Kathimerini.gr
Ξένια Κουναλάκη
Ωρες αγωνίας πέρασε την Τρίτη το βράδυ η ανθρωπότητα. Ο πύραυλος που προσγειώθηκε στην Πολωνία, κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, και σκότωσε δύο ανθρώπους θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια επιδείνωση στις σχέσεις Ρωσίας – Δύσης με απρόβλεπτη έκβαση. Αναλυτές άρχισαν δειλά δειλά να μνημονεύουν το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που προβλέπει ότι επίθεση εναντίον χώρας-μέλους ισοδυναμεί με επίθεση εναντίον ολόκληρης της Συμμαχίας.
Αν και οι δύο πλευρές βρίσκονται σε δύσκολη θέση, τόσο το Κίεβο όσο και η Μόσχα, για διαφορετικούς λόγους, δεν θεωρούν ότι ήρθε η ώρα να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι.
Οταν μετά τις πρώτες έρευνες προσδιορίστηκε ότι ο πύραυλος ήταν ουκρανικός αντιαεροπορικός S-300, ο πλανήτης αναστέναξε με ανακούφιση.
Κι όμως, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνέχισε για δύο 24ωρα να αμφισβητεί τα ευρήματα και επέμενε να διαψεύδει ότι ο πύραυλος ήταν ουκρανικός. Ουάσιγκτον, Βαρσοβία και Βρυξέλλες έσπευσαν μάλιστα να διευκρινίσουν πως η ευθύνη δεν είναι του Κιέβου, αλλά της Μόσχας, που ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο.
Μπάιντεν – Ζελένσκι
Η έμμεση δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν και του Ζελένσκι για την πατρότητα του πυραύλου δεν είναι η πρώτη μεταξύ των δύο ανδρών. Τον περασμένο Ιούνιο o Mπάιντεν φέρεται ότι εξοργίστηκε μαζί του, όταν του ζήτησε περαιτέρω βοήθεια. «Δείξε λίγο περισσότερη ευγνωμοσύνη», του είπε αφού μόλις του είχε ανακοινώσει την παροχή στρατιωτικού υλικού ύψους 1 δισ. δολαρίων. Αυτήν την εβδομάδα ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ζήτησε από το Κογκρέσο να εγκρίνει 38 δισ. δολάρια επιπλέον βοήθεια προς το Κίεβο.
Η αλήθεια είναι ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε δεινή θέση. Παρά τις εντυπωσιακές στρατιωτικές επιτυχίες του Κιέβου και την απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα, πύραυλοι και drones έχουν καταστρέψει το 40% των ενεργειακών υποδομών και 10 εκατομμύρια Ουκρανοί δεν έχουν ρεύμα. Το ποσοστό φτώχειας αγγίζει το 25%, η ανεργία το 35% και το ΑΕΠ θα συρρικνωθεί φέτος κατά ένα τρίτο και πλέον.
Η ανοικοδόμηση της χώρας αναμένεται να στοιχίσει από 350 έως 750 δισ. δολάρια, παρόλο που ο πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη και είναι αδύνατον προς το παρόν να αποτιμηθεί το πλήρες εύρος των αναγκών της.
Ένας Ουκρανός μεταφέρει ψωμί που του παρέδωσαν εθελοντές σε ένα χωριό ανατολικά της Χερσώνας. Αυτή η περιοχή δεν έχει ρεύμα, σύνδεση, αέριο, νερό και δυνατότητα αγοράς τροφής.
Στριμωγμένος ο Πούτιν
Δύσκολη είναι η κατάσταση και στο ρωσικό στρατόπεδο. Αναλυτές εκτιμούν ότι η δύναμη πυρός της Μόσχας εξαντλείται και πως η έλευση του χειμώνα δεν θα ενισχύσει τους επιτιθέμενους. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είναι στριμωγμένος στο εσωτερικό της χώρας και πλήρως απομονωμένος σε διεθνές επίπεδο. Ο πάλαι ποτέ ιδεολογικός του μέντορας και οραματιστής της «Ευρασίας», Αλεξάντερ Ντούγκιν, καταφέρεται καθημερινά εναντίον του κι έφτασε στο σημείο να ζητήσει ακόμη και τη δολοφονία του μετά την απώλεια της Χερσώνας.
Την ίδια στιγμή, στο Μπαλί της Ινδονησίας, κατά τη σύνοδο του G20, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ένωνε τη φωνή του με εκείνη του Μπάιντεν και των υπόλοιπων ξένων ηγετών για να αποκηρύξει τη χρήση πυρηνικών στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ηταν το πιο ηχηρό άδειασμα του Πούτιν από το Πεκίνο, μαζί με τη διαρροή από την πλευρά του Σι πως του είχε πει ψέματα όταν πριν από την εισβολή είχαν συναντηθεί στην κινεζική πρωτεύουσα.
Λίγο πριν ξεκινήσει ο βαρύς χειμώνας, οι δύο πλευρές υφίστανται πιέσεις, διεθνείς και εσωτερικές, να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ηδη κατέληξαν στην παράταση της συμφωνίας για τα σιτηρά και στην Αγκυρα διεξάγονται επαφές των επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Ρωσίας – ΗΠΑ. Στόχος υποτίθεται πως είναι η αποφυγή της πυρηνικής απειλής, στην ουσία όμως η Ουκρανία είναι εκείνο που τους απασχολεί.
«Τίποτα που αφορά την Ουκρανία δεν συζητείται ερήμην της Ουκρανίας», είναι η επίσημη γραμμή της Ουάσιγκτον. Ωστόσο, το Κρεμλίνο επιμένει πως οι ΗΠΑ είναι εκείνες που μπορούν να πείσουν την Ουκρανία να διαπραγματευτεί.
Σύμφωνα με τους New York Times, η αμερικανική ηγεσία είναι διχασμένη στο ζήτημα. Ο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Μαρκ Α. Μάιλι, πιστεύει ότι το Κίεβο πρέπει να πιεστεί ώστε να κεφαλαιοποιήσει τα εδαφικά κέρδη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Στον αντίποδα, άλλοι ανώτατοι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον θεωρούν ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν είναι έτοιμη για διάλογο και πως οιαδήποτε παύση των εχθροπραξιών θα δώσει στις ρωσικές δυνάμεις τη δυνατότητα ανασύνταξης. Οι σύμβουλοι του Μπάιντεν εκτιμούν ότι ούτως ή άλλως η σύρραξη θα οδηγηθεί σε διαπραγματεύσεις σταδιακά, αλλά αυτή δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο.
Αυτήν την εβδομάδα έπεσε το πρώτο χιόνι στο Κίεβο, μια υπενθύμιση για όσα θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες στη χώρα και στο πεδίο των μαχών. Καθώς το κρύο εγκαθιδρύεται και οι μέρες μικραίνουν, οι εχθροπραξίες αναμένεται να επιβραδυνθούν.
Μια κάτοικος συλλέγει αγαθά από ένα κατεστραμμένο σπίτι στο χωριό Posad-Pokrovske στην περιοχή της Χερσώνας.
Νέα βοήθεια από τη Δύση
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Γερμανία έχουν στείλει χειμερινές στολές, επενδύτες, μπότες και υπνόσακους για να βοηθήσουν τους Ουκρανούς στρατιώτες να αντιμετωπίσουν το κρύο. Από την πλευρά της η Ρωσία παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα ανεφοδιασμού και παρά την ιστορική εμπειρία των ανδρών της να πολεμούν σε κακές καιρικές συνθήκες, στην παρούσα φάση οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται σε σαφώς μειονεκτική θέση. Ισως γι’ αυτό επέμενε ο Μάιλι ότι η Ουκρανία θα έπρεπε να εκμεταλλευθεί την ευνοϊκή συγκυρία και να κάτσει τώρα στο τραπέζι του διαλόγου.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι ο Ζελένσκι δύσκολα θα προβεί στην παρούσα φάση σε υποχωρήσεις, αφού έχει διακηρύξει πως διεκδικεί έως κι επιστροφή της Κριμαίας, ενώ για τον Πούτιν είναι επίσης κακό το τάιμινγκ για διαπραγματεύσεις μετά την ταπεινωτική απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από τη Χερσώνα. Η έλευση του χειμώνα αναμένεται να δοκιμάσει και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς το Κίεβο, καθώς η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια πλήττουν τους Ευρωπαίους πολίτες. «Το ευρωπαϊκό εγχείρημα βρίσκεται στο έλεος του χειμώνα», προέβλεψε ο Βρετανός ιστορικός της Οικονομίας, Ανταμ Τουζ, σε άρθρο του στο Foreign Policy.
