Kathimerini.gr
Αλεξάνδρα Βουδούρη
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Οι προσδοκίες του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ να υποδεχθεί η Βορειοατλαντική Συμμαχία τη Σουηδία ως το 32ο μέλος της, στη διάρκεια της συνόδου υπουργών Εξωτερικών στις 28-29 Νοεμβρίου, εξανεμίστηκαν χθες οριστικά, καθώς δεν πέρασε από την επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου η έγκριση του σχετικού νομοσχεδίου προσχώρησης της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με νατοϊκή πηγή, που μίλησε στην «Κ», ακόμα και εάν είχε επικυρωθεί το νομοσχέδιο από το τουρκικό κοινοβούλιο, θα χρειαζόταν να κατατεθεί από την Αγκυρα με διπλωματική νότα στην Ουάσιγκτον, τον «θεματοφύλακα» της συμμαχίας, βάσει πρωτοκόλλου. Στην πράξη, εάν υπήρχε πράγματι πολιτική βούληση να επισπευσθούν οι διαδικασίες θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τελετή ανάλογη εκείνης για τη Φινλανδία, όπου ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου παρέδωσε το σχετικό κείμενο στον Αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν λίγη ώρα πριν συνεδριάσουν οι υπουργοί Εξωτερικών τον Απρίλιο, ανοίγοντας τον δρόμο να υψωθεί η φινλανδική σημαία ως 31η στον περίγυρο της έδρας του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες.
Αυτό φαίνεται ότι δεν θα καταστεί δυνατόν για τη Σουηδία την ερχόμενη εβδομάδα, παρά το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει καταθέσει το νομοσχέδιο τέλη Οκτωβρίου, μετά τη συμφωνία στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, στο Βίλνιους, τον Ιούλιο. Η κίνηση Ερντογάν είχε χαιρετιστεί τότε με θέρμη από τη Στοκχόλμη αλλά και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ που δήλωνε ότι θα ήθελε «ταχεία ψηφοφορία» και πως η σχετική διαδικασία βαίνει καλώς. Δεν υπολόγιζε, βέβαια, στον πρόεδρο της αρμόδιας επιτροπής του τουρκικού κοινοβουλίου Φουάτ Οκτάι που προϊδέασε από αρχές Νοεμβρίου ότι «η Τουρκία δεν βιάζεται». Η αίτηση της Σουηδίας εκκρεμεί πάντως και στο ουγγρικό κοινοβούλιο από πέρυσι, με την κυβέρνηση Ορμπαν να διατείνεται μάλιστα ότι δεν υπάρχει απειλή για την ασφάλεια της Στοκχόλμης και να επικαλείται τους υπερβολικούς, όπως τους χαρακτηρίζει, σουηδικούς ισχυρισμούς ότι διαβρώνει τη δημοκρατία στην Ουγγαρία.
Η Σουηδία κατέθεσε ταυτόχρονα με τη Φινλανδία αίτηση προσχώρησής της στο ΝΑΤΟ στις 17 Μαΐου 2022, λίγους μόλις μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, καθώς οι δύο χώρες θεώρησαν ότι θα ωφεληθούν από το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει ότι επίθεση σε μέλος της Συμμαχίας συνεπάγεται επίθεση σε όλα τα μέλη. Από τότε, η Αγκυρα εξέφραζε αντιρρήσεις και για τις δύο χώρες, υποχωρώντας για την περίπτωση του Ελσίνκι τον περασμένο Απρίλιο και εφ’ όσον Φινλανδία και Σουηδία συμφώνησαν να άρουν το εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας και να λάβουν μέτρα κατά μελών του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) και του κινήματος Γκιουλέν.
Για τη Στοκχόλμη, το τουρκικό «παζάρι» δεν τελείωσε εκεί, αφού προχώρησε λίγες εβδομάδες πριν από τη σύνοδο στο Βίλνιους στην έγκριση αντιτρομοκρατικού νομοσχεδίου, που καθιστούσε παράνομο το να είναι κάποιος μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης. Είχε προηγηθεί έκδοση δύο Τούρκων γκιουλενιστών, παρά την αντίθετη γνώμη του ανώτατου σουηδικού δικαστηρίου. Επί της ουσίας, η Στοκχόλμη έχει παραχωρήσει «γη και ύδωρ» στην Τουρκία, ενώ έχει επίσης δεσμευθεί να αλλάξει τη νομοθεσία της, ώστε να αποτρέψει πολίτες να καίνε δημόσια το Κοράνι.
Η υποψηφιότητα της Σουηδίας έχει ωστόσο συνδεθεί και με την εξαγορά F-16 από την Αγκυρα, καθώς και με τις περίπλοκες –ιδιαίτερα, μετά τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή– αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η επίσημη ένταξη της Σουηδίας δεν απαιτεί συνεδρίαση του ΝΑΤΟ, καθώς η απόφαση έχει ληφθεί στη σύνοδο της Μαδρίτης το 2022, όμως η πρώτη συμμετοχή της θα είναι εκ των πραγμάτων πανηγυρικού χαρακτήρα. Στη συμμαχία ελπίζουν πλέον να συμβεί αρχές του 2024, με την πρώτη συνεδρίαση να είναι σε επίπεδο υπουργών Αμυνας, τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με νατοϊκή πηγή.
