ΚΥΠΕ
Οι επικρίσεις κατά της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία δεν απέκλεισε τη συνεργασία με ακροδεξιά και συντηρητικά κόμματα για την επίτευξη πλειοψηφιών εφόσον διοριστεί για δεύτερη φορά Πρόεδρος της Κομισιόν, ξεχώρισαν στην τηλεμαχία της Eurovision για τις ευρωπαϊκές εκλογές που διοργάνωσε την Πέμπτη το απόγευμα η EBU στην αίθουσα της Ολομέλειας του Ευρωπαίκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.
Μάλιστα ο Νίκολα Σμιτ των Σοσιαλιστών ανέφερε, ερωτηθείς αν θα συνεργαζόταν με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αν το ΕΛΚ συνεργαστεί με τους συντηρητικούς του ECR και τους ακροδεξιούς του ID, πως δεν θεωρεί αυτές τις δύο ομάδες διπλωματικές δυνάμεις.
Ιδιαίτερα έντονες επικρίσεις σε σχέση με τη συνεργασία με την ακροδεξιά δέχθηκε από τους υποψήφιους των Πρασίνων και της Αριστεράς και ο υποψήφιος των Φιλελευθέρων, δεδομένης της πρόθεσης του VVD στις Κάτω Χώρες να συγκυβερνήσει με το ακροδεξιό κόμμα του Γκέρτ Βίλντερς.
Στο ντιμπέιτ συμμετείχαν οι επικεφαλής υποψήφιοι για την προεδρία της Κομισιόν που έχουν ορίσει οι πολιτικές ομάδες: Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ο Νίκολας Σμιτ (σήμερα Λουξεμβούργιος Επίτροπος για θέματα απασχόλησης) από τους Σοσιαλδημοκράτες, η Τέρι Ρέιντκε (Γερμανίδα Ευρωβουλευτής και συμπρόεδρος της πολιτικής της ομάδας) από τους Πράσινους, ο Σάντρο Γκοτσί (Γάλλος Έυρωβουλευτής με ιταλική καταγωγή) για την ομάδα Renew και ο Βάλτερ Μπάιερ (Αυστριακός, επικεφαλής του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς) για την Αριστερά.
Η τηλεμαχία πραγματοποιήθηκε σε έξι ενότητες: οικονομία και απασχόληση, άμυνα και ασφάλεια, κλίμα και περιβάλλον, δημοκρατία και ηγεσία, μετανάστευση και σύνορα, και καινοτομία και τεχνολογία, με συντονιστές την Ανελίς Μπεκ από τη δημόσια βελγική τηλεόραση VRT και τον Μάρτιν Ρέτσνιτσεκ από την τσεχική δημόσια τηλεόραση Ceska televize της Τσεχίας.
Νέοι που ψηφίζουν για πρώτη φορά, μεταξύ τους και ένας νέος από την Κύπρο, είχαν την ευκαιρία να θέσουν ερωτήματα στους υποψήφιους, ενώ ερωτήσεις έκαναν και μέλη του κοινού που παρακολουθούσαν την τηλεμαχία από διαφορετικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οι τοποθέτησεις των υποψηφίων
Ο κάθε υποψήφιος είχε επίσης τη δυνατότητα να στείλει ένα σύντομο μήνυμα στους ψηφοφόρους και να απαντήσει σειρά ερωτήσεων που αφορούσαν τους ίδιους.
Στην προσωπική της συνέντευξη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε πως θέλει να χτίσει μια ισχυρή πλειοψηφία γιατί «το κέντρο πρέπει να αντέξει», ενώ ερωτηθείσα αν το κόμμα FdI της Τζιόρτζια Μελόνι συνάδει με τα κριτήρια που έχει θέσει η υποψήφια του ΕΛΚ για συνεργασία, ανέφερε πως συνεργάζεται θετικά με την κ. Μελόνι στο Ευρωπαίκό Συμβούλιο όπως και με όλους τους ηγέτες, και πως είναι καθαρά υπέρ της Ευρώπης και κατά του Πούτιν.
Ερωτηθείσα για το αν όντως είναι ανοιχτή σε συνεργασία με την ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (όπου ανήκει το κόμμα της κ. Μελόνι), η κ. φον ντερ Λάιεν σημείωσε πως η τοποθέτηση που είχε κάνει σε προηγούμενο ντιμπέιτ δεν ήταν ακριβώς αυτή, αλλά πως δεν μιλά για πολιτικές ομάδες, αλλά για κόμματα και για Ευρωβουλευτές. Ξεκαθάρισε πάντως πως η στάση της σε σχέση με τα δικαιώματα των προσώπων ΛΟΑΤΚΙ είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της κ. Μελόνι.
Απαντώντας σε ερώτηση για τη στάση την οποία τήρησε απέναντι στο Ισραήλ αμέσως μετά την έναρξη της σύγκρουσης και για την οποία επικρίθηκε από κράτη μέλη, η κ. φον ντερ Λάιεν σημείωσε ότι ήταν απαραίτητο να καταγραφεί η στήριξη στο Ισραήλ μετά την επίθεση της Χαμάς, και κληθείσα να διευκρινίσει αν ζητά εκεχειρία απάντησε θετικά, λέγοντας πως στηρίζει εκεχειρία και απελευθέρωση των ομήρων. Όπως είπε είναι σημαντικό παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις των κρατών μελών να εργαστούν όλοι για λύση δύο κρατών.
Ο Νίκολα Σμιτ εστίασε στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας των πολιτών, καθώς και την παροχή των κοινωνικών υπηρεσιών, ενώ ανέφερε πως η συμφωνία για κατώτατο μισθό ήταν μια σημαντική επιτυχία για την Ευρώπη.
Ερωτηθείς αν θα συνεργαζόταν με το ΕΛΚ αν αυτό αποφάσισε να συνεργαστεί με το συντηρητικό ECR ή το ακροδεξιό ID, ο κ. Σμιτ δήλωσε «έτοιμος να συνεργαστεί με όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις» και πως «δεν θεωρεί ότι το ECR ή το ID είναι δημοκρατικές δυνάμεις» καθώς οι πολιτικές αυτές ομάδες έχουν ένα πολύ διαφορετικό όραμα για την Ευρώπη. Έφερε ως παράδειγμα τις πρακτικές του ακροδεξιού κόμματος που στηρίζει έμμεσα την κεντροδεξιά κυβέρνηση στη Σουηδία, κάνοντας λόγο για διασπορά ψευδών ειδήσεων, ενώ αναφέρθηκε στις επιθέσεις του κόμματος της κ. Μελόνι κατά των δικαιωμάτων των γυναικών και των ΜΜΕ στην Ιταλία.
Μιλώντας για τις κόκκινες γραμμές, ανέφερε πως καταγράφονται σε κοινή διακήρυξη την οποία το ΕΛΚ δεν έχει υπογράψει, και απευθυνόμενος στην κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε πως χρείαζονται καθαρές τοποθετήσεις και όχι αμφισημία.
Ο Σάντρο Γκότσι αναφέρθηκε στο πώς το Erasmus στα φοιτητικά του χρόνια άλλαξαν πως βλέπει την Ευρώπη, και τόνισε πως οι σημερινές προκλήσεις είναι οι ίδιες με αυτές που αντιμετώπισαν οι ιδρυτές της ΕΕ.
Ερωτηθείς αν και η δική του πολιτική ομάδα φέρει ευθύνες, δεδομένου πως βρίσκεται στην κυβέρνηση σε διάφορες χώρες, επεσήμανε πως πρόκειται για μια νέα πολιτική ομάδα και πως ένας από τους ιδρυτές, ο Εμανουέλ Μακρόν, έγινε Πρόεδρος της Γαλλίας μόλις το 2017, και εκτίμησε πως οι Φιλελεύθεροι έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν την Ευρώπη.
Απαντώντας σε ερώτηση αν το φιλελεύθερο κόμμα των Κάτω Χωρών, VVD, θα πρέπει να αποπεμφθεί από το Renew δεδομένης της πρόθεσης να μπει σε συγκυβέρνηση με την ακροδεξιά, ο κ. Γκότσι ανέφερε πως για τον ίδιο αυτό θα ήταν μεγάλο λάθος, καθώς το Renew είναι το κόμμα που αντιτάσσεται σε πολιτικούς όπως η Μελόνι, ο Ζεμούρ και η Λεπεν. Πρόσθεσε πως η ομάδα θα πάρει αποφάσεις στις 10 Ιουνίου και πως δεν εξαρτάται από τον ίδιο ως υποψήφιος, αλλά ανέφερε πως θα είναι λάθος αν τελικά το VVD συγκυβερνήσει με την άκρα δεξιά.
Η Τέρι Ρέιντκε σημείωσε πως προέρχεται από μια χώρα όπου οι συντηρητικοί και οι φιλελεύθεροι υποτίμησαν τον κίνδυνο της ακροδεξιάς και πως δεν θέλει να το ξαναδεί να συμβαίνει.
Όσον αφορά το πώς μπορούν να πειστούν όσοι επηρεάζονται από τις πράσινες πολιτικές να τις στηρίξουν, είπε πως η ίδια προέρχεται από οικογένεια αγροτών και πως θεωρεί πως πρέπει να στηριχθούν για την πράσινη μετάβαση, και πως η απάντηση βρίσκεται σε συγκεκριμένες πολιτικές.
Ερωτηθείσα αν υπάρχει κίνδυνος οι Πράσινοι να παραμεριστούν αν δεν προχωρήσουν σε συμβιβασμούς, είπε πως βλέπει την ανάγκη πραγματισμού στο ρόλο της ομάδας στο Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη, καθώς αν το ΕΛΚ κινηθεί προς τα δεξιότερα, η πράσινη συμφωνία θα ανατραπεί, κάτι που θα είναι καταστροφικό. Για αυτό, πρόσθεσε, καλεί τους ψηφοφόρους να επιλέξουν τους πράσινους.
Ο Βόλτερ Μπάιερ σημείωσε πως γνωρίζει πως είναι η κοινωνική ανισότητα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα.
Ερωτηθείς για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ανέφερε πως η ΕΕ πρέπει να παίξει ρόλο στο να βρεθεί διπλωματική λύση, και πως σήμερα δεν προσπαθεί να μεσολαβήσει. Ερωτηθείς για την επέκταση του ΝΑΤΟ, σημείωσε πως πρέπει να έχουν τη δυνατότητα οι χώρες που είναι ουδέτερες, όπως η Αυστρία, να μείνουν ουδέτερες, και πως αυτό που χρειάζεται είναι ένα συλλογικό σύστημα ασφάλειας και όχι στρατιωτικά μπλοκ.
Μιλώντας για τα θέματα μετανάστευσης, ανέφερε πως ήταν ενάντια στο σύμφωνο καθώς δίνει την επιλογή σε κράτη μέλη να μην επιδεικνύουν αλληλεγγύη με αντάλλαγμα παροχή χρηματοδότησης, και διερωτήθηκε «που βρίσκεται η ηθική» σε αυτή την προσέγγιση.
Οι κύριες ενότητες του ντιμπέιτ
Στην ενότητα για θέματα οικονομίας και απασχόλησης, ο κ. Σμιτ τόνισε την ανάγκη να δωθούν οι κατάλληλες ευκαιρίες και κατάρτιση, ενώ η κ. Ρέιντκε τόνισε πως δεν πρέπει να θεωρούνται αντίθετα η ανάπτυξη και τα περιβαλλοντικά μέτρα καθώς μπορούν να φέρουν δουλειές, ζητώνατς να μην υπάρξει επιστροφή στην λιτότητα. Ο κ. Μπάιερ σημείωσε πως η ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα φτώχειας και ο κ. Γκότσι επεσήμανε την ανάγκη μεταρρυθμίσεων πριν τη διεύρυνση. Η κ. φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η Ευρώπη έχει εργαλεία κατά της φτώχειας, και πως ρόλο σε αυτή την προσπάθεια θα παίξει και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Αναφορικά με θέματα ασφάλειας και άμυνας, ο κ. Γκότσι τόνισε πως χρειάζεται επένδυση στην άμυνα μέσω και ευρωομολόγων, ενώ η κ. Ρέιντκε έκανε λόγο για την ανάγκη ενός ενιαίου ταμείου, αλλά και για να δωθεί τέλος στην αρχή της ομοφωνίας στην εξωτερική πολιτική ώστε να μην μπλοκάρονται αποφάσεις από ηγέτες όπως τον Ορμπάν. Ο κ. Σμιτ τάχθηκε υπέρ των επενδύσεων στην άμυνα, υπογραμμίζοντας όμως ότι και η εσωτερική συνοχή επηρεάζει την ασφάλεια. Η κ. φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε σε κοινά έργα για την άμυνα, όπως αυτό που έχει προταθεί από Ελλάδα και Πολωνία για ασπίδα αντιαεροπορικής προστασίας της ΕΕ. Ο κ. Μπάιερ ήγειρε το θέμα του πολέμου στη Μέση Ανατολή, και τόνισε την ανάγκη κυρώσεων κατά του Ισραήλ για τους θανάτους στη Γάζα.
Στα θέματα κλίματος και περιβάλλοντος, η κ. φον ντερ Λάιεν είπε πως όλοι συμφωνούν για τους στόχους και τώρα ήρθε η ώρα της εφαρμογής, αναφερόμενη στην ανάγκη, βάσει του διαλόγου με τους αγρότες, να περάσουμε στα κίνητρα για εφαρμογή των πράσινων πολιτικών. Ο κ. Σμιτ αναφέρθηκε στην ανάγκη κοινωνικού διαλόγου. Η κ. Ρέιντκε, απαντώντας σε ερώτηση για τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν αναφέρθηκε στην ανάγκη για μια πράσινη βιομηχανική πολιτική και για μεταρρύθμιση της κοινής αγροτικής πολιτικής, και ο κ. Γκότσι αναφέρθηκε στην ανάγκη να γίνει πιο βιώσιμη η ενιαία αγορά. Ο κ. Μπάιερ είπε πως δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ μιας πράσινης και μιας αποτελεσματικής οικονομία, ενώ η κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε πως η πράσινη πολιτική είναι στην πράξη αναπτυξιακή πολιτική.
Όσον αφορά θέματα δημοκρατίας και ηγεσίας, τόσο ο κ. Μπάιερ όσο και η κ. Ράιντκε επέκριναν τους Φιλελεύθερους για την πρόθεση συγκυβέρνησης στις κάτω χώρες, με τον κ. Γκότσι να απαντά πως θα γίνει μια δημοκρατική συζήτηση και πως θα ληφθούν αποφάσεις οι οποίες δεν θα χρειαστούν χρόνια όπως έγινε στην περίπτωση του ΕΛΚ και του κόμματος Ορμπάν. Ο κ. Μπάιερ μάλιστα επεσήμανε πως τα κόμματα έχουν αποδεχθεί την επιχειρηματολογία της ακροδεξιάς όσον αφορά την μετανάστευση.
Σε σχέση με τη μετανάστευση και τα σύνορα, η κ. Ρέιντκε αναφέρθηκε στην ανάγκη πολιτικών που να πληρούν τα ανθρωπιστικά κριτήρια και να είναι εφαρμόσιμα, και να δωθεί τέλος στους θανάτους στην Μεσόγειο μέσω μια αποστολής έρευνας και διάσωσης της ΕΕ. Ο κ. Μπάιερ αναφέρθηκε στην ανάγκη της κοινωνικής ενσωμάτωσης, λέγοντας πως δεν πρέπει να επαναληφθεί αυτό που έγινε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όταν δυτικές χώρες δεν άνοιγαν τα σύνορα για Εβραίους πρόσφυγες.
Η κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε τον ρόλο των διακινητών και ότι δεν πρέπει να αποφασίζουν ποιος έρχεται στην Ευρώπη, καθώς και την ανάγκη νόμιμων διόδων, ενώ ο κ. Σμιτ απάντησε ότι αυτό δεν είναι το μόνο ζήτημα, φέρνοντας ως παράδειγμα τις πολιτικές στην Τυνησία που καταλήγουν στον θάνατο μεταναστών στην έρημο και καταδικάζοντας συμφωνίες με καθεστώτα όπως της χώρας. Η κ. Φον ντερ Λάιεν απάντησε πως πρέπει να επενδύουμε στις χώρες προέλευεσης και διέλευσης, όχι αποκλείοντας τις.
Σε σχέση με θέματα καινοτομίας και τεχνολογίας, η κ. Φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε πως η πολιτική της ΕΕ για ψηφιακά θέματα επηρεάζει τις αποφάσεις των μεγάλων εταιριών, φέρνοντας ως παράδειγμα την πρόσφατη απόφαση του Tik Tok να μην προχωρήσει με σχεδιασμούς που η Κομισιόν έκρινε επικίνδυνες για τη ψυχική υγεία των νέων.
Ο κ. Μπάιερ συμφώνησε πως η ΕΕ έχει λάβει κάποια λογικά μέτρα, τονίζοντας επίσης πως θα πρέπει να κινηθεί κατά των μονοπωλίων και των πρακτικών κέρδους από τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών. Ο κ. Γκότσι αναφέρθηκε στην ανάγκη διαφάνειας και για τους influencers παράλληλα με την ελευθερία άποψης, ενώ η κ. Ρέιντκε ζήτησε από τις πλατφόρμες να αναλάβουν τις ευθύνες τους ώστε να μη δημιουργούνται συνθήκες εκφοβισμού. Ο κ. Σμιτ επεσήμανε ότι η ΕΕ θα πρέπει να δει και τις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών στο χώρο της εργασίας.
Απαντώντας σε ερώτηση νέου ψηφοφόρου από την Κύπρο για το μέλλον των θεσμών της ΕΕ, η κ. Ρέιντκε τόνισε την ανάγκη για ισχυρότερο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την θέσπιση ιδίων πόρων για την ΕΕ, ενώ ο κ. Σμιτ υπογράμμισε την ανάγκη σεβασμού του κράτους δικαίου επικρίνοντας την κ. φον ντερ Λάιεν για την πρόθεση συνεργασίας με την κ. Μελόνι. Η υποψήφια του ΕΛΚ απάντησε πως οι ομάδες θα σχηματιστούν μετά τις εκλογές, για αυτό είναι σημαντικό να μπουν στο τραπέζι ορισμένες αρχές.
