ΙΖΑΜΠΕΛ ΚΕΡΣΝΕΡ / THE NEW YORK TIMES
Τις απειλές των διαδηλωτών, της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων για αγώνα διαρκείας κατά του νομοσχεδίου αγνόησαν οι βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού, ψηφίζοντας χθες το νομοθέτημα. Η απόφαση του πρωθυπουργού να προωθήσει την αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση μπορεί να οξύνει περαιτέρω τις σχέσεις με την κυβέρνηση Μπάιντεν και να οδηγήσει σε «κοινωνικό σχίσμα», όπως χαρακτηριστικά προειδοποίησε ο Ισραηλινός πρόεδρος Γιτζάκ Χέρτσογκ.
1. Τι αφορά η μεταρρύθμιση;
Κεντρικός άξονας της κυβερνητικής πρωτοβουλίας είναι η μεγαλύτερη εμπλοκή της εκλεγμένης κυβέρνησης στην επιλογή μελών του ανωτάτου δικαστηρίου και η περιστολή της δυνατότητας του οργάνου να απορρίπτει κρατικές αποφάσεις. Μετά το ξέσπασμα του πρώτου κύματος διαμαρτυρίας τον Μάρτιο, η κυβέρνηση Νετανιάχου κατάργησε τα δύο αυτά άρθρα, εγκαινιάζοντας διαπραγματεύσεις με την αντιπολίτευση. Η αντιπολίτευση αποχώρησε όμως από τη διαπραγμάτευση τον Ιούνιο. Εναν μήνα αργότερα ο κυβερνητικός συνασπισμός ψήφισε το νομοσχέδιο που περιορίζει τη δυνατότητα του δικαστηρίου να ανατρέπει κυβερνητικές αποφάσεις.
2. Τι λένε οι επικριτές του νόμου;
Η αντιπολίτευση και νομικοί υποστηρίζουν ότι ο νόμος θα οδηγήσει σε υπερσυγκέντρωση εξουσιών στα χέρια της κυβέρνησης, θα στερήσει την προστασία που απολαμβάνουν μέλη μειονοτήτων και θα ενισχύσει τις ανισότητες. Η αντιπολίτευση υποπτεύεται ότι ο Νετανιάχου θα εκμεταλλευθεί τη μεταρρύθμιση προκειμένου να αποφύγει τις ποινικές διώξεις που εκκρεμούν εις βάρος του.
3. Γιατί είναι διχασμένο το Ισραήλ;
Ιδεολογικό σχίσμα έχει δημιουργηθεί μεταξύ όσων επιθυμούν ένα κοσμικό και πλουραλιστικό κράτος και εκείνων που επιδιώκουν την ενίσχυση του εθνικιστικού και θεοκρατικού χαρακτήρα του εβραϊκού κράτους. Για τους ορθόδοξους Εβραίους, το ανώτατο δικαστήριο αποτελεί το τελευταίο προπύργιο της κοσμικής κεντρώας ελίτ, η οποία κυριάρχησε στο Ισραήλ τις πρώτες δεκαετίες της σύγχρονης ιστορίας του.
4. Ποιοι διαδηλώνουν;
Πέρα από τους οπαδούς του κοσμικού κράτους, που εκτιμούν ότι η μεταρρύθμιση θα απειλήσει τις κοινωνικές ελευθερίες, τη διαφωνία τους στα κυβερνητικά σχέδια εκφράζουν και μέλη της ορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας και της ισραηλινής Δεξιάς, που πιστεύουν ότι ο Νετανιάχου κινήθηκε βιαστικά και απερίσκεπτα. Αντιδράσεις στον νόμο έχουν εκφράσει οι ένοπλες δυνάμεις, τα πανεπιστήμια και τα συνδικάτα. Ιδιαίτερη ανησυχία στην κυβέρνηση προκαλούν οι αντιδράσεις από το εσωτερικό του στρατεύματος, με χιλιάδες εφέδρους να έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να παραιτηθούν. Ο κυβερνητικός συνασπισμός υποστηρίζει ότι το ανώτατο δικαστήριο έχει παρέμβει επανειλημμένα εναντίον των συμφερόντων της Δεξιάς, όπως για παράδειγμα με την απαγόρευση οικοδόμησης ορισμένων νέων εποικισμών στη Δυτική Οχθη ή με την κατάργηση κάποιων προνομίων που απολαμβάνουν μέλη της ορθόδοξης κοινότητας, όπως η απαλλαγή από τη στράτευση. Αντίπαλοι του νομοσχεδίου υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση θα έχει τώρα τη δυνατότητα να απολύσει την πολιτικά ενοχλητική γενική εισαγγελέα Γκάλι Μπαχαράβ-Μιάρα, υπεύθυνη για τη δικαστική έρευνα γύρω από τον πρωθυπουργό Νετανιάχου και τη δωροδοκία του από μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης.
5. Τι περιλαμβάνουν τα σχέδια της κυβέρνησης;
Στην προσπάθειά της να περιορίσει τις αρμοδιότητες του ανωτάτου δικαστηρίου, η κυβέρνηση Νετανιάχου θέλει να καταργήσει την ικανότητα του οργάνου να κηρύσσει παράνομες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και υπουργικές αποφάσεις. Οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης διατείνονται ότι οι παράμετροι των αποφάσεων του ανωτάτου δικαστηρίου είναι υπερβολικά ασαφείς και δεν έχουν κωδικοποιηθεί στο ισραηλινό δίκαιο. Το δικαστήριο είχε προκαλέσει την οργή του κυβερνητικού συνασπισμού στις αρχές του χρόνου απορρίπτοντας την υποψηφιότητα του βετεράνου υπερορθόδοξου σεφαραδίτη πολιτικού Αρι Ντέρι για χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση Νετανιάχου. Ο Ντέρι είχε καταδικασθεί τελεσίδικα για διαφθορά και φοροδιαφυγή.
6. Πώς εξελίχθηκαν οι αντιδράσεις;
Παρά την αδυναμία της αντιπολίτευσης να καταψηφίσει το νομοσχέδιο, τα μέλη της εγκατέλειψαν χθες την αίθουσα της βουλής σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Ισχυρές κοινωνικές ομάδες, όμως, όπως οι έφεδροι του ισραηλινού στρατού, πολλοί επικεφαλής εταιρειών τεχνολογίας αιχμής, πανεπιστημιακοί, σημαίνοντα μέλη του ιατρικού κόσμου και ηγέτες συνδικάτων εκμεταλλεύθηκαν την κοινωνική τους επιρροή προκειμένου να πιέσουν την κυβέρνηση. Εφεδροι επίλεκτων στρατιωτικών μονάδων απειλούν πάλι να μην προσέλθουν στις θέσεις τους, ενώ το μεγαλύτερο συνδικάτο του Ισραήλ απείλησε με προκήρυξη απεργίας διαρκείας.
