Kathimerini.gr
Παρά το λακωνικό «όχι» του Τζο Μπάιντεν σε ερώτηση για το εάν οι ΗΠΑ θα στείλουν μαχητικά αεροσκάφη στην Ουκρανία, η Δύση δεν έχει αποκλείσει στ’ αλήθεια την πιθανότητα να ικανοποιήσει, στο μέλλον, το αίτημα του Κιέβου για πολεμικά αεροπλάνα, εκτιμά το Politico.
Σε ανάλυση για τις κινήσεις των δυτικών συμμάχων και το παρασκήνιο, εκτιμά πως παρότι οι αξιωματούχοι δηλώνουν δημοσίως ότι δεν πρόκειται να αποσταλούν αεροσκάφη στην Ουκρανία, οι συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών δείχνουν ότι το Κίεβο έχει λόγους να ελπίζει πως η παραλαβή μαχητικών είναι στην πραγματικότητα θέμα χρόνου.
«Στο Πεντάγωνο, ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να εκσυγχρονίσει τη γερασμένη Πολεμική Αεροπορία της με νέα μαχητικά αεροσκάφη – κάποια στιγμή. Αλλά προς το παρόν, επικεντρώνονται στην αποστολή των όπλων που χρειάζεται άμεσα το Κίεβο», σημειώνει το Politico.
Αντίστοιχες συζητήσεις γίνονται και στην Ευρώπη. Χώρες όπως η Πολωνία, η Ολλανδία και η Γαλλία έχουν δείξει ότι είναι ανοιχτές στην ιδέα, αλλά αξιωματούχοι εστιάζουν στην ανάγκη να αποκτήσει η Ουκρανία τα υπόλοιπα όπλα που έχουν υποσχεθεί οι δυτικοί τις τελευταίες εβδομάδες, σπάζοντας κάποια στρατηγικά «ταμπού».
«Νομίζω ότι πρόκειται για ένα ζήτημα μακροπρόθεσμης προοπτικής», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της Ανατολικής Ευρώπης, υπογραμμίζοντας πως τα όπλα που έχει ήδη υποσχεθεί η Δύση θα πρέπει να παραδοθούν το συντομότερο δυνατό. «Ο χρόνος είναι σημαντική παράμετρος».
Το «όχι» που γίνεται «ναι» αργότερα
Ενώ το κλίμα είναι αρνητικό προς το παρόν, το θέμα της αποστολής μαχητικών αεροσκαφών στο Κίεβο είναι πιθανό να παραμείνει στο παρασκήνιο και τελικά να αναδυθεί ξανά.
Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο της δυτικής συμμαχίας, από την αρχή του πολέμου: Κάτι που αρχικά θεωρείται απαγορευμένο – από τα γερμανικά όπλα σε μια εμπόλεμη ζώνη μέχρι την παραλαβή σύγχρονων αρμάτων μάχης από την Ουκρανία – σταδιακά επιτρέπεται και υλοποιείται καθώς ο πόλεμος με τη Ρωσία συνεχίζεται. Οι δεσμεύσεις της Δύσης παίρνουν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και ο εξοπλισμός που απαιτεί σημαντική εκπαίδευση δεν είναι πλέον εκτός συζήτησης για την στήριξη στην Ουκρανία.
«Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην καταλαβαίνουν ότι απέχουμε πολύ από το τέλος του πολέμου», δήλωσε ο Ουκρανός αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Άντρι Μέλνικ στο Politico. “Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν φαίνεται να έχει μεγαλύτερη “όρεξη‘ από ποτέ. Χωρίς αεροπορική υποστήριξη δεν μπορείς να πολεμήσεις σε μία σύγχρονη σύρραξη.»
Η κατάσταση έχει αλλάξει – Το χρονικό της συζήτησης
Το σενάριο αποστολής μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία είχε συζητηθεί από τις πρώτες ημέρες του πολέμου.
Λίγες εβδομάδες αφότου η Ρωσία έστειλε στην Ουκρανία στρατεύματα εισβολής, η Πολωνία διεμήνυσε ότι ήταν έτοιμη να μεταφέρει μαχητικά αεροσκάφη σοβιετικής εποχής στις ΗΠΑ, ώστε να παραχωρηθούν σε Ουκρανούς πιλότους.
Έκπληκτη, τότε, η Ουάσιγκτον, απέρριψε την πρόταση: η εκπαίδευση ήταν πολύ δύσκολη, είπαν αξιωματούχοι, και η αποστολή αεροσκαφών από μια βάση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα μια άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία. Μετά το θέμα «έσβησε».
Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, πολλά έχουν αλλάξει. Ένας βομβαρδισμός «αστραπή» του Κιέβου έχει μετατραπεί πια σε πόλεμο χαρακωμάτων. Ο πόλεμος που πολλοί νόμιζαν ότι θα διαρκέσει μερικές ημέρες ή εβδομάδες, δεν αποκλείεται τελικά να κρατήσει για ολόκληρα χρόνια.
Στην πορεία, οι δυτικοί σύμμαχοι ξεπέρασαν κάποιες «κόκκινες γραμμές» τους, τη μετά την άλλη. Βαρύς οπλισμός, οβιδοβόλα, πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς, τεθωρακισμένα οχήματα – όλα τελικά εστάλησαν στην Ουκρανία. Και τελικά, σε μια κρίσιμη καμπή του Ιανουαρίου, οι σύμμαχοι υποσχέθηκαν περίπου 80 σύγχρονα άρματα μάχης.
«Ξαφνικά, τα μαχητικά αεροσκάφη δεν φαίνονταν τόσο παράξενη ιδέα. Η Ουκρανία άδραξε τη συγκυρία, ανανεώνοντας το αίτημά της», σχολιάζει το Politico προσθέτοντας ότι σε εκείνη τη στιγμή, ο Μπάιντεν και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, παρενέβησαν για να «φρενάρουν» τις εξελίξεις.
Η επιφυλακτικότητά τους αντανακλούσε τα επιχειρήματα που έθεταν παρασκηνιακά διπλωμάτες της Δύσης, που θεωρούσαν αδύνατο να στείλουν στο Κίεβο αεροσκάφη και να εκπαιδεύσουν εγκαίρως τους πιλότους για μια διαφαινόμενη ρωσική επίθεση. Όπως έλεγαν, τα νέα αεροπλάνα δεν είναι, ούτως ή άλλως ζωτικής, σημασίας για τις επερχόμενες μάχες.
Η Ουκρανία έχει άλλη άποψη και, μάλλον, έχει δίκιο
Στρατιωτικός σύμβουλος της ουκρανικής κυβέρνησης εκτιμά ότι η συζήτηση για τα αεροσκάφη βρίσκεται απλώς σε πρώιμο στάδιο και εξέφρασε την πεποίθηση ότι η θέση της Δύσης θα αλλάξει (θα «εξελιχθεί», όπως είπε) μέσα στις επόμενες εβδομάδες.
Αμερικανοί αξιωματούχοι, βοηθοί στο Κογκρέσο και εμπλεκόμενοι σύμβουλοι παραδέχονται ότι συνεχίζουν να εργάζονται παρασκηνιακά για πιθανές παραδόσεις τζετ.
Οι Ουκρανοί θυμούνται ότι ο Μπάιντεν είχε πει αρχικά «όχι» και για την αποστολή συστημάτων αεράμυνας Patriot και αρμάτων Abrams, δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος εθνικής άμυνας, υπενθυμίζοντας τα παλιότερα σχόλια του Αμερικανού προέδρου, και τη μεταστροφή που ακολούθησε.
Μια ρεαλιστική προοπτική
Το Κίεβο ενδιαφέρεται για αεροσκάφη τέταρτης γενιάς, όπως τα αμερικανικά F-16, τα οποία πετούν από τη δεκαετία του 1980. Ουκρανοί στρατιωτικοί εκτιμούν ότι η εκπαίδευση στα F-16 θα μπορούσε να διαρκέσει έξι μήνες. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι θα μπορούσε να διαρκέσει ακόμη και τρεις με τέσσερις μήνες, τουλάχιστον για τους έμπειρους Ουκρανούς πιλότους. Τα F-35 τελευταίας τεχνολογίας είναι ούτως ή άλλως εκτός συζήτησης.
«Ενώ είναι απίθανο οι ΗΠΑ να στείλουν τα δικά τους μαχητικά αεροσκάφη», τα οποία είναι απαραίτητα για αποστολές σε όλο τον κόσμο, «οι αξιωματούχοι θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να επιτρέψουν σε άλλες χώρες να στείλουν τα δικά τους F-16», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. Οι ΗΠΑ πρέπει να συνυπογράψουν οποιαδήποτε αποστολή F-16 λόγω των εξαγωγικών περιορισμών.
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες με F-16, όπως η Ολλανδία, έχουν ήδη δείξει ότι είναι ανοικτές να στείλουν μαχητικά, σύμφωνα με το Politico. Η πολεμική αεροπορία της Γαλλίας προσανατολίζεται πλέον σε σμήνη Rafale, που σημαίνει ότι το Παρίσι θα έχει στη διάθεσή του παλαιότερα αεροσκάφη που θα μπορούσε να δώσει στην Ουκρανία – αεροσκάφη που δεν θα χρειάζονταν αμερικανική έγκριση.
«Υπάρχουν και άλλες χώρες που μιλούν γι’ αυτό. Οπότε, καθώς καταφτάνουν προτάσεις, νομίζω ότι θα γίνουν αυτές οι συζητήσεις», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας. «Δεν νομίζω ότι είμαστε αντίθετοι στο θέμα των αεροσκαφών τέταρτης γενιάς, απλά νομίζω ότι πρέπει να βεβαιωθούμε ότι συνεχίζουμε να θέτουμε προτεραιότητες».
Στην παρούσα φάση, οι αξιωματούχοι επικεντρώνονται περισσότερο στην αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων στην Ουκρανία για την προστασία των ουκρανικών πόλεων και υποδομών, καθώς και τεθωρακισμένων και πυροβολικού για κάποια επίθεση μέσα στην ανοιξη.
Σύμφωνα με το Politico, παρασκηνιακά οι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης δεν αποκλείουν την αποστολή αεροσκαφών. Ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, αρνήθηκε να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με τα σχόλια του προέδρου Μπάιντεν. Εκπρόσωπος του Πενταγώνου δήλωσε ότι δεν υπάρχουν νέες ανακοινώσεις.
Ο μεγάλος κίνδυνος
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να παραταθεί η σύγκρουση», δήλωσε την Τετάρτη στο Politico ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερσ Φογκ Ράσμουσεν. «Είναι προς το συμφέρον μας να τερματίσουμε γρήγορα τον πόλεμο με όπλα».
Η επόμενη σημαντική ημερομηνία στις ατζέντες των υπουργών Άμυνας είναι η 14η Φεβρουαρίου, όταν οι αξιωματούχοι θα συγκεντρωθούν στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για μια συνάντηση του λεγόμενου σχήματος Ramstein – της ομάδας συμμάχων για που θα συζητήσει τις αποστολές όπλων για την Ουκρανία.
Ενώ το θέμα των αεροσκαφών είναι πιθανό να τεθεί επί τάπητος, οι αξιωματούχοι εντάσσουν τη συζήτηση για τα μαχητικά σε ένα «μακροπρόθεσμο» πλαίσιο, όπως είχε πει ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος της άμυνας. Η Ουκρανία μπορεί να θίξει το θέμα στη συνάντηση του Φεβρουαρίου, εκτίμησε ο αξιωματούχος, «αλλά η προσοχή θα εξακολουθήσει να δίνεται στην αεράμυνα, τα άρματα μάχης, τα πυρομαχικά».
Στο Παρίσι, επικρατούσε κλίμα αισιοδοξίας πάντως, καθώς ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Ολέκσιι Ρέζνικοφ συναντήθηκε την Τρίτη με Γάλλους αξιωματούχους. Ο Ρέζνικοφ προέβλεψε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να λάβει F-16, τα σουηδικής κατασκευής Gripens «ή κάτι άλλο από τη Γαλλία».
