Kathimerini.gr
Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Η τελευταία φορά που το Κρεμλίνο έγινε στόχος εχθρικής επίθεσης από τον αέρα ήταν στη διάρκεια της Μάχης της Μόσχας (Σεπτέμβριος 1941 – Ιανουάριος 1942), όταν οι ναζί είχαν φθάσει σε απόσταση 15 έως 20 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της ΕΣΣΔ. Αυτό γνώριζαν όλοι μέχρι το πρωί της περασμένης Τετάρτης, όταν ρωσικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέβασαν σοκαριστικά βίντεο που έδειχναν δύο drones να εκρήγνυνται μέσα στη νύχτα πάνω από το κτίριο της Γερουσίας, στο Κρεμλίνο, ένα από τα πιο αυστηρά φρουρούμενα σημεία του κόσμου.
Αν και μπορεί να μη μάθουμε ποτέ με σιγουριά ποιος κρύβεται πίσω από το συμβάν, οι επιπτώσεις του στην εξέλιξη της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης προμηνύονται δραματικές.
Φόβοι για δραματική κλιμάκωση της αιματοχυσίας ύστερα από το μυστηριώδες επεισόδιο με drones πάνω από το Κρεμλίνο.
Δικαιούται κανείς να αντιμετωπίσει με σκεπτικισμό τη βαρύτατη καταγγελία της Μόσχας για «τρομοκρατική ενέργεια» του Κιέβου με στόχο τη δολοφονία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Απ’ ό,τι διαβάζουμε σε ρωσικά και διεθνή Μέσα, ο Ρώσος πρόεδρος σπανίως κοιμάται εντός των τειχών του Κρεμλίνου και πάντως όχι σε σοφίτα του κτιρίου της Γερουσίας. Εξίσου απίθανη φαίνεται η εκδοχή του Κιέβου για σκόπιμη ρωσική προβοκάτσια με στόχο να δικαιολογηθούν στρατιωτικές θηριωδίες εναντίον της Ουκρανίας.
Σαμποτάζ
Ούτε σε στιγμές απελπισίας δεν θα διανοούνταν μια στοιχειωδώς ορθολογική ηγεσία να προχωρήσει σε μια κίνηση που θα προκαλούσε πραγματικό σοκ στον λαό και τον στρατό της χώρας, δείχνοντας πόσο ευάλωτη είναι ακόμη και η καρδιά της ρωσικής εξουσίας.
Αλλωστε, τους προηγούμενους μήνες σημειώθηκαν επί ρωσικού εδάφους δολοφονίες και σαμποτάζ που προκάλεσαν πάταγο. Τον Αύγουστο, βομβιστική ενέργεια στη Μόσχα σκότωσε την Ντάρια Ντούγκινα, κόρη εθνικιστή διανοουμένου. Τον Οκτώβριο, έκρηξη με παγιδευμένο φορτηγό έπληξε τη γέφυρα του Κερτς, που συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία. Τον Απρίλιο δολοφονήθηκε στην Αγία Πετρούπολη γνωστός εθνικιστής μπλόγκερ. Τους τελευταίους μήνες εκδηλώνονται σε παραμεθόριες περιοχές της Ρωσίας σαμποτάζ από ομάδες κομάντος Ουκρανών, αλλά και Ρώσων αντιπάλων του Πούτιν και του πολέμου, όπως αναγνωρίζουν ρωσικά Μέσα.
Τούτων δοθέντων, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να επρόκειτο για επίθεση που είχε στόχο όχι να αφαιρέσει τη ζωή του Ρώσου προέδρου, αλλά να πλήξει το ηθικό των Ρώσων και να ανεβάσει εκείνο των Ουκρανών, σε μια περίοδο που ο πόλεμος οδεύει προς ένα κρίσιμο, ίσως και αποφασιστικό σημείο καμπής: την από καιρό αναμενόμενη ουκρανική αντεπίθεση.
Οι συνθήκες διαγράφονται αυτή τη στιγμή ενθαρρυντικές για το ουκρανικό στρατόπεδο, τουλάχιστον όσο ενθαρρυντικές θα μπορούσε να περιμένει όταν ξεκινούσε αυτός ο πολύ σκληρός χειμώνας. Τα καταιγιστικά κύματα των ρωσικών επιθέσεων στο ανατολικό μέτωπο του Ντονμπάς απέδωσαν ελάχιστα εδαφικά οφέλη με πολύ μεγάλο ανθρώπινο κόστος. Οι Ουκρανοί συνεχίζουν να ελέγχουν τμήμα του Μπαχμούτ και σχεδόν ολόκληρη την Αβντίβκα, στις δύο πόλεις που αντιπροσωπεύουν τα θερμά σημεία του κατά τα άλλα παγωμένου μετώπου εδώ και πέντε μήνες.
Ο εκπρόσωπος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Κίρμπι ανέφερε ότι οι ρωσικές απώλειες αυτό το διάστημα έφθασαν τους 100.000 άνδρες, εκ των οποίων 20.000 νεκροί (οι μισοί από τον τακτικό στρατό και οι μισοί από τους μισθοφόρους της εταιρείας Wagner).
Οσο κι αν έχει κανείς λόγους να αμφιβάλλει για την αξιοπιστία των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, το πολύ υψηλό τίμημα που κατέβαλαν οι Ρώσοι ειδικά στο Μπαχμούτ αναγνωρίζεται και από δικούς τους ανθρώπους και πρώτα απ’ όλα από τον ιδρυτή της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν.
Αυτό που καθυστερούσε μέχρι τώρα την ουκρανική αντεπίθεση ήταν το λασπωμένο έδαφος από τα χιόνια που έλιωναν και από τις ασυνήθιστα έντονες βροχοπτώσεις της άνοιξης, πράγμα που εγκυμονούσε τον κίνδυνο να ακινητοποιηθούν και να γίνουν εύκολοι στόχοι τα νεοαποκτηθέντα από τη Δύση άρματα μάχης, στα οποία το Κίεβο στηρίζει τόσες ελπίδες. Με το έδαφος σταδιακά να σκληραίνει και τους Ουκρανούς στρατιώτες που εκπαιδεύτηκαν τον χειμώνα στη Βρετανία, την Πολωνία και αλλού να έχουν επιστρέψει στο μέτωπο, η αντεπίθεση φαίνεται να είναι θέμα εβδομάδων, αν όχι και ημερών.
Αν και ουδείς μπορεί να προεξοφλήσει σε ποια σημεία της γραμμής επαφής, που εκτείνεται σε 800 χιλιόμετρα, θα συγκεντρωθεί η δύναμη πυρός, αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι το πιο κρίσιμο μέτωπο θα είναι στη νότια περιοχή της Ζαπορίζια. Εδώ οι Ουκρανοί ευελπιστούν να ανακαταλάβουν εδάφη που θα δημιουργούν μια σφήνα μέχρι την Αζοφική Θάλασσα, κόβοντας στα δύο τις υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές και δημιουργώντας προγεφύρωμα που θα απειλήσει και την Κριμαία.
Πρόκειται βέβαια για εγχείρημα πολύ υψηλού ρίσκου. Οι Ρώσοι είχαν στη διάθεσή τους 13 έως 14 μήνες για να οχυρώσουν τις θέσεις τους στις νεοαποκτηθείσες περιοχές, ενώ σε κάθε σύγκρουση ο επιτιθέμενος πρέπει να είναι έτοιμος για μεγαλύτερες απώλειες. Ωστόσο ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι βιάζεται, καθώς αισθάνεται ότι η συγκυρία του υπαγορεύει «ή τώρα ή ποτέ». Το πάγωμα του μετώπου και η αποτελμάτωση του πολέμου σε έναν μακρύ πόλεμο χαρακωμάτων ευνοεί τον ισχυρότερο, δηλαδή τη Ρωσία, και πιθανότατα θα οδηγήσει σε έναν δεύτερο εδαφικό ακρωτηριασμό της Ουκρανίας έπειτα από εκείνον του 2014.
Ρωγμές
Επιπλέον, το πολυδιαφημισμένο αρραγές μέτωπο της Δύσης έχει αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές. Ευρωπαίοι και Ιάπωνες απορρίπτουν την αμερικανική πρόταση για καθολικό εμπάργκο στις ρωσικές εξαγωγές, ενώ οι κυβερνήσεις της Πολωνίας, της Ρουμανίας και άλλων ανατολικών χωρών, από τους πιο ένθερμους κατά τα άλλα υποστηρικτές του Κιέβου, επέβαλαν εμπάργκο στις εισαγωγές των (φθηνότερων) αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία για να κατευνάσουν τους εξαγριωμένους αγρότες-ψηφοφόρους τους.
Εάν η ουκρανική αντεπίθεση καθυστερήσει ή δεν έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, είναι πιθανό να έρθει στην ημερήσια διάταξη το ενδεχόμενο μεσολαβητικής προσπάθειας για κατάπαυση του πυρός από ουδέτερες χώρες, όπως προτείνει ο πρόεδρος Λούλα της Βραζιλίας. Τον πρώτο λόγο, βέβαια, θα έχει ο ηγέτης της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος έκανε το πρώτο βήμα την περασμένη εβδομάδα, όταν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ζελένσκι. Προτού όμως φθάσουμε εκεί, το πιθανότερο είναι ότι θα μεσολαβήσει η πιο άγρια φάση του πολέμου. Η δήλωση του αντιπροέδρου του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμίτρι Μεντβέντεφ ότι η καταγγελλόμενη επίθεση στο Κρεμλίνο δεν αφήνει άλλη επιλογή από την «εξόντωση» του Ζελένσκι και «της κλίκας του» αποτελεί εξαιρετικά δυσοίωνο προμήνυμα.
