Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δήλωσε χθες Δευτέρα ότι θα παραιτηθεί τους επόμενους μήνες έπειτα από εννέα χρόνια στην εξουσία, υποκύπτοντας στις πιέσεις βουλευτών για τα πολύ χαμηλά ποσοστά του Φιλελεύθερου Κόμματός του ενόψει εκλογών.
Ο Τριντό δήλωσε ότι θα παραμείνει στη θέση του τόσο ως πρωθυπουργός όσο και ως επικεφαλής των Φιλελευθέρων μέχρι το κόμμα να επιλέξει νέο ηγέτη που θα το οδηγήσει στις επόμενες εκλογές, οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν έως τα τέλη Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους. Ακολουθούν τα επόμενα βήματα.
Θα αποχωρήσει αμέσως από το αξίωμά του;
Οχι. Ο Τριντό θα παραμείνει προς το παρόν τόσο ως πρωθυπουργός όσο και ως επικεφαλής του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Κόμματος.
Σε αντίθεση με άλλες χώρες όπως η Αυστραλία, όπου οι ηγέτες των κομμάτων εκλέγονται από τους βουλευτές και μπορούν να απομακρυνθούν εν μία νυκτί, στον Καναδά αναδεικνύονται μέσα από συνέδρια που μπορεί να χρειαστεί να περάσουν ακόμη και μήνες για να οργανωθούν.
Θα διεξαχθούν εκλογές στο άμεσο μέλλον;
Οχι. Ο Τριντό ανακοίνωσε ότι το κοινοβούλιο -το οποίο επρόκειτο να συνεχίσει τις εργασίες του στις 27 Ιανουαρίου– θα αναστείλει τη λειτουργία του μέχρι τις 24 Μαρτίου.
Αυτό σημαίνει ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης που σχεδίαζαν να παρουσιάσουν προτάσεις δυσπιστίας για να ρίξουν την κυβέρνηση μειοψηφίας το συντομότερο δυνατό μετά τις 27 Ιανουαρίου, θα πρέπει τώρα να περιμένουν μέχρι τον Μάιο, αφού η κυβέρνηση ελέγχει την ημερήσια διάταξη σχεδόν κάθε συνεδρίασης.
Εάν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης ψηφίσουν υπέρ της πρότασης, οι Φιλελεύθεροι θα πέσουν και θα προκηρυχθούν νέες εκλογές.
Κατά συνέπεια, οι νέες εκλογές είναι απίθανο να διεξαχθούν πριν από τον Μάιο.
Οταν το κοινοβούλιο επανέλθει, η κυβέρνηση θα πρέπει να παρουσιάσει επίσημα τα σχέδιά της.
Το κοινοβούλιο αναμένεται να ξεκινήσει τις θερινές διακοπές του το αργότερο στις 20 Ιουνίου και αν οι Φιλελεύθεροι εξακολουθούν να βρίσκονται στην εξουσία μέχρι τότε, θα διεξαχθούν εκλογές όπως έχει προγραμματιστεί στα τέλη Οκτωβρίου.
Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να απομακρυνθούν οι Φιλελεύθεροι από την εξουσία;
Σύμφωνα με τον αρχικό κοινοβουλευτικό σχεδιασμό, το εκλεγμένο σώμα της Βουλής των Κοινοτήτων επρόκειτο να ψηφίσει το σχέδιο δαπανών στα τέλη Μαρτίου. Αυτό θα οδηγούσε σε έναρξη διαδικασιών ψήφου εμπιστοσύνης.
Δεν είναι σαφές αν η ψηφοφορία αυτή θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Μαρτίου ούτε αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα ψηφίσουν υπέρ της πτώσης των Φιλελευθέρων, είτε υπό την ηγεσία του Τριντό είτε υπό τον νέο επικεφαλής του κόμματος.
Οι Συντηρητικοί, οι οποίοι θα μπορούσαν να κερδίσουν τις επόμενες εκλογές, και το αριστερό, μικρό Νέο Δημοκρατικό Κόμμα έχουν ξεκαθαρίσει ότι θέλουν πτώση του Τριντό με επίσημη πρόταση δυσπιστίας που έχουν υποβάλει.
Οι Φιλελεύθεροι θα μπορούσαν επίσης να πέσουν με την παρουσίαση του ετήσιου προϋπολογισμού, η οποία πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο. Η σχετική ψηφοφορία θα έθετε ζήτημα εμπιστοσύνης, ωστόσο η κυβέρνηση έχει κάποια ευελιξία ως προς το πότε θα λάβει χώρα.
Πόσο χρόνο έχει το κόμμα για να επιλέξει νέο ηγέτη;
Στο χειρότερο σενάριο για τους Φιλελεύθερους, το κόμμα θα αργήσει τόσο πολύ να επιλέξει νέο ηγέτη, ώστε θα πρέπει να δώσει τη μάχη των επόμενων εκλογών με τον Τριντό ακόμα επικεφαλής.
Επομένως, είναι πιθανό να ανακοινώσει συντομότερη διαδικασία, ώστε ο αντικαταστάτης του Τριντό να αναλάβει την ηγεσία του κόμματος το συντομότερο δυνατό.
Οταν ο Τριντό κέρδισε την ηγεσία των Φιλελευθέρων τον Απρίλιο του 2013, η διαδικασία είχε διαρκέσει ακριβώς πέντε μήνες, ενώ το 2006, σχεδόν οκτώ μήνες.
Ο Τριντό δήλωσε ότι ήδη ζήτησε από το κόμμα να ξεκινήσει τη διαδικασία ανάδειξης νέου ηγέτη. Ο πρόεδρος των Φιλελευθέρων Σαχίντ Μεχρά δήλωσε ότι θα συγκαλέσει συνεδρίαση του εθνικού συμβουλίου του κόμματος αυτή την εβδομάδα για να ξεκινήσει η διαδικασία, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες.
Θα βοηθούσε νέος ηγέτης τους Φιλελεύθερους να αποφύγουν την ήττα;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Φιλελεύθεροι θα χάσουν τις εκλογές, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο ηγέτης τους. Αλλά το μέγεθος της ήττας θα μπορούσε να μετριαστεί αν ο Τριντό δεν είναι επικεφαλής.
Ποιος θα μπορούσε να θέσει υποψηφιότητα για να αντικαταστήσει τον Τριντό στην ηγεσία των Φιλελευθέρων;
Η προοπτική μιας εκλογικής συντριβής θα μπορούσε να αποτρέψει κάποιους υποψηφίους, ειδικά αν το κόμμα συντριβεί και καταλήξει σκιά του σημερινού του εαυτού.
Αυτοί που θα μπορούσαν να θέσουν υποψηφιότητα είναι ο υπουργός καινοτομίας Φρανσουά-Φιλίπ Σαμπάν, η υπουργός μεταφορών Ανίτα Ανάντ, η υπουργός εξωτερικών Μελανί Ζολί, καθώς και η πρώην υπουργός οικονομικών Κρίστια Φρίλαντ και ο Μαρκ Κάρνεϊ, πρώην διοικητής της Τράπεζας του Καναδά και της Τράπεζας της Αγγλίας.
Η παράδοση υπαγορεύει ότι ο Κάρνεϊ, που σήμερα είναι πρόεδρος της Brookfield Asset Management, θα πρέπει να εξασφαλίσει έδρα στο κοινοβούλιο για να αναλάβει τα καθήκοντά του, εάν κερδίσει την ηγεσία του κόμματος.
Υπάρχει άλλος τρόπος να εκδιωχθεί ο Τριντό;
Η απόλυτη συνταγματική εξουσία στον Καναδά ανήκει στη γενική κυβερνήτη Μαίρη Σάιμον, η οποία είναι η προσωπική εκπρόσωπος του βασιλιά Κάρολου της Βρετανίας, αρχηγού του κράτους.
Θεωρητικά μπορεί να απομακρύνει τον Τριντό, αλλά δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο.
«Η γενική κυβερνήτης δεν θα αποπέμψει έναν πρωθυπουργό που εξακολουθεί να έχει την εμπιστοσύνη», δήλωσε ο Φιλίπ Λαγκάς, καθηγητής και συνταγματολόγος στο Πανεπιστήμιο Carleton της Οτάβα.
Με πληροφορίες από Reuters
