους τους Φορείς Υγείας (υπουργό Υγείας, Επιτροπή Υγείας της Βουλής, ΟΚΥπΥ, κ.λπ.) και επισημάναμε ότι κτηριακά η ΜΕΝΝ είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση και ταυτόχρονα υπάρχει συνεχής αύξηση του αριθμού των νεογνών που νοσηλεύονται. Εισηγηθήκαμε επομένως ν’ αναλάβει το κράτος την αναβάθμιση (επέκταση και ανακαίνιση) της ΜΕΝΝ το γρηγορότερο για την ασφάλεια και υγεία των νεογνών και του προσωπικού και για να μπορούν οι γονείς να έχουν παρουσία στη Μονάδα όσες ώρες το επιθυμούν. Λόγω στενότητας χώρου οι επισκέψεις των γονιών σήμερα περιορίζονται στις τρεις ώρες την ημέρα, το οποίο θεωρούμε απαράδεκτο. Έκτοτε ήμασταν σε συνεχή επικοινωνία μαζί τους αλλά δυστυχώς υπήρχε πλήρης στασιμότητα. Ο Σύνδεσμος συνέχισε να θέτει το θέμα της επέκτασης και ανακαίνισης της ΜΕΝΝ σαν ζήτημα πρώτης προτεραιότητας.
–Τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας μπορούν να αντεπεξέλθουν επαρκώς σε περιστατικά προωρότητας; Έχουμε τις υποδομές, αλλά και το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό;
–Περίπου 700-800 μωρά εισάγονται κάθε χρόνο στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) του Νοσοκομείου Αρχ. Μακάριος ΙΙΙ, στη Λευκωσία. Η Μονάδα είναι κέντρο αναφοράς για όλη την Κύπρο και νοσηλεύονται πρόωρα από 23 εβδομάδων και πάνω με βάρος από 400γρ, καθώς και νεογνά που γεννιούνται με προβλήματα υγείας. Η Μονάδα λειτούργησε στον χώρο του Μακάριου Νοσοκομείου το 1985 με 18 θέσεις εντατικής νοσηλείας και σήμερα οι θέσεις αυξήθηκαν σε 48 παρόλο που οι κτιριακές εγκαταστάσεις παραμένουν οι ίδιες. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού που δέχεται μόνο μωρά ενδιάμεσης νοσηλείας και όχι εντατικής. Να σημειωθεί όμως ότι παρόλο που η Μονάδα στη Λεμεσό δημιουργήθηκε για να λύσει το πρόβλημα της υπερπληρότητας στη Λευκωσία, αυτό δυστυχώς δεν κατέστη δυνατό και κατά διαστήματα στη ΜΕΝΝ του Μακάρειου νοσηλεύονται μέχρι και 60 νεογνά. Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά υποδηλούν ότι από πλευράς υποδομών υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στενότητας χώρου στη ΜΕΝΝ του Μακάρειου Νοσοκομείου. Οι υποδομές είναι που χρειάζονται βελτίωση για να ανταποκρίνονται στις διεθνείς προδιαγραφές και το προσωπικό χρειάζεται ενίσχυση σε αριθμό. Πρέπει να τονίσω ότι χάρη στο εξειδικευμένο προσωπικό της Μονάδας και της εξαιρετικής φροντίδας που παρέχουν στα μωρά κάτω από δύσκολες συνθήκες, η βιωσιμότητα των νεογνών είναι σε πολύ ψηλό επίπεδο συγκριτικά με άλλες χώρες.
–Πού βρισκόμαστε σχετικά με την αναβάθμιση της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών στο Νοσοκομείο Αρχ. Μακάριος Γ΄; Είναι ένας από τους βασικούς σας στόχους.
–Στις 31 Οκτωβρίου 2022 το όραμα του Συνδέσμου που υποστηρίχθηκε με πολλή αγάπη, υπομονή και επιμονή γίνεται πραγματικότητα. Μετά από δύο χρόνια έντονων διαβουλεύσεων και πιέσεων προς όλους τους φορείς Υγείας και την καθοδήγηση του γενικού ελεγκτή, το Δ.Σ. του ΟΚΥπΥ, με τη βοήθεια του υπουργού Υγείας, αποφάσισαν επιτέλους την κατά προτεραιότητα επέκταση και ανακαίνιση της ΜΕΝΝ. Ο Σύνδεσμος σε αυτή την προσπάθεια για να επισπευστεί το έργο προσφέρει υπό μορφή δωρεάς στον ΟΚΥπΥ πλήρη αρχιτεκτονικά, στατικά και ηλεκτρομηχανολογικά σχέδια βάσει διεθνών προδιαγραφών, τα οποία ετοιμάστηκαν από τα γραφεία Δίκαιος Άθως & Συνεργάτες, Ι&Α Φιλίππου και εταιρία Gemac. Ευχή όλων το έργο να ξεκινήσει άμεσα και να τηρηθούν αυστηρά τα χρονοδιαγράμματα που τέθηκαν από το υπουργείο Υγείας και τον ΟΚΥπΥ. Αυτό είναι το επισφράγισμα προσπαθειών πολλών χρόνων και πιστεύω το καλύτερο δώρο για τα Μωρά Θαύματα της Κύπρου και τις οικογένειές τους.
–Αν υποθέσουμε ότι εκπληρώνεται αυτός ο βασικός στόχος που έχετε θέσει, ποιο είναι το επόμενο βήμα σας;
–Η προωρότητα αποτελεί παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα. Ο Σύνδεσμός μας σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς φορείς θα συμμετέχει στην παγκόσμια προσπάθεια για μείωση της προωρότητας. Θα συνεχίσει να βαδίζει χέρι με χέρι με τους μικρούς ήρωες και τις οικογένειές τους και να στηρίζει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των δύο Μονάδων. Επιπρόσθετα μέσω της οικονομικής στήριξης του κόσμου και των φίλων του Συνδέσμου, τους οποίους θερμά ευχαριστούμε που είναι δίπλα μας, θα προσφέρουμε τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό και μηχανήματα στις Μονάδες.
Μια δύσκολη εμπειρία γεμάτη προκλήσεις
«Ένας από τους στόχους του Συνδέσμου μας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα που αφορούν την προωρότητα».
–Πόσο μεγάλο είναι το ζήτημα της προωρότητας στην Κύπρο;
–Κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο 15 εκατομμύρια νεογνά, δηλαδή ένα στα δέκα μωρά γεννιέται πρόωρα. Στην Ευρώπη με μέσο όρο προωρότητας 7%-8% η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση με ποσοστό 11,1%. Ευτυχώς καταγράφεται μικρή αλλά σταθερή μείωση τα τελευταία χρόνια που οφείλεται στη σωστή ενημέρωση, πρόληψη και αντιμετώπιση. Να αναφέρω ότι ένας από τους στόχους του Συνδέσμου μας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα που αφορούν την προωρότητα.
–Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες που έχουν ένα μωρό που γεννήθηκε πρόωρα;
–Η γέννηση ενός μωρού είναι μια συναρπαστική στιγμή και ο κάθε γονιός περιμένει αυτή τη στιγμή με χαρά και ανυπομονησία αλλά ταυτόχρονα είναι και μια δύσκολη εμπειρία γεμάτη προκλήσεις, ανησυχίες και πολλά ερωτηματικά. Για τους γονείς των πρόωρων όλα είναι πιο δύσκολα και περίπλοκα από τη στιγμή της γέννησης μέχρι την επιστροφή στο σπίτι και στη συνέχεια. Οι γονείς πρέπει να είναι έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο και δυνατοί για να αντιμετωπίσουν όλες τις δυσκολίες. Το να έχεις ένα πρόωρο μωρό είναι μία από τις πιο στρεσογόνες εμπειρίες και αρχίζει από τον οδυνηρό αποχωρισμό του μωρού από τη μητέρα. Σχεδόν όλοι οι γονείς φοβούνται ότι το μωρό τους μπορεί να πεθάνει. Συχνά πολλές μητέρες αισθάνονται ενοχές και ανεπαρκείς που γέννησαν πρόωρα. Ανησυχούν για το μέλλον του μωρού τους, αν θα τα καταφέρει να περάσει με επιτυχία όλα τα στάδια ανάπτυξης, και αν όλα θα εξελιχθούν φυσιολογικά. Όσοι έχουν περάσει αυτή την εμπειρία γνωρίζουν ότι είναι μια τρομερή εμπειρία που είναι πολύ δύσκολο να τη διαχειριστείς.
–Ποια είναι τα συναισθήματά σας κάθε φορά που επιτελείται ένα θαύμα...;
–Απέραντη συγκίνηση, χαρά, ευχαρίστηση και ενθουσιασμός, να βλέπεις τα μικροσκοπικά αυτά μωρά να παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή και να τα βλέπεις μέρα με τη μέρα να μεγαλώνουν, να παρακολουθείς τους γονείς τους να έχουν πίστη σε αυτά και να χαίρονται για την κάθε μέρα που περνά και είναι καλά, να βιώνεις την εμπειρία ενός μωρού θαύματος το οποίο γεννήθηκε με βάρος 500 γρ., το οποίο κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή και επιτέλους να φεύγει με τους γονείς του για το σπίτι του.
