ΚΥΠΕ
Ανακούφιση από το κλείσιμο του δρόμου στην ακροδεξιά, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, λόγω των δημοκρατικών αντανακλαστικών των Γάλλων, αλλά την ίδια στιγμή, πολιτική αστάθεια, διότι θα είναι δύσκολο να σχηματιστεί μια σταθερή κυβέρνηση με βάση τα αποτελέσματα, είναι η ανάγνωση της επόμενης μέρας στη Γαλλία, λέει στο ΚΥΠΕ ο διεθνολόγος Χαράλαμπος Χρυσοστόμου.
Απαντώντας αν η στροφή που σημειώθηκε σε Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία αποτελεί μια τάση στροφής προς την αριστερά, μετά την άνοδο της ακροδεξιάς που καταγράφηκε το τελευταίο διάστημα, ο κ. Χρυσοστόμου είπε ότι η γενική τάση ανόδου της ακροδεξιάς συνεχίζει να υπάρχει και να επεκτείνεται.
«Σε όλη την Ευρώπη, η κύρια τάση είναι η άνοδος της ακροδεξιάς, είτε ως ποσοστό, καθώς τα προηγούμενα 10-15 χρόνια ήταν μονοψήφια τα ποσοστά των κομμάτων, ενώ τώρα είναι διψήφια σε πολλές χώρες, ενώ φτάνουν να βρίσκονται και σε κυβερνητική παράταξη, όπως η Μελόνι, ο Όρμπαν κ.λπ.», ανέφερε. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «σε κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία και η Βρετανία, αλλά και οι Σκανδιναβικές χώρες, υπάρχει μια άνοδος της αριστεράς, ως αντίβαρο στην αποτυχία κυβερνήσεων κεντρώων ηγετών, όπως ο Μακρόν, στο να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα προβλήματα των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων», υπενθυμίζοντας τις διαδηλώσεις των κίτρινων γιλέκων, των αγροτών κ.λπ., ζητήματα στα οποία ο Μακρόν απογοήτευσε και έβγαλε τον κόσμο στον δρόμο, ζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Πώς έγινε η ανατροπή
Οι δημοσκοπήσεις παρουσίαζαν το κόμμα της Λεπέν να έρχεται πρώτο και σε κάποιες περιπτώσεις και με απόλυτη πλειοψηφία 289 εδρών, ωστόσο, τελικά ο Εθνικός Συναγερμός ήρθε τρίτο κόμμα με 143 έδρες. «Η ανατροπή οφείλεται στο γεγονός ότι λειτούργησαν τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των Γάλλων ψηφοφόρων του Κέντρου και της Αριστεράς, με τη μακρά δημοκρατική, προοδευτική παράδοση στη Γαλλία», αναφέρει ο κ. Χρυσοστόμου.
Εξηγώντας πώς έγινε αυτό κατορθωτό, είπε ότι σε μονοεδρικές περιφέρειες όπου υπήρχαν τρεις υποψήφιοι και ο τρίτος υποψήφιος σε σειρά ποσοστών ήταν από τον συνασπισμό της Αριστεράς, αυτός αποσύρθηκε και οι αριστεροί ψηφοφόροι ψήφισαν τον υποψήφιο του Μακρόν. Αντίστοιχα, εκεί που ήταν τρίτος ο υποψήφιος του Μακρόν, σε αρκετές περιπτώσεις αποχώρησε και οι ψηφοφόροι του κέντρου στήριξαν υποψήφιο που προερχόταν από τον συνασπισμό της Αριστεράς.
«Αυτό έδωσε τη δυνατότητα να κάνει την ανατροπή η Αριστερά, με 182 έδρες και να σωθεί το κόμμα του Μακρόν, με 168 έδρες, ενώ στον πρώτο γύρο είχε πάρει μόλις 20%», σημείωσε.
Τρία σενάρια για σχηματισμό κυβέρνησης
Ο κ. Χρυσοστόμου σημείωσε ότι με αυτό το αποτέλεσμα έχει αποφευχθεί το σενάριο δημιουργίας κυβέρνησης από την ακροδεξιά και το κόμμα της Λεπέν. «Αυτό έχει ανακουφίσει σε μεγάλο βαθμό και τις πολιτικές ηγεσίες στην Ευρώπη, γιατί ένα τέτοιο σενάριο ενδεχομένως να δημιουργούσε πολλές αναταράξεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», υπογράμμισε.
Αυτή τη στιγμή, είπε, υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια. Το πρώτο σενάριο είναι μια Κυβέρνηση μειοψηφίας από την Αριστερά, με Πρωθυπουργό όχι τον Μελανσόν ή τον Ολάντ, οι οποίοι συμμετέχουν με τα κόμματά τους στο Νέο Λαϊκό Μέτωπο. «Χρειάζεται μια ισορροπία για το ποιο θα είναι το πρόσωπο σε περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης από την Αριστερά», σημείωσε, αναφέροντας ότι σε κάθε περίπτωση, θα είναι μια κυβέρνηση μειοψηφίας, επειδή δεν έχουν τις 289 έδρες.
«Κυβέρνηση μειοψηφίας μπορεί να λειτουργήσει, όμως για την ψήφιση νομοσχεδίων θα χρειάζεται υποστήριξη και από άλλα κόμματα, αλλιώς θα υπάρχει δυσκολία στην έγκριση νομοσχεδίων», ανέφερε.
Το δεύτερο σενάριο, είναι η συνεργασία δύο ή περισσότερων κομμάτων, πέραν του κόμματος της Λεπέν. Αυτό έχει την εξής δυσκολία, σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου: Ο Μακρόν και στελέχη του δηλώνουν ότι δεν μπορούν να συνεργαστούν, ειδικά με το κόμμα της Ανυπότακτης Γαλλίας του Μελανσόν, που από τις 182 έδρες του Νέου Λαϊκού Μετώπου, έχει πάρει τις περισσότερες, γύρω στις 75. Ωστόσο, μπορούν να συνεργαστούν με τους Σοσιαλδημοκράτες, που πήραν 65 έδρες ή με τους Πράσινους που πήραν 33 έδρες.
«Είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό το εγχείρημα, γιατί θα πρέπει ο Μακρόν να διασπάσει τον συνασπισμό της Αριστεράς για να μπορέσει να καταφέρει κάτι τέτοιο. Σε αυτό το σενάριο πιθανώς να χρειαστεί και τη στήριξη του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων, δηλαδή να είναι μια Κυβέρνηση, που θα έχει Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινους, το κόμμα του Μακρόν και την κεντροδεξιά», ανέφερε.
Το τρίτο σενάριο που υπάρχει είναι μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών. Όπως είπε, ακούγεται έντονα το όνομα της Κριστίν Λαγκάρντ. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, η κυβέρνηση θα έχει δυσκολίες να κυβερνήσει, «καθώς θα πρέπει να εξασφαλίζει πλειοψηφίες για έγκριση νομοσχεδίων α λα καρτ, ανάλογα με το θέμα. Δεν θα είναι μια συνεργασία που θα έχει την πλειοψηφία, αλλά θα εξασφαλίζει περιστασιακές πλειοψηφίες».
Από όλα τα παραπάνω σενάρια, προκύπτει ότι η επόμενη μέρα στη Γαλλία έρχεται με πολιτική αστάθεια. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσοστόμου, το ερώτημα είναι αν αυτή η αστάθεια, από όποιο σενάριο και να προκριθεί, θα επιτρέψει στον Μακρόν να πάει μέχρι το 2027 ή αν θα αναγκαστεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τη γαλλική προεδρία.
Όπως ανέφερε, «αυτό είναι κρίσιμο αν λάβουμε υπόψη και την ευρύτερη εικόνα: Μια ΕΕ στην οποία προεδρεύουσα χώρα είναι η Ουγγαρία του Όρμπαν, με μια νεοεκλεγείσα ηγεσία στους θεσμούς της ΕΕ που είναι προϊόν είτε συμβιβασμού ή δοσοληψίας των τριών κομμάτων στην Ευρώπη και με την Αμερική να είναι προ της πιθανής εκλογής Τραμπ. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο ρευστή είναι η κατάσταση σε όλη την Ευρώπη, την ίδια ώρα που συνεχίζει ο πόλεμος στην Ουκρανία και τη Γάζα».
Αυξημένη συμμετοχή
Η αυξημένη συμμετοχή που έφθασε στο 66,6% σχετίζεται με τα δημοκρατικά αντανακλαστικά να κλειστεί ο δρόμος προς την άκρα δεξιά και τη Λεπέν, είπε ο κ. Χρυσοστόμου απαντώντας σε σχετική ερώτηση, σημειώνοντας ότι σε κάθε περίπτωση, η Λεπέν δηλώνει ότι το αποτέλεσμα απλώς καθυστερεί την άνοδό της, αλλά η άνοδός της θα έρθει. «Δεν έχει διαγραφεί η Λεπέν. Πήρε 33% στον πρώτο γύρο και σίγουρα το 2027 ή σε τυχόν πρόωρες εκλογές, θα είναι η πιο ισχυρή υποψηφιότητα για να περάσει στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών», σημείωσε.
Τα ζητήματα της επόμενης μέρας
Όσον αφορά τα θέματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Μακρόν την επόμενη μέρα των εκλογών, σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο κ. Χρυσοστόμου εκτιμά ότι δεν αλλάζει η στάση του Μακρόν, αλλά είναι σίγουρα πολύ πιο αποδυναμωμένος, σε σχέση με πριν τις εκλογές. «Εκεί που είχε Κυβέρνηση με Πρωθυπουργό από το κόμμα του και απολάμβανε μιας σχετικής πλειοψηφίας, τώρα αυτό δεν υπάρχει και θα έχει εσωτερικούς πονοκεφάλους και ζητήματα που πρέπει να λύσει. Άρα θα είναι αποδυναμωμένος στις όποιες προσπάθειές του σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο γαλλο-γερμανικός άξονας αδυνατίζει, με την έννοια ότι ο Μακρόν δεν μπορεί να είναι πλέον ο απόλυτος κυρίαρχος εντός της Γαλλίας για να προωθεί ζητήματα της ΕΕ», είπε.
Στο εσωτερικό, πρόσθεσε, υπάρχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις σε πολλά ζητήματα, όχι μόνο με τη Λεπέν, αλλά και με την Αριστερά. Για παράδειγμα, στο θέμα του κατώτατου μισθού η Αριστερά είναι υπέρμαχη της αύξησής του για να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια και ο πληθωρισμός στη Γαλλία και ήταν ένα από τα θέματα που πρόβαλε στην προεκλογική εκστρατεία. Ο Μακρόν από την άλλη, κάνει λόγο για συγκράτηση και δημοσιονομική πειθαρχία.
Το δεύτερο ζήτημα με εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη είναι το συνταξιοδοτικό, με τον Μακρόν να θέλει να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης και η Αριστερά να θέλει να το μειώσει.
Υπάρχει και διαφορετική άποψη για ζητήματα όπως η Γάζα, σημείωσε. «Από πλευράς Αριστεράς υπάρχει ένα έντονο αντιπολεμικό κλίμα υπέρ των Παλαιστινίων και της υπόθεσής τους, ενώ ο Μακρόν ήταν ξεκάθαρα υπέρ του Ισραήλ, παρόλο που το τελευταίο διάστημα καλούσε κι αυτός για εκεχειρία, βλέποντας ότι θα εισέπραττε πολιτικό κόστος από αυτή τη θέση».
Ερωτηθείς αν στα εσωτερικά ζητήματα είναι πιθανόν ο Μακρόν να επιδιώξει στήριξη από το κόμμα της Λεπέν, ο κ. Χρυσοστόμου εκτίμησε πως όχι, καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελέσει προπομπό και θα έχει διαρροές προς το κόμμα της Λεπέν.
Επικράτηση Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο
Ο κ. Χρυσοστόμου αναφέρθηκε και στη συντριπτική νίκη των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, με δημιουργία κυβέρνησης αυτοδυναμίας μετά από 14 χρόνια κυβέρνησης των Συντηρητικών, παρά το ότι δεν αύξησε πολύ το Εργατικό Κόμμα τα ποσοστά του.
«Είχαν αλλάξει 5 Πρωθυπουργοί των Συντηρητικών, είχαμε Brexit, ζητήματα με το μεταναστευτικό, με το Σύστημα Υγείας, με τον πληθωρισμό. Όλη αυτή η φθορά αντανακλάται στο αποτέλεσμα, και καταγράφουν ιστορικό χαμηλό οι Συντηρητικοί. Οι διαρροές τους, όμως, είναι προς την άκρα δεξιά και τους φιλελεύθερους», ανέφερε, σημειώνοντας ότι το κόμμα του Φάρατζ, που εξέλεξε 3-4 βουλευτές, πήγε στο 14%, ενώ και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες είχαν αύξηση.
«Το εκκρεμές είναι γνωστό ότι λειτουργεί ανάμεσα στην κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά. Τώρα βρισκόμαστε στο σημείο της κεντροαριστεράς, παρόλο που και μέσα στο Εργατικό Κόμμα υπάρχουν κριτικές ότι ο Στάρμερ έχει βάλει νερό στο κρασί του σε πολλά ζητήματα, για να μπορεί να κερδίσει ψηφοφόρους από το κέντρο», σημείωσε. Ανέφερε ως παράδειγμα ότι ο Τζέρεμι Κόρμπιν, πρώην ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, κατήλθε ως ανεξάρτητος υποψήφιος και εκλέγηκε.
Όσον αφορά τα ζητήματα που θα κληθούν να χειριστούν οι Εργατικοί, είπε ότι στα διεθνή θέματα δεν αναμένεται ουσιαστική αλλαγή 180 μοιρών. «Εκτιμώ ότι η νέα Κυβέρνηση θα βρει έναν τρόπο καλύτερης συνεννόησης με την ΕΕ, διότι από πλευράς Τόρις είχαμε τους σκληρούς Brexiteers που ήθελαν να φύγουν από την ΕΕ. Οι Εργατικοί ήταν πάντα πιο ήπιοι σε αυτό το θέμα και θα υπάρξει ένας καλύτερος τρόπος συνεννόησης σε σχέση με την ΕΕ», ανέφερε.
Από την άλλη, είπε ότι αναμένεται μια πιο μετριοπαθής στάση στα θέματα της Γάζας, παρόλο που και για τους Βρετανούς είναι συμμαχική χώρα το Ισραήλ. «Η εκτίμηση είναι ότι θα γίνουν πιο έντονες προσπάθειες για εκεχειρία και τερματισμό του πολέμου. Πάντα οι Εργατικοί είχαν περισσότερη ευαισθησία στα θέματα Παλαιστινίων και στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», σημείωσε.
Όσον αφορά τα ζητήματα στο εσωτερικό, είπε ότι αυτά που απασχολούν είναι κυρίως το θέμα της οικονομίας, του πληθωρισμού και της ακρίβειας, με στήριξη κυρίως της μεσαίας και εργατικής τάξης και η αναδιαμόρφωση του Συστήματος Υγείας, το οποίο ήταν πληγή για τους Τόρις.
