Δημήτρης Καραΐσκος
Υπάρχουν ορισμένα «παραθυράκια» στη νομοθεσία της ναυσιπλοΐας, λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο Γουίλιαμ Κόνεν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Hydrospace, τα οποία εκμεταλλεύθηκε η εταιρεία OceanGate, με τα τραγικά αποτελέσματα για τους επιβαίνοντες του «Τitan». Η Hydrospace είναι μια από τις κορυφαίες εταιρείες που κατασκευάζει οχήματα ανίχνευσης του βυθού και ο κ. Κόνεν είναι ένας από τους ειδικούς του χώρου που είχαν επισημάνει την έλλειψη πιστοποιητικών ασφαλείας από τη συγκεκριμένη εταιρεία.
– Τι εκτιμάτε ότι συνέβη στο υποβρύχιο; Η γενική παραδοχή είναι πως μάλλον εξερράγη λόγω της υψηλής πίεσης του νερού.
– Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως υπήρχε επικοινωνία όσο το σκάφος καταδυόταν και κάποια στιγμή όλα «πάγωσαν». Αυτό συνέβη περίπου δύο ώρες αφότου έκλεισε η καταπακτή, η οποία, αφού έκλεισε, χρειαζόταν περίπου μισή ώρα ώσπου να αρχίσει η κατάδυση. Μία με μιάμιση ώρα αργότερα, έφθαναν στον βυθό. Μιλάμε δηλαδή για μια πολύ γρήγορη ταχύτητα κατάδυσης, αν σκεφτείτε πως πρόκειται για 4 χιλιόμετρα βάθος. Τη Δευτέρα που πέρασε, είχα προβληματιστεί και αναρωτιόμουν τι συνέβη, γιατί όλες οι επικοινωνίες σταμάτησαν όλες μαζί την ίδια στιγμή. Και όταν χάνεις την επικοινωνία με το υποβρύχιο, είναι κάτι που από μόνο του είναι καταστροφικό. Πράγματι, όλα δείχνουν πως το όχημα εξερράγη από την πίεση. Το τι ακριβώς το έκανε να εκραγεί θα το δείξουν οι έρευνες που θα γίνουν.
– Δεν ήταν, όμως, αναμενόμενη μια τέτοια εξέλιξη; Σίγουρα οι κατασκευαστές του «Titan» ήξεραν τι πιέσεις θα δεχόταν το όχημά τους.
– Ο επιστημονικός μας χώρος είναι αυτός του μηχανολογικού σχεδιασμού «δοχείων πίεσης για ανθρώπινη χρήση» (PVHO) και στις ΗΠΑ υπάρχει η Επιτροπή Προτύπων (Standards Committee) για αυτό. Εγώ είμαι στο συμβούλιο αυτής της επιτροπής τα τελευταία 20 χρόνια. Υπάρχουν, λοιπόν, πρότυπα πιστοποίησης της ασφάλειας τέτοιων οχημάτων. Και είναι αρκετά αυστηρά, φανταστείτε πως γίνονται πειράματα που διαρκούν πολύ καιρό, μήνες έως και χρόνο, κατά τα οποία τα οχήματα δοκιμάζονται σε πολύ υψηλές πιέσεις και κρίνεται η ασφάλεια και η αξιοπιστία τους. Και, ξέρετε, δεν είναι το ίδιο να πεις «έχω κάνει δέκα φορές κατάδυση με το όχημά μου, άρα είναι ασφαλές» με το να πάρεις την επίσημη πιστοποίηση μετά μια σειρά από χρονοβόρα και απαιτητικά πειράματα. Σίγουρα μπορείς να πεις «έφτιαξα κάτι επαναστατικό που δεν πρέπει να ακολουθεί αυτούς τους παλιούς κανόνες», αν πρόκειται π.χ. για ένα μολύβι. Αλλά το να πεις το ίδιο για ένα υποβρύχιο, είναι κάτι τελείως διαφορετικό.
– Τι προβλέπει η νομοθεσία σχετικά με το εγχείρημά τους;
– Δεν επιτρεπόταν να επιχειρούν σε αμερικανικά ύδατα γιατί το αμερικανικό λιμενικό θα τους ζητούσε πιστοποιητικά. Υπάρχουν όμως «παραθυράκια» στον νόμο. Τo ένα προκύπτει επειδή επιχείρησαν σε διεθνή ύδατα, στα οποία καμία λιμενική αρχή δεν έχει δικαιοδοσία. Το δεύτερο πατάει πάνω σε ένα νόμο που λέει πως αν το όχημα είναι φτιαγμένο για δική σου χρήση, δεν υποχρεούται να είναι πιστοποιημένο. Είναι ένα έξυπνο κόλπο, αλλά, όπως αποδείχθηκε, όχι και σοφό.
Ενας από τους ειδικούς που είχαν επισημάνει εγκαίρως την έλλειψη πιστοποιητικών ασφαλείας από την Ocean Gate είναι ο Γουίλιαμ Κόνεν (δεξιά). [HYDROSPACE Group Inc]
– Με δεδομένο το τραγικό τέλος του «Titan», θα προκληθεί λέτε μια αίσθηση ανασφάλειας σχετικά με την εξερεύνηση του βυθού και τα υποβρύχια οχήματα;
– Πρέπει να κάνουμε ένα μικρό βήμα πίσω τώρα, να είμαστε ψύχραιμοι και να μην επικρατήσει υστερία. Αυτή τη στιγμή έχουμε 350 υποβρύχια στους βυθούς του πλανήτη, από τα οποία τα 10 φτάνουν έως και 4.000 μέτρα και παραπέρα, και είναι όλα εξαιρετικά ασφαλή και πιστοποιημένα. Δεν είχαμε κανένα ατύχημα, κανένα περιστατικό, εδώ και 50 χρόνια. Υπάρχει όμως και ένα 5% από αυτά που για τον ένα ή τον άλλο λόγο δεν είναι πιστοποιημένα, και το «Τitan» της εταιρείας ΟceanGate ήταν ένα από αυτά. Το συγκεκριμένο όχημα ήταν μια εξαίρεση, και η ίδια η ιδιοκτήτρια εταιρεία του το ήξερε αυτό – για την ακρίβεια χρησιμοποιούσε αυτή του τη διαφορετικότητα ως οχήματος για να πει «εμείς είμαστε καλύτεροι, και οι παλιοί κανόνες περιορίζουν την πρωτοπορία μας, το όραμά μας».
– Γι’ αυτό και πριν από λίγα χρόνια εκφράσατε τις ανησυχίες σας;
– Πράγματι, το 2018, εκπροσωπώντας τους επαγγελματίες και ειδικούς του χώρου, βγήκαμε και είπαμε πως αυτό που κάνει η OceanGate είναι πολύ δημιουργικό, αλλά κάποια από τα βήματα στη στρατηγική τους είναι εξαιρετικά επικίνδυνα. Τους θυμίσαμε πως πρόκειται για ένα πεδίο έρευνας που δεν σηκώνει λάθη, πως η θάλασσα δεν συγχωρεί και προειδοποιήσαμε πως όχι μόνο διακινδύνευαν ζωές, αλλά και την αξιοπιστία μιας ολόκληρης βιομηχανίας. Βέβαια, δεν μπορείς να εξαναγκάσεις κανέναν να μην κάνει αυτό που έκαναν τα θύματα αυτής της τραγωδίας. Μπορείς μόνο να τους πεις να μην το κάνουν, αλλά είναι δική τους απόφαση.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 350 υποβρύχια στους βυθούς του πλανήτη. [HYDROSPACE Group Inc]
– Ηταν λοιπόν κάτι που μπορούσε να αποφευχθεί;
– Ναι, και αυτό ακριβώς βγήκαμε και είπαμε το 2018. Ηταν κάτι που εκφράστηκε από όλους τους επαγγελματίες του χώρου. Στείλαμε μια ιδιωτική επιστολή στην ΟceanGate, εξηγώντας πως δεν τους ζηλεύουμε, ούτε τους ανταγωνιζόμαστε, και πως όλοι εμείς, ως επαγγελματίες του χώρου από όλο τον πλανήτη, τους ζητάμε να προσέξουν, γιατί αυτό που κάνουν είναι πολύ ριψοκίνδυνο. Και όχι, δεν υπάρχει καμία ικανοποίηση σήμερα στο να πούμε «εμείς σας τα λέγαμε». Αυτή τη στιγμή είμαστε όλοι μας με άδεια χέρια και με άδεια καρδιά.
