Πύραυλοι και ρουκέτες· εμπορικές πτήσεις, μαχητικά αεροσκάφη και drones: Στους αιθέρες πάνω από τη Μέση Ανατολή επικρατεί «συνωστισμός», ένας «συνωστισμός» ο οποίος όμως εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τις εμπορικές πτήσεις καθώς μετατρέπει σε εναέριο «ναρκοπέδιο» κάποιες από τις πιο πολυσύχναστες αεροπορικές διαδρομές της υφηλίου.
«Τι είναι αυτά; Πυροτεχνήματα;», ρωτά ένας επιβάτης της πτήσης EK146 της Emirates που έκανε το δρομολόγιο Αμστερνταμ-Ντουμπάι τον περασμένο μήνα, σε βίντεο που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην πραγματικότητα, αυτό που παρακολουθούσε από το παράθυρο της καμπίνας του ήταν το μπαράζ των ιρανικών πυραύλων που κατευθύνονταν προς το Ισραήλ στις αρχές Οκτωβρίου, σημειώνει η Wall Street Journal σε μακροσκελές άρθρο της, υπογραμμίζοντας ότι το τελευταίο διάστημα «πύραυλοι έχουν εντοπιστεί εν πτήσει από πιλότους και επιβάτες, έχουν πέσει κοντά σε αεροδρόμια (σ.σ. του Τελ Αβίβ, της Βηρυτού κ.ά.) και έχουν εκτοξευτεί από στρατιώτες και πολιτοφυλακές χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση προς τις αεροπορικές εταιρείες».
(AP Photo/Tsafrir Abayov)
Ενδεικτικά, την 1η Οκτωβρίου (ημέρα των ιρανικών πυραυλικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ) δεκάδες εμπορικές πτήσεις αναγκάστηκαν να αλλάξουν πορεία, πλην όμως υπήρξαν και πολλές άλλες που συνέχισαν τη διαδρομή τους «απτόητες».
Σημειώνεται ότι η ξαφνική αλλαγή στο δρομολόγιο μιας πτήσης δεν είναι απλή υπόθεση. Αντιθέτως, συνεπάγεται αλλαγές στην κατανάλωση καυσίμων, μπορεί να απαιτεί πρόσθετο προσωπικό και μεταβάλλει το πρόγραμμα απογείωσης και προσγείωσης στα αεροδρόμια.
(AP Photo/Ariel Schalit, File)
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι αερομεταφορείς, ή τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς, παίρνουν μέτρα. Η Emirates για παράδειγμα, μεταφέρει επιπλέον καύσιμα, ενώ η ισραηλινή El Al έχει εξοπλίσει τα αεροσκάφη της με συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.
Ενδεικτικά της κατάστασης, όσα αναφέρονται στις επικοινωνίες ανάμεσα στους πιλότους και τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας τις ώρες της κρίσης και της μεγάλης έντασης. «Είδαμε πυραύλους», παρουσιάστηκε να λέει πιλότος της Kuwait Airways. «Πύραυλοι πάνω από τη Βαγδάτη, πάνω από τη Νατζάφ, πύραυλοι παντού», παρουσιάστηκε να λέει συνάδελφός του.
Ο αριθμός των πυραύλων που πετούν πάνω από την περιοχή της Μέσης Ανατολής αυξήθηκε μετά από την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023: Κατά μέσο όρο 162 πύραυλοι εκτοξεύονται κάθε μήνα μέχρι στιγμής φέτος, από 10 που εκτοξεύονταν μηνιαίως το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας Osprey Flight Solutions που επικαλείται η WSJ.
Ωστόσο, παρά την κατακόρυφη κλιμάκωση της στρατιωτικής δραστηριότητας, ο εναέριος χώρος της Μέσης Ανατολής παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό ανοιχτός τον περασμένο χρόνο, ενώ οι ήδη πολυσύχναστοι ουρανοί της περιοχής έχουν καταστεί περισσότεροι σημαντικοί για τις διεθνείς αερομεταφορές μετά από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπως αναφέρει η WSJ, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι κυβερνήσεις και αρμόδιοι φορείς (στρατιωτικοί κ.ά.) δεν ενημερώνουν πάντοτε εγκαίρως τις Αρχές εναέριας κυκλοφορίας, όπως θα όφειλαν, για τυχόν αεροπορικές επιθέσεις ώστε να κλείνουν εναέριοι χώροι και να αλλάζουν πορεία οι εμπορικές πτήσεις.
«Η εθνική ασφάλεια και η εξωτερική πολιτική υπερισχύουν της αεροπορικής ασφάλειας, και αυτό συμβαίνει ξανά και ξανά σε ζώνες συγκρούσεων», δηλώνει ο Ματ Μπόρι, chief intelligence officer της Osprey.
Η πορεία ενός βαλλιστικού πυραύλου και εκείνη ενός επιβατικού αεροσκάφους (πηγή: U.S. Missile Defense Agency, Osprey Flight Solutions, Wall Street Journal)
Η ανησυχία για ενδεχόμενα ατυχήματα είναι δεδομένη και εντείνεται όσο οι συγκρούσεις συνεχίζονται. Υπάρχει, άλλωστε, το προηγούμενο εμπορικών πτήσεων που καταρρίφθηκαν «κατά λάθος» τα περασμένα χρόνια από «αδέσποτα» πυρά, οδηγώντας στον θάνατο πολλές εκατοντάδες αμάχους. Υπενθυμίζονται συγκεκριμένα: η πτήση MH17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών που χτυπήθηκε από φιλορώσους αυτονομιστές πάνω από την ανατολική Ουκρανία το 2014, και η πτήση PS752 των Ουκρανικών Αερογραμμών που χτυπήθηκε από τους Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης πάνω από το Ιράν τον Ιανουάριο του 2020.
«Οι βαλλιστικοί πύραυλοι φτάνουν σε ύψη πολύ πιο πάνω από εκείνα της πτήσης ενός εμπορικού τζετ, πλην όμως αποτελούν σημαντικό κίνδυνο κατά την άνοδο και την κάθοδό τους. Επιπλέον, πολλοί από τους βαλλιστικούς πυραύλους του Ιράν, περίπου το 10%, εκτιμάται ότι αποτυγχάνουν και ότι πέφτουν κατά τη διάρκεια της πτήσης, γεγονός που οδηγεί σε πτώση συντριμμιών. Οι πύραυλοι κρουζ συνήθως πετούν σε χαμηλότερα ύψη με αποτέλεσμα να είναι επικίνδυνοι για τα αεροσκάφη όταν απογειώνονται και προσγειώνονται. Ενίοτε, προκύπτουν κίνδυνοι και από τα συστήματα αεράμυνας, τα οποία μπορεί να αντιμετωπίσουν εσφαλμένα ένα εμπορικό αεροσκάφος ως εισερχόμενα εχθρικά πυρά», αναφέρει στο άρθρο της η Wall Street Journal.
Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας (FAA) έχει εδώ και καιρό επιβάλει απαγορεύσεις και περιορισμούς στις πτήσεις πάνω από τη Βόρεια Κορέα για παράδειγμα, λόγω της τάσης που έχει η εν λόγω χώρα να πραγματοποιεί απροειδοποίητες δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων κάθε χρόνο. Ενδεικτικά, πέρυσι η Βόρεια Κορέα εκτόξευσε 37 πυραύλους και μέχρι στιγμής φέτος 52.
Σημειώνεται ότι η FAA έχει, παράλληλα, απαγορεύσει στους αερομεταφορείς των ΗΠΑ να περνούν από τους εναέριους χώρους του Ιράν και της Συρίας.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
