Kathimerini.gr
Δημήτρης Μακκός
Τους τελευταίους μήνες ακροδεξιές ομάδες με χαρακτηριστικά πολιτοφυλακής αναδιοργανώνονται αθόρυβα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με έρευνα να αποτυπώνει την όλο και πιο ενεργή παρουσία τους στο Facebook. Στόχος των ομάδων αυτών φαίνεται πως είναι η ενίσχυση της κοινωνικής τους επιρροής σε μια εποχή ιδιαίτερης πολιτικής πόλωσης ενόψει εκλογών αλλά και η στρατολόγηση νέων μελών.
Μετά την εισβολή του 2021 στο Καπιτώλιο, οι περισσότερες εξτρεμιστικές ομάδες, σταδιακά πέρασαν στο περιθώριο ενώ ορισμένα μέλη τους συνελήφθησαν για συμμετοχή στα επεισόδια. Τώρα, σύμφωνα με έρευνα του «Tech Transparency Project» (TTP), άτομα σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες που συνδέονται εδώ και χρόνια με γνωστές ακροδεξιές πολιτοφυλακές έχουν αρχίσει και πάλι να δημιουργούν δίκτυα σελίδων στο Facebook, που προτρέπουν σε στρατολόγηση και συναντήσεις μελών. Το TTP δραστηριοποιείται σε τέτοια θέματα από το 2016 και περιγράφεται ως ένας «ερευνητικός “κόμβος” για δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που ενδιαφέρονται να διερευνήσουν την επιρροή των μεγάλων τεχνολογικών πλατφορμών στην πολιτική, τη χάραξη πολιτικής και τη ζωή μας».
Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα λοιπόν, υπάρχουν περίπου 200 γκρουπ και προφίλ στο Facebook που χρησιμοποιούν ακροδεξιοί εξτρεμιστές για να συντονίζουν τις τοπικές πολιτοφυλακές σε όλη τη χώρα. Πολλά από τα προφίλ και τα γκρουπ αυτά παραμένουν ενεργά στην πλατφόρμα.
«Γίνετε μέλος της τοπικής σας πολιτοφυλακής ή της ομάδας πατριωτών III%», έγραφε μια ανάρτηση σε ένα από αυτά τα γκρουπ με τίτλο «Free American Army». Την ανάρτηση συνόδευε το λογότυπο του δικτύου πολιτοφυλακής «Three Percenters» και η εικόνα ενός άνδρα με τακτικό εξοπλισμό που κρατάει ένα τουφέκι. «Τώρα περισσότερο από ποτέ. Υποστηρίξτε τη σελίδα της αμερικανικής πολιτοφυλακής», αναφερόταν στη συνέχεια.
Στις 6 Ιανουαρίου 2021 υποστηρικτές του Τραμπ εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, απορρίπτοντας το εκλογικό αποτέλεσμα και υιοθετώντας τους ισχυρισμούς περί «εκλογικής νοθείας» στις προεδρικές εκλογές του 2020. Το επόμενο διάστημα μέλη ακροδεξιών πολιτοφυλακών βρέθηκαν ανάμεσα στους συλληφθέντες – Φωτ.: AP
Οι Three Percenters είναι μια αμερικανοκαναδική ακροδεξιά πολιτοφυλακή που τάσσεται υπέρ της «αντίστασης» στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Η ομάδα, η οποία χωρίζεται σε υπο-ομάδες, υποστηρίζει την οπλοκατοχή ενώ άτομα που συνδέονται με αυτήν έχουν συλληφθεί για την εισβολή στο Καπιτώλιο. Οι Three Percenters έχουν χαρακτηριστεί ως η «πιο επικίνδυνη» εξτρεμιστική ομάδα στον Καναδά ενώ τον Ιούνιο του 2021, έξι άνδρες που συνδέονταν με αυτήν κατηγορήθηκαν στις ΗΠΑ για συνωμοσία. Παρά το γεγονός ότι το Facebook έχει επισήμως θεωρήσει τους Three Percenters ως «ομάδα ένοπλης πολιτοφυλακής» από το 2021, το αμερικανικό Wired καταγγέλλει ότι η ανάρτηση για τους Three Percenters παρέμεινε online μέχρι που το ίδιο το μέσο επικοινώνησε με τη μητρική του Facebook, Meta.
Μεταξύ άλλων, ένας λογαριασμός με ιδιαίτερη επιρροή σε αυτό το δίκτυο, είναι αυτός του επικεφαλής της ακροδεξιάς πολιτοφυλακής «Confederate States III%», με έδρα το Αρκανσας, Ρόντεϊ Χόφμαν. Ο συνεργάτης του, Ντάμπι Ντέμερε είναι εξίσου ενεργός με βασικό στόχο τη στρατολόγηση «ενεργών» πατριωτών. Τα άτομα αυτά φέρονται να διαχειρίζονταν τη σελίδα «Free American Army», με το γκρουπ να έχει προσελκύσει άτομα από πολιτοφυλακές όπως οι Three Percenters, η Liberty Guard και η Guardians of Freedom. Τουλάχιστον ένας χρήστης του γκρουπ ισχυριζόταν στο προφίλ του ότι ήταν εν ενεργεία στρατιωτικός και άλλος ένας ισχυριζόταν ότι εργαζόταν σε φυλακές.
Αλλοι χρήστες που πρόσκεινται στις ομάδες αυτές διαφημίζουν πλέον στο Facebook την ανάγκη πολεμικής εκπαίδευσης τονίζοντας ότι θα πρέπει να είναι «προετοιμασμένοι» για ό,τι τους περιμένει. Οι στόχοι αυτής της εκπαίδευσης είναι ασαφείς αλλά σε γενικές γραμμές προτάσσεται η ανάγκη να «σηκώσουν κεφάλι» ενάντια σε «εχθρούς» όπως οι ΛΟΑΤΚΙ, οι μετανάστες, οι κομμουνιστές, οι φιλοπαλαιστίνιοι φοιτητές και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Ολα αυτά, συχνά με τον «μανδύα» του δικαιώματος της οπλοκατοχής και της προστασίας του αμερικανικού συντάγματος.
Στο «στόχαστρο» οι πρακτικές της Meta
Το 2021, το «The Intercept» δημοσίευσε ένα εσωτερικό έγγραφο του Facebook που περιείχε μια λίστα με εκατοντάδες «επικίνδυνα άτομα και οργανώσεις» που είχε απαγορεύσει η πλατφόρμα. Η πλειονότητα των οντοτήτων που είχαν απαγορευτεί ήταν «στρατιωτικοποιημένα κοινωνικά κινήματα», στα οποία περιλαμβάνονταν και οι Three Percenters. Ωστόσο, η «απαγόρευση» αυτή, δεν φαίνεται να εμποδίζει αποτελεσματικά τη διάδοση της προπαγάνδας ακροδεξιών πολιτοφυλακών στην πλατφόρμα.
Τον Αύγουστο του 2020, εν μέσω ανησυχιών σχετικά με παραστρατιωτικές και εξτρεμιστικές δραστηριότητες στις ΗΠΑ, η Meta ανακοίνωσε ότι προχώρησε σε σαρωτική δράση κατά σελίδων, ομάδων και προφίλ που σχετίζονταν με μια σειρά εξτρεμιστικών δικτύων, συμπεριλαμβανομένων πολιτοφυλακών και συγγενικών οργανώσεων. Για ένα διάστημα, άτομα που πρόσκεινται στις ομάδες αυτές αποσύρθηκαν σε σχετικά άγνωστες πλατφόρμες. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του 2020, ήταν προφανές ότι το ζήτημα δεν είχε επιλυθεί.
Τώρα πλέον, εκμεταλλευόμενες προφανώς το γεγονός ότι δεν διώκονται μαζικά, οι εξτρεμιστικές ομάδες επιλέγουν ξανά το Facebook. Αλλωστε, έχουν σίγουρα περισσότερες πιθανότητες απήχησης και στρατολόγησης νέων μελών, συγκριτικά με τη διαδικτυακή δράση σε πιο περιθωριακές πλατφόρμες. Σε ερώτηση του Wired στη Meta για την υπόθεση η εταιρεία απάντησε, μεταξύ άλλων, ότι «αφαιρούμε τις ομάδες και τους λογαριασμούς που παραβιάζουν τις πολιτικές μας» και «συνεχίζουμε να επενδύουμε σημαντικά σε ανθρώπους, τεχνολογία, έρευνα και συνεργασίες για να διατηρούμε τις πλατφόρμες μας ασφαλείς».
Κατά πόσο όμως ισχύει αυτή η «επένδυση» στην ασφάλεια; Επικριτές της Meta λένε ότι η εταιρεία δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Μόλις πέρσι ο τεχνολογικός κολοσσός προχώρησε σε μαζικές απολύσεις οι οποίες περιελάμβαναν τουλάχιστον 200 συντονιστές περιεχομένου της πλατφόρμας. Στο μεταξύ, σε πρόσφατο δημοσίευμα της Washington Post αναφερόταν ότι σύντομα πιθανώς να γίνουν απολύσεις από τη Meta και στο «Oversight Board».
Πρόκειται για έναν οργανισμό που χρηματοδοτείται από τη Meta και επιβλέπει τον συντονισμό του περιεχομένου. Οι ενδεχόμενες απολύσεις πιθανώς να δυσχεράνουν ακόμα περισσότερο το έργο του «Oversight Board» σε μια εποχή που έχει ήδη δεχτεί επικρίσεις για το γεγονός ότι κινείται πολύ αργά στην έκδοση αποφάσεων και γνωμοδοτήσεων.
Κανονικοποίηση της ρητορικής μίσους
Παράλληλα με τη δραστηριότητα στο Facebook και σε άλλες πλατφόρμες, η μεταναστευτική κρίση των τελευταίων μηνών στα σύνορα Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού, έφερε τις ακροδεξιές πολιτοφυλακές στο προσκήνιο, αυτή τη φορά του πραγματικού κόσμου. Φωνές προσκείμενες σε αυτές τις ομάδες καλούσαν σε ανάληψη δράσης ενάντια στους μετανάστες στα σύνορα.
Στο πλαίσιο αυτό, τον Φεβρουάριου του 2024, σημειώθηκε ίσως η πιο σημαντική κινητοποίηση της ακροδεξιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες από την 6η Ιανουαρίου του 2021, όταν έγινε η επίθεση στο Καπιτώλιο. Η ρητορική περί «εισβολής» μεταναστών στη χώρα κινητοποίησε μια αυτοκινητοπομπή προς τα σύνορα και συσπείρωσε εξτρεμιστές.
O «στρατός του Θεού», όπως ονομάστηκε η πομπή, σύμφωνα με το Vice, με το σύνθημα «Πάρτε πίσω τα σύνορά μας» κατέληξε σε τρεις αμερικανικές πόλεις κοντά στα σύνορα προσελκύοντας ένα μείγμα από εθνικιστές, υποστηρικτές της ιδεολογίας MAGA, επίδοξους βουλευτές, συνωμοσιολόγους περί QAnon και παραστρατιωτικές ομάδες.
Τα γεγονότα αυτά συμπίπτουν με τη δυναμική επαναφορά του Ντόναλντ Τραμπ στον δημόσιο διάλογο ενόψει τον προεδρικών εκλογών. Στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις, ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος, κατηγορείται ότι κανονικοποιεί επανειλημμένα τη ρητορική μίσους. Μεταξύ άλλων, έχει αμφισβητήσει την «ανθρωπιά» των παράτυπων μεταναστών ενώ προειδοποίησε για «μακελειό» αν δεν εκλεγεί πρόεδρος. Την ίδια στιγμή, χαρακτηρίζει όσους εισέβαλαν στο Καπιτώλιο «απίστευτους πατριώτες», όσους καταδικάστηκαν για την εισβολή «ομήρους» και προτάσσει μια εξαιρετική εικόνα της χώρας κατά την διακυβέρνησή του η οποία διακόπηκε απότομα με ένα εκλογικό αποτέλεσμα που βασίστηκε σε «νοθεία».
Ο Τραμπ, σε πρόσφατη προεκλογική συγκέντρωση, χαρακτήρισε όσους εισέβαλαν στο Καπιτώλιο «απίστευτους πατριώτες» και όσους καταδικάστηκαν για την εισβολή «ομήρους» – Φωτ.: AP
«Απειλή για τη δημοκρατία»
Η ενδεχόμενη ανάκαμψη των πολιτοφυλακών τους τελευταίους μήνες οδήγησε νωρίτερα φέτος δύο Δημοκρατικούς γερουσιαστές, τον Εντ Μάρκεϊ και τον Τζέιμι Ράσκιν να καταθέσουν νομοσχέδιο «για την πρόληψη της ιδιωτικής παραστρατιωτικής δραστηριότητας». Το νομοσχέδιο, ωστόσο, δεν έχει προωθηθεί ακόμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων με επικριτές να επικαλούνται τη δεύτερη διάταξη του αμερικανικού συντάγματος.
Σε κάθε περίπτωση, η εν λόγω νομοθεσία, θα απαγόρευε δυνητικά τη δημόσια περιπολία ή τη συμμετοχή σε επιβλαβείς ή θανατηφόρες παραστρατιωτικές δραστηριότητες, την παρέμβαση ή τη διακοπή κυβερνητικών διαδικασιών, την παρεμπόδιση κάποιου άλλου να ασκήσει τα συνταγματικά του δικαιώματα, την ανάληψη του ρόλου της επιβολής του νόμου και την εκπαίδευση για την άσκηση μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνονται διαφορετικές βαθμίδες ποινικών κυρώσεων, ανάλογα με το αν οι παραβιάσεις έχουν ως αποτέλεσμα τραυματισμό ή υλικές ζημιές.
«Ιδιωτικοί παραστρατιωτικοί φορείς, όπως οι οργανώσεις Proud Boys και Oath Keepers [ακροδεξιές πολιτοφυλακές], αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου», ανέφερε σε δήλωσή του ο γερουσιαστής Μάρκεϊ και πρόσθεσε: «Πρέπει να δημιουργήσουμε νέες απαγορεύσεις για τις μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητές τους που παρεμβαίνουν στην άσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων των ανθρώπων. Οι δυνάμεις του φανατισμού, του μίσους και του βίαιου εξτρεμισμού πρέπει να σταματήσουν για το καλό της δημοκρατίας μας».
