Kathimerini.gr
Η ρωσική στρατιωτική πομπή των 65 χιλιομέτρων που παρέμενε για μέρες έξω από το Κίεβο αντικατοπτρίζει τη λανθασμένη αντίληψη της Μόσχας ότι θα μπορούσε να επιτύχει μια αστραπιαία νίκη στην Ουκρανία.
Στρατιωτικοί αναλυτές της Δύσης αναφέρουν ότι η ρωσική ηγεσία πίστευε στην αρχή πως η «ειδική στρατιωτική της επιχείρηση» θα οδηγούσε τις ρωσικές δυνάμεις στο Κίεβο και σε άλλες μεγάλες ουκρανικές πόλεις εντός ημερών, αναγκάζοντας την κυβέρνηση Ζελένσκι να συνθηκολογήσει μαζί τους και να ανοίξει τον δρόμο για μια κυβέρνηση – «μαριονέτα».
«Είναι ξεκάθαρο ότι η Ρωσία επιδίωκε την αλλαγή καθεστώτος στην Ουκρανία», αναφέρει ο Μάικλ Κόφμαν, επικεφαλής των ρωσικών σπουδών στο CNA, μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης (think tank).
«Οι επιχειρήσεις για την αλλαγή ενός καθεστώτος είναι συνήθως το προϊόν ύβρεων και αρνητικών εκτιμήσεων – και συνήθως πηγαίνουν πάρα πολύ στραβά», εξηγεί ο Κόφμαν στους Financial Times.
Η ρωσική εισβολή δεν προχώρησε βάσει σχεδίου, αλλά έχει οδηγήσει επίσης και σε σημαντικά εδαφικά οφέλη, ιδιαίτερα στη νότια Ουκρανία όπου οι ρωσικές δυνάμεις φέρονται να έχουν δημιουργήσει έναν χερσαίο διάδρομο που συνδέει τη χερσόνησο της Κριμαίας με την περιοχή του Ντονμπάς, η οποία ελέγχεται από φιλορώσους αυτονομιστές.
Οι αρχικές αποτυχίες έχουν οδηγήσει τις συγκρούσεις σε μια νέα φάση, η οποία χαρακτηρίζεται από σφοδρούς βομβαρδισμούς πυκνοκατοικημένων περιοχών όπως το Χάρκοβο και η Μαριούπολη – μια τακτική που η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει και στο παρελθόν στην Τσετσενία και τη Συρία. Έτσι, οι Ουκρανοί άμαχοι βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με τη φρίκη αυτών των επιθέσεων.
Τα λάθη της Ρωσίας
Ειδικοί σε στρατιωτικά ζητήματα αναφέρουν στους FT ότι τα προβλήματα της Ρωσίας πηγάζουν από την ίδια της την έλλειψη οργάνωσης, τη χαμηλή αποδοτικότητα και την υπερβολική της αυτοπεποίθηση. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει και η ετοιμότητα του ουκρανικού στρατού, η οποία ενισχύεται με όπλα και συμβουλές από τα μέλη του ΝΑΤΟ.
Αυτή είναι και η ανατομία της πρώτης φάσης του πολέμου που ξεκίνησε ο Πούτιν, στην οποία φαίνεται ο τρόπος που μια εισβολή σε τρία μέτωπα επισκιάστηκε από τη δυναμική αντίσταση της Ουκρανίας και τους ανεπαρκείς χειρισμούς της ίδιας της ρωσικής πλευράς.
Η ρωσική προσέγγιση στον πόλεμο κατά τις πρώτες 48 ώρες της εισβολής, έδειχνε πως σχεδίαζε να κινηθεί γρήγορα προς σημαντικά αστικά κέντρα, όπου θα ανάγκαζε σε υποταγή τους δημάρχους και τους τοπικούς αξιωματούχους. Σε πολλές περιοχές, ωστόσο – κυρίως στη βόρεια Ουκρανία – αυτές οι μονάδες ξεπέρασαν γρήγορα τις γραμμές ανεφοδιασμού τους.
Οι Ρώσοι όχι μόνο άφησαν πίσω τους τις μονάδες επιμελητείας (logistics), αλλά απέτυχαν και να τους παράσχουν χερσαία ή αεροπορική κάλυψη, δίνοντας ευκαιρίες στους Ουκρανούς να τις εξουδετερώσουν και να τις απομονώσουν από τις μονάδες που βρίσκονταν μπροστά.
«Οι ουκρανικές δυνάμεις κατάφεραν να συνέλθουν από το αρχικό ψυχολογικό σοκ της επίθεσης… να οργανωθούν, να δημιουργήσουν αποθέματα, να διανείμουν όπλα και να ανακόψουν γρήγορα τη ρωσική δυναμική», αναφέρει ο Κόφμαν.
Οι διαφορές μεταξύ ρωσικής και ουκρανικής άμυνας
Η ουκρανική άμυνα υποβοηθήθηκε από μια πλήρη αναμόρφωση της στρατιωτικής κουλτούρας της χώρας από το 2014.
Ειδικότερα, έπαψε να είναι μια σοβιετικού στυλ διοίκηση top-down (από πάνω προς τα κάτω), και υιοθέτησε ένα σύστημα όπου οι κατώτεροι ηγέτες έχουν την εξουσία να λαμβάνουν αποφάσεις στο πεδίο της μάχης, σύμφωνα με τον Λίαμ Κόλινς, πρώην συνταγματάρχη των ΗΠΑ.
«Μετά από οκτώ χρόνια συγκρούσεων στο Ντονμπάς, οι κατώτεροι ηγέτες του κατάλαβαν ότι: “Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τον στρατηγό να μας τα πει όλα, πρέπει να βγούμε εκεί έξω και απλά να το κάνουμε μόνοι μας”», εξηγεί ο Κόλινς στους Financial Times, ο οποίος ήταν μέλος μιας διεθνούς ομάδας δράσης που στάλθηκε για να βοηθήσει τον ουκρανικό στρατό μετά την απώλεια της Κριμαίας. «Πάνω στην ορμή του πολέμου, πρέπει κανείς να το κάνει αυτό».
Ο ρωσικός στρατός, από την άλλη, χαρακτηρίζεται από ένα top down σύστημα λήψης αποφάσεων, που ξεκινά από τον ίδιο τον Πούτιν. Οι πρώτες ημέρες της εισβολής δείχνουν τι συμβαίνει όταν ένας στρατός προσπαθεί να κάνει πράξη τις επιθυμίες ενός μόνο ανθρώπου, σύμφωνα με τον Κόφμαν.
«Ο κόσμος περίμενε ότι ο Πούτιν θα είχε αυτές τις αξιώσεις αλλά και πως ο ρωσικός στρατός θα αντιστεκόταν», δήλωσε. «Όμως, είναι ξεκάθαρο ότι κάποιος του είπε: “Ναι, αυτή η εντελώς παράλογη εκστρατεία που νομίζεις ότι μπορούμε να πραγματοποιήσουμε στην Ουκρανία τις επόμενες ημέρες, θα λειτουργήσει”»
Πιθανόν πιο αιματηρό το νέο κεφάλαιο του πολέμου
Ένα νέο και πιθανώς πιο αιματηρό κεφάλαιο του πολέμου βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη καθώς η Ρωσία αλλάζει τις τακτικές της στο πεδίο της μάχης.
«Σίγουρα βρισκόμαστε στη δεύτερη φάση του πολέμου», αναφέρει ο Τζάστιν Μπρονκ, ερευνητής στο ινστιτούτο Royal United Services. «Βλέπουμε όλο και περισσότερο ότι ο ρωσικός στρατός έχει αρχίσει να πολεμάει όπως το κάνει συνήθως».
Αυτό σημαίνει ότι θα καταφεύγει όλο και περισσότερο σε μεθόδους, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί σε συγκρούσεις του παρελθόντος, μια προσέγγιση που μπορεί να παρατηρηθεί στην επίθεση των ρωσικών δυνάμεων κατά της Μαριούπολης.
«Μοιάζουν να επανέρχονται στο εξαιρετικά βίαιο, αλλά δυστυχώς πολύ επιτυχημένο μοτίβο της Συρίας και του Γκρόζνι [στην Τσετσενία] – τους θέτουν υπό πολιορκία και τους απομονώνουν» ώστε να τους αναγκάσουν να παραδοθούν εν μέσω πείνας και βομβαρδισμών, αναφέρει ο Μπρονκ.
«Τώρα συνειδητοποιούν πως ξεκίνησαν μια δύσκολη μάχη… αυτός ο πόλεμος θα γίνει χειρότερος», εκτιμά ο Κόφμαν.
