ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΣΑΝΓΚΕΡ, ΛΑΡΑ ΤΖΕΪΚΣ / THE NEW YORK TIMES
Οταν ο πρόεδρος Μπάιντεν και οι συνεργάτες του διοργάνωναν την επετειακή σύνοδο για τα 75 χρόνια του ΝΑΤΟ, στόχος ήταν να μεταδώσουν αίσθημα εμπιστοσύνης. Το μήνυμα προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν και άλλους αντιπάλους θα ήταν ένα νέο ΝΑΤΟ, διευρυμένο, πιο ισχυρό, με έμφαση στην αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας, ύστερα από δύο και πλέον χρόνια πολέμου στην Ουκρανία. Η αυτοπεποίθηση αυτή, όμως, μοιάζει να φθίνει. Ακόμη και πριν από τη χθεσινή επίσημη έναρξη της συνόδου, η πανηγυρική εκδήλωση σκιάστηκε από την αβεβαιότητα σχετικά με την παραμονή του Μπάιντεν στο ψηφοδέλτιο των Δημοκρατικών και την απειλούμενη επάνοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ «απαρχαιωμένο θεσμό», απείλησε να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμμαχία και είπε ότι θα άφηνε τους Ρώσους «να κάνουν ό,τι στο διάολο θέλουν» σε όποιο κράτος-μέλος της Συμμαχίας δεν συνεισφέρει όσο θα έπρεπε. Η πρόθεση ψήφου υπέρ του Τραμπ ενισχύεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, με τους Ευρωπαίους συμμάχους να αρχίζουν να συζητούν τι θα σημάνει η ανάληψη της προεδρίας από τους Ρεπουμπλικανούς το 2025.
Ο 81χρονος Μπάιντεν έχει αναδειχθεί στον ισχυρότερο υπέρμαχο της Συμμαχίας των 32 κρατών, που θεσμοθετήθηκε το 1949 με 12 ιδρυτικά μέλη. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα παρατηρούν κάθε δήλωση του Μπάιντεν και κάθε μορφασμό του, προκειμένου να διαπιστώσουν εάν ο Δημοκρατικός υποψήφιος είναι σε θέση να κυβερνήσει για άλλα τέσσερα χρόνια. «Το ΝΑΤΟ δεν ήταν και δεν θα γίνει δεδομένο. Δώσαμε ζωή στη Συμμαχία και είμαι βέβαιος ότι θα τη διατηρήσουμε στο μέλλον», είπε ο απερχόμενος γ.γ., Γενς Στόλτενμπεργκ. Οι προετοιμασίες για ενδεχόμενη δεύτερη θητεία Τραμπ άρχισαν εδώ και μήνες. Η Συμμαχία θεσμοθετεί νέα υπηρεσία, η οποία θα ασχολείται με τη μακροπρόθεσμη παροχή όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία, ακόμη και αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν μονομερώς από το ΝΑΤΟ.
Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις με αρχηγούς κρατών της Συμμαχίας, πάντως, είναι ξεκάθαρο ότι τα σχέδια εκσυγχρονισμού των ενόπλων δυνάμεων και προετοιμασίας για αντιπαράθεση δεκαετιών με τη Ρωσία, δεν συνοδεύονται από την απαραίτητη ενίσχυση του αμυντικού προϋπολογισμού. Περίπου 20 κράτη-μέλη τηρούν πλέον τον στόχο του 2% του ΑΕΠ στην άμυνα. Ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας, Καρλ Μπιλντ, έγραψε πρόσφατα ότι τα ευρωπαϊκά έθνη «θα χρειαστεί να διπλασιάσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν την απειλή ενός ολοένα και πιο απελπισμένου ρωσικού καθεστώτος». Παρ’ όλα αυτά, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου είπαν, τη Δευτέρα, ότι ο Μπάιντεν δεν επρόκειτο να ασκήσει πιέσεις στους συμμάχους για νέες αμυντικές δαπάνες.
Το άμεσο μέλημα των Μπάιντεν και Σολτς, όμως, είναι να αποφύγουν μία ακόμη δημόσια αντιπαράθεση με τον Ζελέσνκι γύρω από την ενταξιακή διαδικασία της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Καθώς κατευθυνόταν πέρυσι προς το Βίλνιους της Λιθουανίας για την ετήσια σύνοδο του ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι είχε εκφράσει δυσαρέσκεια για την απουσία ενταξιακού χρονοδιαγράμματος. Τον Ζελένσκι εξευμένισαν Αμερικανοί αξιωματούχοι μετά την άφιξή του στη λιθουανική πρωτεύουσα, προσφέροντάς του νατοϊκή δέσμευση για ταχύρρυθμη ενταξιακή διαδικασία. Εδώ και μήνες, ωστόσο, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ ερίζουν γύρω από την ουσία και τη γλώσσα των εξαιρέσεων που θα εξασφαλίσει στο Κίεβο τη φαστ τρακ ένταξή του στη Συμμαχία. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε νέα προσέγγιση: Η Συμμαχία θα ανακηρύξει τη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας «μη αναστρέψιμη». Παρότι ο όρος υποδηλώνει την οριστική φύση της απόφασης, δεν ικανοποιεί το κύριο αίτημα του Ζελένσκι για σαφές χρονοδιάγραμμα. Την ίδια στιγμή, ο Στόλτενμπεργκ απέφυγε να επικρίνει την επίσκεψη του Ούγγρου πρωθυπουργού Ορμπαν στη Μόσχα, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί ρήξη στην επετειακή σύνοδο.
Αμέριστη η στήριξη του Ολαφ Σολτς
Την αμετακίνητη και αδιαμφισβήτητη στήριξη της Γερμανίας προς την Ουκρανία επανέλαβε χθες στο Βερολίνο ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, καθώς ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για την Ουάσιγκτον και την επετειακή σύνοδο του ΝΑΤΟ. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Σολτς εξέφρασε τη χαρά που του δίνεται η ευκαιρία να διατυπώσει σαφώς ότι το Βερολίνο θα σταθεί στο πλευρό του Κιέβου για όσο χρόνο χρειαστεί. Αναφερόμενος στις εξαγωγές οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία και στην κοινή πρωτοβουλία που ανέλαβαν πρόσφατα τα κράτη του G7, o Γερμανός καγκελάριος υπενθύμισε την απόφαση που έλαβε η ομάδα των μεγάλων βιομηχανικών κρατών στην πρόσφατη σύνοδό της στην Ιταλία για δανειακό πακέτο ύψους 50 δισ. δολαρίων. Τις ανησυχίες για την υγεία του Μπάιντεν επανέφερε χθες ο αμερικανικός Τύπος με την αποκάλυψη ότι στη σύνοδο του G7 στη Γερμανία, το 2022, ο Μπάιντεν ακύρωσε απογευματινή συνάντηση με τον Σολτς για να αναπαυθεί.
