Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Δυτικές κυβερνήσεις, όπως είναι εκείνες της Ιταλίας και της Γερμανίας, καλούν τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν άμεσα τον Λίβανο, την ώρα που αεροπορικές εταιρείες, όπως η Lufthansa, η Air France και η Royal Jordanian, σταματούν να πετούν προς Βηρυτό. H γερμανική Lufthansa ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τις πτήσεις της, ενώ ο εκπρόσωπος του γερμανικού ΥΠΕΞ καλούσε τους συμπατριώτες του να φύγουν από τον Λίβανο με άλλες αεροπορικές… όσο υπάρχει ακόμη καιρός.
«Η Κύπρος θα συνεχίσει να λειτουργεί ως γέφυρα ασφάλειας», δήλωσε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Κόμπος, υπογραμμίζοντας ότι η Λευκωσία είναι έτοιμη να «διευκολύνει την ασφαλή απομάκρυνση πολιτών», ενώ Γαλλία και Βέλγιο προετοιμάζονταν για την απομάκρυνση των δικών τους υπηκόων από την πόλη την οποία άλλοτε αποκαλούσαν «Παρίσι της Μέσης Ανατολής».
Όχι, ο πόλεμος που όλοι φοβούνται και εξορκίζουν ακόμη δεν ξεκίνησε… αλλά φαντάζει απειλητικά κοντά πια, ή μάλλον ακόμη πιο κοντά. Από μια άποψη, αυτός ο πόλεμος έχει άλλωστε ξεκινήσει εδώ και καιρό, μέσα σε ένα πλαίσιο από γεωγραφικά περιορισμένους βομβαρδισμούς και σποραδικά αεροπορικά πλήγματα.
Από τον Οκτώβριο του 2023
Ισραήλ και Χεζμπολάχ ανταλλάσσουν πυρά ήδη από το φθινόπωρο του 2023, με φόντο τον πόλεμο που ξέσπασε στη Γάζα έπειτα από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Πυρά τα οποία έχουν οδηγήσει στην εκκένωση των υπό βομβαρδισμό περιοχών εκατέρωθεν των συνόρων Ισραήλ-Λιβάνου, ενώ οι Ισραηλινοί πραγματοποίησαν εν τω μεταξύ και κάποια αξιοσημείωτα «χειρουργικά» πλήγματα στη Βηρυτό όπως ήταν για παράδειγμα εκείνο του περασμένου Ιανουαρίου κατά του υπαρχηγού της Χαμάς Σάλεχ αλ-Αρούρι.
Η ένταση στον άξονα Ισραήλ-Χεζμπολάχ είναι πια περισσότερο «εκρηκτική» από ό,τι κάθε άλλη στιγμή τα τελευταία 18 χρόνια, από τον πόλεμο του 2006 δηλαδή και έπειτα. Υπενθυμίζεται ότι οι εν λόγω πλευρές, του Ισραήλ από τη μια μεριά και της υποστηριζόμενης από το Ιράν σιιτικής Χεζμπολάχ από την άλλη, ενεπλάκησαν σε έναν πόλεμο 34 ημερών το καλοκαίρι του 2006, με τις συγκρούσεις να λαμβάνουν τότε χώρα στο βόρειο Ισραήλ, τον νότιο Λίβανο και τα Υψίπεδα του Γκολάν.
(AP Photo/Hussein Malla)
Πλέον, ακριβώς 18 χρόνια μετά, η διεθνής κοινότητα τρέχει να αποτρέψει το ενδεχόμενο ενός νέου πολέμου που όλοι, των άμεσα εμπλεκομένων συμπεριλαμβανομένων, διαμηνύουν μεν ότι απεύχονται αλλά, στην πράξη, προσεγγίζουν…
«Θα προτιμούσαν να τον αποφύγουν (σ.σ. τον πόλεμο) αλλά αυτό καθίσταται πια δυσκολότερο», έγραφε ο Economist τον περασμένο Ιούνιο.
«Θα πάνε, άραγε, σε πόλεμο η Χεζμπολάχ του Λιβάνου και το Ισραήλ;», διερωτάτο το Al Jazeera σε ανάλυσή του στις αρχές του καλοκαιριού, επιστέφοντας σε ένα θέμα το οποίο είχε απασχολήσει τα διεθνή ΜΜΕ ξανά στα τέλη του 2023 (με φόντο τότε το διάγγελμα που είχε εκφωνήσει στις 3 Νοεμβρίου ο Χασάν Νασράλα) αλλά και την άνοιξη του 2024.
Λόγοι ανησυχίας
Η προοπτική ενός τέτοιου πολέμου τρομάζει τη διεθνή κοινότητα, καθώς:
- θα μπορούσε να οδηγήσει στη συνολική (οικονομική, κοινωνική, κρατική) κατάρρευση του – υπό κατάρρευση ήδη από το 2019- Λιβάνου, με την υποσημείωση ότι ο Λίβανος φιλοξενεί παράλληλα και πολλούς πρόσφυγες από άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής (Παλαιστίνιους, Σύρους κ.ά.)
- θα τορπίλιζε κάθε προοπτική εκεχειρίας στη Γάζα
- θα οδηγούσε στα άκρα τη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ δοκιμάζοντας παράλληλα και τις σχέσεις στον άξονα Δύσης-Ιράν
- θα άνοιγε ένα νέο μέτωπο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου σε μια πολιτικά κρίσιμη περίοδο
- θα ανέβαζε κατακόρυφα την ένταση των στρατιωτικών συγκρούσεων, καθώς η Χεζμπολάχ είναι πολύ πιο ισχυρή στρατιωτικά από τη Χαμάς…
Το πλαίσιο
Στο Ιράν πριν από μόλις λίγες εβδομάδες εξελέγη πρόεδρος ένας «μετριοπαθής/μεταρρυθμιστής», ο Μασούντ Πεζεσκιάν. Στις ΗΠΑ από την άλλη πλευρά, έπονται προεδρικές εκλογές τον Νοέμβριο με την Κάμαλα Χάρις να παίρνει πια τη θέση του Μπάιντεν ενάντια στον Τραμπ, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να αποκαταστήσει τους δεσμούς του με τον Σύρο πρόεδρο Μπαράρ αλ Ασαντ διεκδικώντας ενισχυμένο περιφερειακό ρόλο σε βάρος των Κούρδων αλλά και του Ισραήλ με το οποίο έχει πια ανοίξει ένα νέο μέτωπο ρητορικά ακραίας και ως εκ τούτου πολύ δύσκολα αναστρέψιμης αντιπαράθεσης…
Όσο για τους Αμερικανούς, εκείνοι προσπαθούν εδώ και καιρό να κρατήσουν υπό έλεγχο τη μεσανατολική ένταση, στέλνοντας τον Αμος Χόχσταϊν στον Λίβανο (τέσσερις φορές στη Βηρυτό μέσα σε διάστημα μόλις εννέα μηνών, όπως ανάφερε σε ανάλυσή του στα τέλη Ιουνίου ο ιστοχώρος Al Monitor) και τον Μπρετ ΜακΓκέρκ σε μυστικές συνομιλίες με τους Ιρανούς στο Ομάν τον περασμένο Ιανουάριο (όπως είχαν αποκαλύσει οι FT και οι NY Times).
Ωστόσο η Ουάσιγκτον, όπως έχει φανεί στην πράξη τα τελευταία χρόνια, δυσκολεύεται πια να «χαλιναγωγήσει» τους Ισραηλινούς και τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Το «προηγούμενο» του Απριλίου
Αλλά και το Ιράν του 85χρονου Χαμενεΐ από τη δική του μεριά, έδειξε στην πράξη τους περασμένους μήνες ότι προτίθεται να δοκιμάσει τις ανοχές των «εχθρών» του, όταν επιτέθηκε για παράδειγμα με μια «βροχή» από drones και πυραύλους κατά του Ισραήλ στις 13-14 Απριλίου.
Θα μπορούσε, άραγε, να επιχειρήσει κάτι ανάλογο στο μέλλον… εάν απειληθεί η Χεζμπολάχ;
Η Χεζμπολάχ του 64χρονου Χασάν Νασράλα ξεχωρίζει ως η πιο σημαντική από τους proxies του Ιράν αλλά και ως εκείνος ο πυλώνας του καλούμενου «άξονα της αντίστασης» που είναι πιο κοντά στην Τεχεράνη και στους Ιρανούς Φρουρούς της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC), σε σύγκριση για παράδειγμα με τους Χούθι που φαίνονται να διατηρούν έναν βαθμό αυτονομίας. Ως εκ τούτου, εάν αυτή κινδύνευε να συντριβεί από κάποιον εξωτερικό εχθρό, είναι σαφές ότι η Τεχεράνη θα έσπευδε να την υπερασπιστεί, όχι πια δια αντιπροσώπων αλλά άμεσα (βάζοντας στο στόχαστρο θέσεις των Ισραηλινών, όπως έκανε και τον περασμένο Απρίλιο)… Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, προειδοποίησε πάντως από την πλευρά του ότι μια ισραηλινή επίθεση στον Λίβανο θα είχε «σοβαρές επιπτώσεις»…
Οσα μπορεί να ακολουθήσουν…
Ισραηλινοί αξιωματούχοι σημειώνουν στον αντίποδα, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας στο πρακτορείο Reuters, ότι δεν είναι στις προθέσεις τους να ξεκινήσουν έναν νέο ολοκληρωτικό πόλεμο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Την ίδια ώρα ωστόσο, η ισραηλινή ηγεσία (ο πρωθυπουργούς Νετανιάχου, ο υπουργός Αμυνας Γκάλαντ κ.ά.) ορκίζεται εκδίκηση για το πολύνεκρο χτύπημα που σημειώθηκε το περασμένο Σάββατο στα Υψίπεδα του Γκολάν με θύματα Αραβες Δρούζους, ένα χτύπημα για το οποίο οι Ισραηλινοί κατηγόρησαν τη Χεζμπολάχ αν και η τελευταία αρνείται κάθε ανάμειξη. «Οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν ότι η ρουκέτα που έπληξε το χωριό των Δρούζων στη Ματζάλ Σαμς πρέπει να έπεσε εκεί κατά λάθος – λίγο πριν, η Χεζμπολάχ είχε αναλάβει την ευθύνη για πολλές επιθέσεις κατά ισραηλινών στρατιωτικών θέσεων εκεί κοντά», σημειώνει σε ανάλυσή του το Middle East Institute.
(AP Photo/Leo Correa)
Τι θα μπορούσε, άραγε, να ακολουθήσει πρακτικά τα επόμενα 24ωρα; Ενδεχομένως μια καλά στοχευμένη στρατιωτική επιχείρηση -διάρκειας ολίγων ωρών ή ημερών- εκ μέρους των Ισραηλινών;
Εάν εκλάβουμε πάντως ως «προηγούμενο» όσα συνέβησαν στον άξονα Ισραήλ-Ιράν το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, από την επίθεση δηλαδή που εξαπέλυσαν οι Ισραηλινοί την 1η Απριλίου ενάντια στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό έως και την ιρανική «αντεπίθεση» της 14ης Απριλίου κατά των Ισραηλινών, τότε η κόντρα Ισραήλ-Χεζμπολάχ θα μπορούσε ενδεχομένως να εκτονωθεί αφού όμως «βιώσει» προηγουμένως μια νέα -σύντομη και γεωγραφικά περιορισμένη- κλιμάκωση.
«Το πιο πιθανό σενάριο είναι εκείνο μιας σειράς σφοδρών ισραηλινών αεροπορικών επιθέσεων κατά στρατιωτικών στόχων της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο και στην Κοιλάδα Μπεκάα», γράφει ο Πολ Σάλεμ σε ανάλυσή του στο Middle East Institute.
Το πρόβλημα ωστόσο, συγκεκριμένα με τις σχέσεις Ισραήλ-Χεζμπολάχ, είναι ότι εκείνες έχουν ήδη πίσω τους… υψηλά επίπεδα συσσωρευμένης έντασης…
