Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Το ημερολόγιο στον τοίχο δείχνει 2015· οι μνήμες από τη μονομερή προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία είναι ακόμη νωπές· και ο ρωσικός ειδησεογραφικός ιστοχώρος Fontanka, με έδρα την Αγία Πετρούπολη, αναφέρει για πρώτη φορά ότι τα μέλη μιας ιδιωτικής εταιρείας παροχής στρατιωτικού τύπου υπηρεσιών έχουν αναπτύξει δράση σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.
Η ομάδα είναι η – διαβόητη πια – Wagner· επικεφαλής της είναι ο πάλαι ποτέ «σεφ του Πούτιν» ή πιο ορθά, εάν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, άλλοτε υπεύθυνος για το catering στο Κρεμλίνο μέσω της εταιρείας Concord, Γεβγκένι Πριγκόζιν· και αρμόδιος για τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις είναι ο – γνωστός και με το προσωνύμιο «Βάγκνερ» και παρασημοφορημένος από το ρωσικό κράτος – άλλοτε αξιωματούχος των ειδικών δυνάμεων της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (Spetsnatz GRU) Ντμίτρι Ούτκιν.
Το ξεκίνημα και οι σχέσεις με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες
Σύμφωνα με όσα έγραφαν οι Ρώσοι δημοσιογράφοι Αντρέι Σολντάτοφ και Ιρίνα Μπορογκάν σε μαρκοσκελή ανάλυσή τους για το περιοδικό Foreign Affairs, δημοσιευθείσα τον περασμένο Μάιο, οι στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας, GRU, διαδραμάτισαν «πρωταγωνιστικό ρόλο» στην ίδια τη γέννηση της Wagner. Ήδη από τις πρώτες ημέρες ύπαρξης της μισθοφορικής ομάδας, λέγεται πως είχε συσταθεί εντός της GRU ένα νέο τμήμα με αποστολή την επίβλεψη της δράσης των ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών (Private Military Companies/Private Military Contractors/PMCs), αποτελούμενο κυρίως από βετεράνους των Spetsnatz.
Το Ινστιτούτο Σπουδών Εθνικής Ασφαλείας (INSS) του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ είχε αναδείξει την ίδια διάσταση ήδη από τον Μάρτιο του 2020, μέσω σχετικής έκθεσης για τη δράση των μισθοφόρων στη Μέση Ανατολή («The Use of Mercenaries: A New Recourse to an Old Practice for Waging War in the Middle East / INSS Insight No. 1271»).
Σύμφωνα με όσα ανέφερε τότε το INSS, η Wagner προήλθε μέσα από τη σύμπραξη της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (GRU) και του «επιχειρηματία» Γεβγκένι Πριγκόζιν, με βάση εκπαίδευσης των μαχητών της το Κρασνοντάρ, στο οποίο Κρασνοντάρ όμως υπήρχαν, διόλου τυχαία, και βάσεις εκπαίδευσης της GRU.
Όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα…
Για τον ίδιο τον Πούτιν, η Wagner ήταν ένα μέσο διεκπεραίωσης αποστολών που προσανατολίζονταν όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό. Ένα εργαλείο μέσω του οποίου εκείνος θα μπορούσε να «εξισορροπήσει» την ισχύ του ρωσικού στρατεύματος την οποία αντιμετώπιζε ως δυνητική απειλή για την ίδια του την εξουσία, όπως αναφέρουν οι Σολντάτοφ και Μπορογκάν μέσα από τις σελίδες του Foreign Affairs.
Υπό τον προκάτοχο του Σεργκέι Σοϊγκού στο υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, τον Ανατόλι Σερντιούκοφ, η ηγεσία του ρωσικού ΥΠΕΘΑ είχε επιχειρήσει να περιορίσει τα περιθώρια κινήσεων της GRU εντός των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Με την έλευση του Σοϊγκού ωστόσο στο τιμόνι του υπουργείου Άμυνας από το 2012 και έπειτα, τα δεδομένα θα άλλαζαν.
Όσα έλεγε ο Πούτιν για τους μισθοφόρους το 2012…
Κατά «σύμπτωση», την ίδια χρονιά (2012), ως πρωθυπουργός τότε της Ρωσικής Ομοσπονδίας, με πρόεδρο τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο Βλάντιμιρ Πούτιν θα μιλούσε ανοιχτά ενώπιον της ρωσικής Κρατικής Δούμας/Κάτω Βουλής για «την ιδέα της δημιουργίας στη Ρωσία ενός συστήματος ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών που θα παρέχουν υπηρεσίες […] εκτός των συνόρων, χωρίς τη συμμετοχή του ρωσικού κράτους».
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο λοιπόν, οι στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες (GRU) ενισχύθηκαν με ανθρώπινο δυναμικό προερχόμενο κυρίως από τις ειδικές δυνάμεις (Spetsnatz) και οι ισορροπίες εντός του ρωσικού στρατεύματος αναδιαμορφώθηκαν προς μια κατεύθυνση η οποία έδειχνε τότε να «συμφωνεί» με τις ανάγκες της ρωσικής εμπλοκής στη Σύρια υπέρ του Μπασάρ αλ Άσαντ (από το 2015 και έπειτα) και των ουκρανικών εξελίξεων (από το 2014 και έπειτα).
Αλλά και για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, η Wagner ήταν επίσης ένα χρήσιμο εργαλείο μέσω του οποίου εκείνες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να αναπτύξουν δράση στην ανατολική Ουκρανία χωρίς όμως να χρειαστεί να παραδεχθούν δημόσια ότι αναπτύσσουν τέτοια δράση.
Αντικρουόμενες προσεγγίσεις
Υπενθυμίζεται ότι επί σειρά ετών, από το 2014 έως και τις αρχές του 2022, η επίσημη ρωσική γραμμή ήταν ότι στην ανατολική Ουκρανία αναπτύσσουν αυτονομιστική δράση ομάδες αποτελούμενες από ουκρανικής υπηκοότητας «ρωσόφωνους» ή «φιλορώσους» αυτονομιστές, κι όχι Ρώσοι μισθοφόροι ούτε Ρώσοι στρατιώτες. Αυτή η προσέγγιση επέτρεπε στη Μόσχα να μιλά για ουκρανικό «εμφύλιο» με θύματα «ρωσόφωνους» που χρήζουν «διάσωσης» από τη «μητέρα Ρωσία», ενώ στον αντίποδα το Κίεβο μιλούσε ήδη από το 2014 για ρωσική εισβολή.
Η παρουσία μισθοφόρων στα πεδία των μαχών δεν θα μπορούσε, βέβαια, σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί καινοφανής. Κάθε άλλο.
Οι άλλοι μισθοφόροι που προηγήθηκαν
Για τα διεθνή ΜΜΕ, το θέμα είχε αρχίσει να «κερδίζει έδαφος» στη ροή της ειδησεογραφίας ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2007, όταν μισθοφόροι της ιδιωτικής αμερικανικής Blackwater Security Consulting άνοιξαν πυρ στην πλατεία Νισούρ της Βαγδάτης σκοτώνοντας δεκάδες αμάχους.
Όταν κατάλαβαν ότι δεν επρόκειτο να «ξεμπλέξουν» γρήγορα από τα μέτωπα του Ιράκ και του Αφγανιστάν, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις άρχισαν να συνεργάζονται στενότερα με ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών ασφαλείας στις οποίες όμως ανέθεταν αποστολές κυρίως υποστηρικτικού χαρακτήρα (φύλαξης χώρων και προσώπων κ.ά.).
Η Wagner ήταν αλλιώς
Η ρωσική Wagner ωστόσο, από την πλευρά της, εξελίχθηκε σε κάτι πολύ διαφορετικό.
«Με δεδομένο ότι οι ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες απαγορεύονται στη Ρωσία, η Wagner λειτουργεί ταυτόχρονα πέρα από το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ρωσικής νομοθεσίας αλλά και εντός του ευρύτερου πλαισίου του ρωσικού στρατού. Η Wagner παίρνει εξοπλισμό από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας, χρησιμοποιεί ρωσικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις για εκπαίδευση και βασίζεται στον ρωσικό στρατό για υλικοτεχνική υποστήριξη», έγραφε ο Μπράντλεϊ Ντέβλιν στις 27 Ιουνίου στον ιστοχώρο του περιοδικού the American Conservative.
Σε αντίθεση με άλλες μισθοφορικές ομάδες ή εταιρείες, η Wagner ήταν πολύ πιο κοντά στην κρατική εξουσία (στο περιβάλλον Πούτιν εν προκειμένω) της χώρας από την όποια προέρχεται, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα ώστε να μοιάζει πιο πολύ με κρατικό ή ημι-κρατικό μονοπώλιο παρά με ιδιωτική επιχείρηση.
Ο Πούτιν στο Κρεμλίνο στις 27 Ιουνίου (Sergei Guneyev, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP)
Ο ίδιος ο Πούτιν παραδέχθηκε στις 27 Ιουνίου, μιλώντας ενώπιον στρατιωτών στο Κρεμλίνο, κάτι το οποίο η ρωσική ηγεσία επί σειρά ετών διέψευδε, αποσιωπούσε ή άφηνε ασχολίαστο: ότι η Wagner χρηματοδοτούνταν από το ρωσικό κράτος. «Χρηματοδοτούσαμε αυτήν την ομάδα μέσω του υπουργείου Άμυνας και του κρατικού προϋπολογισμού», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ρώσος ηγέτης, υπογραμμίζοντας μάλιστα, για του λόγου το αληθές, ότι η Wagner έλαβε σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια από το ρωσικό κράτος μέσα σε ένα 12μηνο, από τον Μάιο του 2022 έως τον Μάιο του 2023.
Σε αντίθεση με άλλες μισθοφορικές ομάδες, η Wagner θα αποκτούσε όμως παράλληλα τα τελευταία χρόνια και κάτι άλλο, το οποίο δεν θεωρείται απαραιτήτως προσόν όταν μιλάμε για μισθοφόρους: δημοσιότητα. Ειδικά από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και έπειτα, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν θα άρχιζε να βγαίνει ολοένα συχνότερα στο προσκήνιο ως διακριτός πόλος ισχύος εντός του ευρύτερου ρωσικού στρατιωτικού μηχανισμού. Οι μισθοφόροι της Wagner δεν είχαν, πια, ρόλο απλώς υποστηρικτικό προς τις τακτικές ρωσικές δυνάμεις αλλά, αντιθέτως, πρωταγωνιστούσαν οι ίδιοι σε σκληρές μάχες κατά των Ουκρανών μετρώντας απώλειες αλλά και κέρδη, όπως για παράδειγμα στο Μπαχμούτ.
Το «οφέλη» των μισθοφόρων
Όταν προσκαλούνται να αναλάβουν «σκοτεινή» ένοπλη δράση σε κάποιο μέτωπο, οι μισθοφόροι συνήθως προτιμώνται επειδή κομίζουν κάτι διαφορετικό σε σχέση με τις τακτικές εθνικές δυνάμεις:
- επειδή οι δικοί τους νεκροί δεν προσμετρώνται στις επίσημες απώλειες
- επειδή η χώρα από την οποία προέρχονται μπορεί να αρνηθεί κάθε σχέση μαζί τους
- επειδή η ίδια η δράση τους δεν υπόκειται σε κανόνες εμπλοκής ή είναι παράνομη
- επειδή η εμπλοκή τους δεν προϋποθέτει την προηγούμενη επίσημη κήρυξη πολέμου…
Ωστόσο, στην περίπτωση της Wagner και του Πριγκόζιν όλα τα παραπάνω είχαν πάψει να ισχύουν εδώ και καιρό.
…και οι ιδιαιτερότητες του Πριγκόζιν
Ο πάλαι ποτέ «σεφ του Πούτιν» πήρε θέση όχι πίσω αλλά μπροστά από τις κάμερες με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, πνέοντας μένεα κατά των ηγεσιών του ρωσικού υπουργείου Άμυνας (Σεργκέι Σοϊγκού) και των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων (Βαλέρι Γκερασίμοφ) που «δεν τον στήριξαν όσο θα έπρεπε στα πεδία των μαχών» όπως κατήγγειλε.
Αντιστρέφοντας τους όρους του παιχνιδιού, ο «μισθοφόρος» Πριγκόζιν βρέθηκε «ξαφνικά» όχι να υποστηρίζει τακτικές δυνάμεις αλλά να υποστηρίζεται από αυτές… παρουσιάζοντας τους μισθοφόρους του ως «εκλεκτό» και «άχαστο» σώμα οι επιτυχίες του οποίου ξεπερνούν εκείνες του επίσημου ρωσικού στρατού…
Διαφημιστική πινακίδα στρατολόγησης της Wagner (AP Photo)
Η Wagner «εξελίχθηκε σε μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη με επιχειρήσεις σε πολλές χώρες, δικό της πυροβολικό και αεροπορία, τεράστιες διαφημιστικές πινακίδες στρατολόγησης στους δρόμους των ρωσικών πόλεων, δική της κινηματογραφική παραγωγή εξυμνητική των δράσεών της, και έναν μεγάλο λαμπερό πύργο στην Αγία Πετρούπολη ως εταιρική έδρα», έγραφαν οι Ρώσοι δημοσιογράφοι Αντρέι Σολντάτοφ και Ιρίνα Μπορογκάν στο περιοδικό Foreign Affairs τον περασμένο Μάιο, πριν από την ανταρσία του Πριγκόζιν.
Η Wagner δεν θα μπορούσε, όμως, να παραμείνει για πολύ ακόμη σε τέτοια τροχιά γιγάντωσης. Δεν γίνεται ένας μισθοφορικός στρατός να αρχίσει να παρουσιάζεται ως ισχυρότερος από τις εθνικές ένοπλες δυνάμεις της χώρας από την οποία προέρχεται, ειδικά όταν μιλάμε για μια χώρα – πρώην αυτοκρατορία – με πολυπληθείς ένοπλες δυνάμεις και πυρηνικά όπως είναι η Ρωσική Ομοσπονδία.
Υπό αυτήν την έννοια, αποκτά όμως νόημα και η κίνηση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, που στις 10 Ιουνίου ανακοίνωσε (προφανώς με την έγκριση του ιδίου του Πούτιν) ότι όλες οι μισθοφορικές ομάδες και οι μεμονωμένοι «εθελοντές» θα πρέπει να έχουν υπογράψει συμβάσεις με το ρωσικό ΥΠΕΘΑ έως την 1η Ιουλίου, προκειμένου έτσι να αποκτήσουν το «απαραίτητο νομικό καθεστώς» και να «συντονιστούν» υπό τον έλεγχο των τακτικών ρωσικών ενόπλων δυνάμεων που θα μπορέσουν κατά αυτόν τον τρόπο να γίνουν «περισσότερο αποτελεσματικές» επί του πεδίου.
Ανταγωνισμός εκ των έσω – Κόντρες για το μοίρασμα της μισθοφορικής πίτας
Παράλληλα ωστόσο, ανακύπτει και μια άλλη διάσταση.
Εάν ισχύουν όσα αναφέρει η γεννηθείσα στην Ουκρανία δημοσιογράφος Ζόγια Σεφτάλοβιτς μέσα από το Global Insider newsletter της αμερικανικής έκδοσης του Politico, τότε η Wagner είχε να αντιμετωπίσει πια, εκτός όλων των άλλων, και… ανταγωνισμό εκ των έσω: από άλλες ρωσικές εταιρείες μισθοφόρων που διεκδικούσαν μέρος της πίτας ανταγωνιζόμενες την επιχείρηση του Πριγκόζιν.
Ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σοϊγκού (Servicio de prensa del Ministerio de Defensa ruso vía AP)
Η Σεφτάλοβιτς επικαλείται ως πηγή το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και εάν ισχύουν όσα αναφέρει, τότε ο ίδιος ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, ο Σεργκέι Σοϊγκού, στον οποίο ο Πριγκόζιν είχε κηρύξει τον «πόλεμο» τους περασμένους μήνες, ηγείται της μισθοφορικής ομάδας Patriot Group η οποία όμως ανταγωνιζόταν τη Wagner στην Ουκρανία, ενώ στο πεδίο της παροχής μισθοφορικών υπηρεσιών έχει μπει παράλληλα και ο κυβερνήτης της Κριμαίας, Σεργκέι Αξιόνοφ, με την εταιρεία Convoy στην οποία έχουν ενταχθεί μάλιστα πρόσωπα προερχόμενα και από τις τάξεις της Wagner όπως για παράδειγμα ο Κονσταντίν Πικάλοφ.
Ο Σεργκέι Σουροβίκιν (Russian Defense Ministry Press Service via AP)
Εάν ισχύουν όμως όσα είδαν το φως της δημοσιότητας τις περασμένες ημέρες (μέσω CNN, New York Times κ.ά.), τότε συνέβη και κάτι άλλο: τουλάχιστον 30 υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του τακτικού στρατού και των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, μεταξύ αυτών και ο πρώην διοικητής των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην Ουκρανία στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν, είχαν στενούς δεσμούς με τη Wagner και ενδεχομένως να γνώριζαν ότι επίκειτο ανταρσία από την πλευρά του Πριγκόζιν. Κατά «σύμπτωση», ο Πριγκόζιν είχε κηρύξει «πόλεμο» το τελευταίο διάστημα όχι μόνο στον Σοϊγκού αλλά και στον Βαλέρι Γκερασίμοφ ο οποίος όμως είχε πάρει ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο τη θέση του Σουροβίκιν στη διοίκηση των ρωσικών δυνάμεων που μάχονται στην Ουκρανία. «Παρά το προσωνύμιο “Αρμαγεδδών”, τη φήμη του αδίστακτου και τις νίκες που είχε σημειώσει υπέρ των δυνάμεων του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, ο Σουροβίκιν δεν κατάφερε τελικώς να “επιβιώσει” στο μέτωπο της Ουκρανίας […] Τη διοίκηση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων που μάχονται στην Ουκρανία αναλαμβάνει πλέον ο […] αρχηγός του ρωσικού Γενικού Επιτελείου στρατηγός Βαλέρι Γκερασίμοφ […] τον οποίο Γκερασίμοφ πολλοί προσεγγίζουν παράλληλα και ως “άνθρωπο του Κρεμλίνου”», γράφαμε χαρακτηριστικά στην «Κ» τον περασμένο Ιανουάριο.
«Η ανταρσία του Πριγκόζιν δεν έγινε για να πάρει εκείνος την εξουσία… Ήταν μια απέλπιδα προσπάθεια εκ μέρους του να διασώσει την επιχείρησή του (σ.σ. την ομάδα Wagner)», σημειώνει η Τατιάνα Στανοβάγια (R.Politik, Carnegie Russia Eurasia Center, CCI France Russie), απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Politico.
Ο ίδιος ο Πριγκόζιν θα παρουσιαζόταν εκ των υστέρων, έπειτα από την αποτυχία της ανταρσίας του, να επιβεβαιώνει αυτήν την εκδοχή, υποστηρίζοντας ότι δεν ήθελε να ανατρέψει τον Πούτιν παρά μόνο να αποτρέψει τη διάλυση της Wagner.
Και τώρα, τι;
Τρία 24ωρα έπειτα από την ανταρσία του περασμένου Σαββάτου, ο Πριγκόζιν βρίσκεται πια «εξόριστος» στη Λευκορωσία, ο Πούτιν παραμένει πρόεδρος πίσω στη Μόσχα, ο Λουκασένκο χαμογελάει κάτω από τα μουστάκια του θεωρώντας ότι ενίσχυσε τη διαπραγματευτική του θέση μέσα από την πυροσβεστική του διαμεσολάβηση, και η Wagner οδεύει προς διάλυση… ή μήπως όχι;
Αυτό που αξιολογείται ως εξαιρετικά κρίσιμο πια, είναι το εάν θα αποδυναμωθούν οι ρωσικές γραμμές θωράκισης στα πεδία της Ουκρανίας. Ως προς αυτό, το Κρεμλίνο διαβεβαιώνει ότι το μέλλον της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης δεν τίθεται εν αμφιβόλω ούτε πρόκειται να επηρεαστεί κατά τρόπο αρνητικό για τα ρωσικά συμφέροντα. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, όλοι γνωρίζουν ότι χωρίς τους μαχητές της Wagner οι Ρώσοι μπορεί να μην είχαν τελικώς επικρατήσει σε μέτωπα όπως ήταν για παράδειγμα εκείνο του Μπαχμούτ.
Από την Ουκρανία στην Αφρική
Αναλυτές όπως ο Ρομπ Λι (Foreign Policy Research Institute) εκτιμούν, πάντως, ότι θα είναι πολύ δύσκολο για τη Wagner να ενσωματωθεί στις τακτικές ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.
Το έτερο μεγάλο ερώτημα έχει να κάνει με το μέλλον τη Wagner στην Αφρική, όπου η ρωσική μισθοφορική ομάδα είχε κάνει «χρυσές δουλειές» τα περασμένα χρόνια.
«Ο Βάγκνερ έχει περίπου 5.000 στρατιώτες σταθμευμένους σε ολόκληρη την Αφρική», γράφει η Νιγηριανή δημοσιογράφος Νος Γκμπανταμόσι στο Africa Brief newsletter του περιοδικού Foreign Policy, υπογραμμίζοντας ότι μισθοφόροι της Wagner εκτελούν επί του παρόντος αποστολές σε Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λιβύη, Μάλι και Σουδάν.
Ρώσοι μισθοφόροι στο βόρειο Μάλι (French Army via AP, File)
Μιλώντας στο ρωσικό δίκτυο RT μετά την ανταρσία του Πριγκόζιν και των ανδρών του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υποστήριξε ότι η «καλή δουλειά» που κάνουν οι μισθοφόροι της Wagner στην Αφρική θα συνεχιστεί σε περιοχές όπως είναι η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι, και ότι «οι σχέσεις της Μόσχας με τους Αφρικανούς φίλους της δεν πρόκειται να επηρεαστούν αρνητικά».
Σε κάθε περίπτωση, θα έχει ενδιαφέρον να φανεί ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις όχι μόνο των απλών ανώνυμων μισθοφόρων αλλά και της ηγεσίας τους.
Το μόνο σίγουρο πια, είναι ότι η Wagner είχε πάψει προ πολλού να είναι μια «απλή» μισθοφορική ομάδα… εάν ήταν ποτέ…
