REUTERS, A.P.
Καινούργιο κεφάλαιο στη νεότερη πολιτική ιστορία της Γαλλίας και ολόκληρης της Ευρώπης άνοιξε το βράδυ της Κυριακής με την επικράτηση της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης (RN) στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Εστω και αν η συγκομιδή ψήφων και εδρών για το κόμμα της Μαρίν Λεπέν ήταν κατά τι μικρότερη των δημοσκοπικών προβλέψεων, το ενδεχόμενο να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στον δεύτερο και αποφασιστικό γύρο της ερχόμενης Κυριακής παραμένει ανοιχτό, γεγονός που προκαλεί αβεβαιότητα και ανησυχία στους ηγετικούς κύκλους της Δύσης.
Για πρώτη φορά στη γαλλική ιστορία, η Ακροδεξιά αναδείχθηκε πρώτη δύναμη σε εθνική αναμέτρηση, συγκεντρώνοντας μαζί με τους συμμάχους της το 33% των ψήφων και εκλέγοντας 39 βουλευτές σε σύνολο 78 περιφερειών, όπου η αναμέτρηση κρίθηκε στον πρώτο γύρο. Ανάμεσά τους ήταν και η Μαρίν Λεπέν, η οποία εξελέγη με ποσοστό 58%. Στη δεύτερη θέση ήρθε ο αριστερός συνασπισμός Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) με ποσοστό 28% και 31 έδρες. Αν και σημείωσε ορισμένη ανάκαμψη σε σύγκριση με το τραγικό αποτέλεσμά της στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, η παράταξη του Εμανουέλ Μακρόν, Ensemble (Μαζί), περιορίστηκε στην τρίτη θέση με 21% και μόλις δύο έδρες. Στην τέταρτη θέση βρέθηκε το δεξιό κόμμα Ρεπουμπλικανοί με 6,6% και μία έδρα.
Το χθεσινό αποτέλεσμα υπήρξε βαρύτατο πολιτικό πλήγμα για τον Εμανουέλ Μακρόν. Χωρίς τίποτα να τον υποχρεώνει, ο Γάλλος πρόεδρος αποφάσισε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές το βράδυ των ευρωεκλογών, αιφνιδιάζοντας και τους πιο στενούς συνεργάτες του, ζητώντας από τους ομοεθνείς του «να μιλήσουν» και να «ξεκαθαρίσουν» το πολιτικό τοπίο της χώρας τους. Οι πολίτες το έκαναν, αφού προσήλθαν στις κάλπες σε ποσοστό που άγγιξε το 68%, το υψηλότερο από το 1997, αλλά η ετυμηγορία τους δεν άρεσε καθόλου στον κεντρώο πρόεδρο. Εχοντας ανέβει στην εξουσία το 2017, με την υπόσχεση ότι θα αποτελέσει φραγμό «στα δύο άκρα», ο Μακρόν χρεώνεται τώρα την καταβαράθρωση του Κέντρου και τη μεγέθυνση τόσο της Ακροδεξιάς όσο και της ριζοσπαστικής Αριστεράς, σε επίπεδα που δεν έχουν προηγούμενο. Απομονωμένος ακόμη και από το κόμμα που ο ίδιος δημιούργησε, εξαιρετικά αποδυναμωμένος εσωτερικά και στον διεθνή στίβο, έχει μπροστά του τρία πολύ δύσκολα χρόνια μέχρι την (κανονική) λήξη της θητείας του.
Αμέσως μετά την αποσαφήνιση της εκλογικής εικόνας, ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI), που αντιπροσωπεύει την ισχυρότερη και πιο ριζοσπαστική δύναμη της Αριστεράς, κάλεσε για τη δημιουργία ενιαίου μετώπου εναντίον της Μαρίν Λεπέν στον δεύτερο γύρο και δεσμεύθηκε ότι οι υποψήφιοι του κόμματός του θα αποσυρθούν προς όφελος των επικρατέστερων δημοκρατικών δυνάμεων στις περιφέρειες όπου έχουν προκριθεί ως τρίτοι για τον δεύτερο γύρο. Εχοντας διεξαγάγει εκλογική καμπάνια εναντίον «των δύο άκρων» όπου εξίσωνε Ακροδεξιά και Αριστερά, ο Εμανουέλ Μακρόν, με γραπτή δήλωσή του, κάλεσε σε «μια μεγάλη, ξεκάθαρα δημοκρατική συσπείρωση για τον δεύτερο γύρο», χωρίς να διασαφηνίζει αν περιλαμβάνει σε αυτήν και τη LFI. Βασικοί του σύμμαχοι, όπως ο υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λε Μερ και ο πρώην πρωθυπουργός του, Εντουάρ Φιλίπ, απέκλεισαν κατηγορηματικά την υποστήριξη υποψηφίων της LFI στον δεύτερο γύρο.
Σέλφι με υποστηρικτές του βγάζει ο Εμανουέλ Μακρόν, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Μπριζίτ. Ωστόσο, το χαμόγελο του Γάλλου προέδρου πάγωσε μετά τη συντριβή του κόμματός του στον πρώτο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που προκήρυξε, καθώς περιορίστηκε στην τρίτη θέση με 21%. [EPA/YARA NARDI / POOL MAXPPP OUT]
Κληθείς να σχολιάσει το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι «επιβεβαίωσαν τις τάσεις που διαγράφονταν σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών το προηγούμενο διάστημα». Το κόμμα της Μαρίν Λεπέν διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, από την οποία εξασφάλισε στο παρελθόν δάνειο με ευνοϊκούς όρους. Εξίσου καλές σχέσεις έχει και με τον εθνικιστή ηγέτη της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, η χώρα του οποίου ανέλαβε χθες την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε.
Οι τριγωνικές αναμετρήσεις
Καθώς στον προχθεσινό πρώτο γύρο κρίθηκαν μόλις 78 έδρες της Εθνοσυνέλευσης σε σύνολο 577, το κατά πόσον θα καταφέρει η παράταξη της Λεπέν να κατακτήσει την απόλυτη ή έστω μια άνετη σχετική πλειοψηφία θα κριθεί στον δεύτερο γύρο. Αυτή τη φορά, δεν απαιτείται ποσοστό άνω του 50%, καθώς εκλέγεται ο πρώτος σε κάθε περιφέρεια, ανεξαρτήτως ψήφων. Ωστόσο η πολιτική αριθμητική περιπλέκεται, μια και το εκλογικό σύστημα δίνει τη δυνατότητα πρόκρισης στον δεύτερο γύρο κάθε υποψηφίου που έχει εξασφαλίσει στην προηγούμενη φάση το 12,5% του συνόλου των εγγεγραμμένων.
Αποτέλεσμα είναι ότι σε 306 περιφέρειες, όπου θα στηθούν κάλπες την ερχόμενη Κυριακή, προκρίθηκαν όχι δύο, αλλά τρεις υποψήφιοι – μάλιστα σε πέντε άλλες, οι υποψήφιοι θα είναι τέσσερις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι τριγωνικές αναμετρήσεις αφορούν υποψηφίους των τριών μεγαλύτερων παρατάξεων: της λεπενικής RN, του αριστερού NFP και του κεντρώου Ensemble. Το να αποσυρθεί ο υποψήφιος είτε της Αριστεράς είτε του Κέντρου όπου ήρθε τρίτος στον πρώτο γύρο προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη αν οι δύο αυτές, ασφαλώς ανταγωνιστικές, πολιτικές οικογένειες επιθυμούν όντως να αποτρέψουν μια απόλυτη πλειοψηφία της Ακροδεξιάς.
Στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ο κανόνας ήθελε την Αριστερά να υποχρεώνεται, με βαριά καρδιά, να υποστηρίξει το Κέντρο στις περισσότερες περιφέρειες κατά τον δεύτερο γύρο για να μπει φραγμός στην Ακροδεξιά. Αυτή τη φορά, όμως, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί. Το NFP βρίσκεται σε θέση υπεροχής έναντι του Ensemble, οι υποψήφιοι του οποίου βρίσκονται στην πρώτη θέση μόλις σε 68 περιφέρειες.
Η πικρή για τον Μακρόν αλήθεια είναι ότι χρειάζεται οπωσδήποτε την υποστήριξη της Αριστεράς για να μην περιθωριοποιηθεί το Κέντρο στην επόμενη Εθνοσυνέλευση. Και μάλιστα μιας Αριστεράς στους κόλπους της οποίας ισχυρότερη δύναμη δεν είναι οι πιο μετριοπαθείς Σοσιαλιστές, όπως πολλοί ήλπιζαν μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, αλλά η πιο ριζοσπαστική Ανυπότακτη Γαλλία, η οποία συγκέντρωσε ποσοστό 48% στις ηλικίες μεταξύ 18 και 24 ετών και ανάλογα ποσοστά στα εργατικά προάστια.
Στο κύριο άρθρο της, η χθεσινή Le Monde τασσόταν υπέρ της συγκρότησης του ευρύτερου δυνατού αντι-Λεπέν μετώπου, ενώ η Le Figaro χαρακτήριζε την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν μεγαλύτερο κίνδυνο από την Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν. Μέχρι χθες το βράδυ είχαν αποσυρθεί περίπου 120 υποψήφιοι της Αριστεράς και 50 του Κέντρου, κάτι που μείωσε τις τριγωνικές αναμετρήσεις σε περίπου 138, αριθμό που θα μπορούσε να μειωθεί ακόμη περισσότερο.
Πολλοί Γάλλοι αναλυτές θεωρούν ότι είναι άκρως πιθανό να προκύψει από τον δεύτερο γύρο θεσμική κρίση, μια και θα είναι αδύνατο να σχηματιστεί κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το σενάριο να διορίσει ο Μακρόν κυβέρνηση τεχνοκρατών (π.χ. με πρωθυπουργό την Κριστίν Λαγκάρντ) συζητείται ευρέως, αλλά μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή με πρόταση δυσπιστίας.
Tα πρόσωπα που καθορίζουν τον δεύτερο γύρο
Τριάντα λεπτά μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, ο επικεφαλής της Εθνικής Συσπείρωσης, Ζορντάν Μπαρντελά, στήθηκε μπροστά σε αναλόγιο, ενώπιον εκατοντάδων δημοσιογράφων στα γραφεία του κόμματος στη γαλλική πρωτεύουσα για να πει: «Ο γαλλικός λαός απάντησε στο κάλεσμά μας. Η Εθνική Συσπείρωση βρίσκεται μπροστά σε συντριπτικό ποσοστό περιφερειών».
Ο 28χρονος ευρωβουλευτής επιφυλάχθηκε, πάντως, να κάνει λόγο για μεγάλη νίκη του ακροδεξιού κόμματος, καλώντας τους ψηφοφόρους σε εγρήγορση και επιστροφή στην κάλπη στις 7 Ιουλίου.
Δύο οδοί ανοίγονται τώρα στους Γάλλους, σύμφωνα με τον Μπαρντελά: Αυτή της Συσπείρωσης ή αυτή της άκρας Αριστεράς, καθώς «ο μακρονισμός έχει πλέον εκπνεύσει». Ο Μπαρντελά προσπάθησε να καθησυχάσει τους Γάλλους λέγοντας ότι την ερχόμενη Κυριακή «θα είμαι πρωθυπουργός όλων των Γάλλων, ένας πρωθυπουργός της συγκατοίκησης, με σεβασμό προς το σύνταγμα, αλλά άτεγκτος».
Η ομιλία του ηγέτη του ακροδεξιού κόμματος είχε ως κύριο στόχο της τον Ζαν-Λικ Μελανσόν και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. «Ο κ. Μελανσόν και οι φίλοι του αποτελούν υπαρξιακό κίνδυνο για όλους τους Γάλλους». Ο Μπαρντελά κάλεσε χθες πάλι τον Μελανσόν σε τηλεοπτική αντιπαράθεση-ντιμπέιτ, με τον αριστερό πολιτικό άνδρα να αρνείται.
Από τον πρώτο κιόλας γύρο των εκλογών εξελέγη η Μαρίν Λεπέν στην περιφέρεια του Ενέν-Μπομόν στη βόρεια Γαλλία. Η τρεις φορές ηττηθείσα υποψήφια πρόεδρος εξασφάλισε πάνω από 58% των ψήφων, κατατροπώνοντας την αλγερινής καταγωγής υποψήφια του Λαϊκού Μετώπου, Σαμιρά Λααλά. Μιλώντας λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στο Ενέν-Μπομόν, η Λεπέν υπογράμμισε τη σημασία του επερχόμενου δεύτερου γύρου: «Τίποτα δεν είναι δεδομένο: ο δεύτερο γύρος είναι καθοριστικός. Πρέπει να δώσουμε στον Ζορντάν Μπαρντελά την απόλυτη πλειοψηφία και να φροντίσουμε να ορκισθεί πρωθυπουργός την άλλη Δευτέρα». Η νίκη της Λεπέν στο Ενέν-Μπομόν αντικατοπτρίζει την ενισχυόμενη επιρροή της στην περιοχή των ακτών της Μάγχης, σημείο εκκίνησης για χιλιάδες παράτυπους μετανάστες με προορισμό τη Βρετανία.
Προσωπικά επωφελής αποδεικνύεται η λιποταξία του βουλευτή και δημάρχου της Νίκαιας, Ερίκ Σιοτί, από τους Ρεπουμπλικανούς στη Συσπείρωση, με τον Σιοτί να εξασφαλίζει 41,04% στην πρώτη περιφέρεια των μεσογειακών Αλπεων. Σε όλη τη διάρκεια της βραχείας προεκλογικής εκστρατείας, ο Σιοτί αντιμετώπισε την οργή των πρώην εσωκομματικών συντρόφων του, στην οποία απάντησε χωρίς περιστροφές: «Υψωσα φωνή σαφήνειας, η οποία αρνείται κάθε σύνθεση, κάθε συμβιβασμό. Η χώρα μας απειλείται από την επονείδιστη συμμαχία των Ανυπότακτων με το Σοσιαλιστικό Κόμμα, αλλά και από την αδυναμία του Εμανουέλ Μακρόν».
Ενας πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Σοσιαλιστής Φρανσουά Ολάντ, έκανε την έκπληξη όχι μόνο με την απόφασή του να διεκδικήσει βουλευτική έδρα με το Λαϊκό Μέτωπο, αλλά και με την πρόκρισή του στον δεύτερο γύρο με 37,63% στο «φέουδό» του, την κεντρική Κορέζ. Ο Ολάντ επικράτησε της υποψήφιας του Συναγερμού, Μαϊτέ Πουζέ (30,89%), την οποία θα αντιμετωπίσει στον δεύτερο γύρο. Ο πρώην πρόεδρος επέλεξε μάλιστα να εμφανισθεί στην προεκλογική περίοδο στο πλευρό της ευειδούς συντρόφου του, της ηθοποιού Ζιλί Γκαγιέ, πέτρας του σκανδάλου ως ερωμένης του κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Σκωτσέζικο ντους υπέστη την Κυριακή ο εθνικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, Φαμπιέν Ρουσέλ, ο οποίος αποκλείσθηκε από τον πρώτο κιόλας γύρο της αναμέτρησης. Ο Ρουσέλ, που είχε κατέβει με το συνασπισμό του Λαϊκού Μετώπου, ηττήθηκε από υποψήφιο της Εθνικής Συσπείρωσης, τον οποίο ψήφισε ποσοστό 50,3% του εκλογικού σώματος στην 1η περιφέρεια της Βόρειας Γαλλίας. «Ηττήθηκα, αλλά δεν έπεσα», είπε ο Ρουσέλ.
Στην άκρα Αριστερά εκτιμά πως εντοπίζεται ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη Γαλλία ο αντιπρόεδρος των Ρεπουμπλικανών, Φρανσουά-Ξαβιέ Μπελαμί, ο οποίος κάλεσε τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν κατά συνείδηση, για να επισημάνει: «Εκτιμώ ότι η Συσπείρωση είναι πιο συνεννοήσιμη από την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν.
Συγκρατημένη αισιοδοξία στις αγορές
Η υπεραισιοδοξία με την οποία αντέδρασαν χθες οι αγορές στα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών θα μπορούσε να δημιουργήσει παραπλανητικές εντυπώσεις, καθώς θα μπορούσε να εκληφθεί ως έκφραση ενθουσιασμού για τη νίκη του κόμματος της Μαρίν Λεπέν. Αντιθέτως, όμως, η συντονισμένη άνοδος του ευρώ, των κρατικών ομολόγων και των ευρωπαϊκών μετοχών, και ειδικότερα εκείνων της Γαλλίας, ήταν μια εκδήλωση ανακούφισης από πλευράς διαπραγματευτών και επενδυτών που προεξοφλούν πως η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση δεν φαίνεται να συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία ή να μπορέσει να διασφαλίσει αυτοδυναμία για τον σχηματισμό κυβέρνησης και επομένως να προχωρήσει στην εφαρμογή του οικονομικού της προγράμματος. Εν ολίγοις η αγορά προεξοφλεί πλέον πως απομακρύνεται ο κίνδυνος να εφαρμοστεί στη Γαλλία μια πολιτική εκτεταμένων δαπανών ικανών να επιδεινώσουν τη δημοσιονομική εικόνα της δεύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας και να προκαλέσουν αναταραχή στις χρηματαγορές. Ετσι, το spread των δεκαετών ομολόγων του γαλλικού δημοσίου, η απόκλιση ανάμεσα στην απόδοσή τους και στην απόδοση των γερμανικών δεκαετών, αποκλιμακώθηκε χθες και υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο εβδομάδων. Είχε πάρει την ανιούσα αμέσως μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών από τον Εμανουέλ Μακρόν, αντανακλώντας την ανησυχία για τη δημοσιονομική κατάσταση της Γαλλίας. Από την αρχή της συνεδρίασης το χρηματιστήριο του Παρισιού σημείωσε σημαντική άνοδο, με τον δείκτη CAC 40 να καταγράφει κέρδη σχεδόν 2,8%, τα οποία περιόρισε αργότερα περίπου κατά το ήμισυ, κοντά στο 1,2%. Στη διάρκεια της συνεδρίασης χαρακτήρισαν βιαστική την αντίδραση της αγοράς και επισήμαναν ότι τίποτε δεν έχει ακόμη κριθεί.
Ο Βίνσεντ Γιούβινς, στρατηγικός αναλυτής διεθνών αγορών στην JPMorgan Asset Management, δήλωσε «έκπληκτος» από την αντίδραση της αγοράς, τη χαρακτήρισε «πρόωρη» καθώς είναι αβέβαιο το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου των γαλλικών εκλογών στις 7 Ιουλίου και τόνισε πως «και τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα προβλέπουν μια δημοσιονομική πολιτική που θα πλήξει τη γαλλική οικονομία και προοιωνίζεται αρνητικές εξελίξεις όσον αφορά το χρέος της Γαλλίας». Στο μεταξύ, πάντως, πραγματικό άλμα 5% είχαν σημειώσει οι μεγαλύτερες γαλλικές τράπεζες, Societe Generale, BNP Paribas και Credit Agricole, καταγράφοντας τα περισσότερα κέρδη ανάμεσα στις εταιρείες του πανευρωπαϊκού δείκτη EuroStoxx 600 και οδηγώντας τον σε άνοδο 1%. Την ίδια στιγμή το ευρώ σημείωνε άνοδο 0,6%, στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο εβδομάδων, φτάνοντας στο 1,077 δολ. Το αποτέλεσμα ήταν καθησυχαστικό για την αγορά καθώς δεν συγκέντρωσε αρκετά υψηλό ποσοστό ούτε η συμμαχία των αριστερών κομμάτων, που έχει εξαγγείλει εκτεταμένους φόρους στις επιχειρήσεις. Οπως σχολίασε στο Bloomberg ο Μοχίτ Κουμάρ, στρατηγικός αναλυτής στην Jefferies, «τα αποτελέσματα είναι καλύτερα από αυτό που πολλοί είχαν φοβηθεί, καθώς ούτε η άκρα Δεξιά ούτε τα αριστερά κόμματα θα έχουν καθαρή εντολή ώστε να εφαρμόσουν ακραίες πολιτικές, γι’ αυτό και η άμεση αντίδραση των αγορών ήταν μια εκδήλωση ανακούφισης».
