Kathimerini.gr
Παρά την αναστολή της «πολιτικής του ενός παιδιού» και την πρόσφατη εκστρατεία ενίσχυσης της γεννητικότητας, ο κινεζικός πληθυσμός συρρικνώνεται σταθερά, ανοίγοντας τον δρόμο στην Ινδία για το σκήπτρο της πολυπληθέστερης χώρας του κόσμου. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να έχει μεγάλες επιπτώσεις στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της Κίνας.
Εδώ και χρόνια το κινεζικό εργατικό δυναμικό τροφοδότησε την κινεζική οικονομική μηχανή, προσφέροντας φθηνά βιομηχανικά εργατικά χέρια για την κατασκευή των καταναλωτικών προϊόντων της Δύσης. Μακροπρόθεσμα, όμως, η έλλειψη βιομηχανικών εργατών, εξαιτίας της ανόδου του μορφωτικού επιπέδου και της γήρανσης του πληθυσμού, είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους των καταναλωτικών προϊόντων εκτός Κίνας, οξύνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, οι οποίες εξαρτώνται από τις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων.
Αντιμέτωπες με αύξηση του εργατικού κόστους στην Κίνα, πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει τη μετεγκατάσταση των παραγωγικών τους μονάδων σε χώρες με χαμηλότερα ημερομίσθια, όπως το Βιετνάμ ή το Μεξικό.
Η συρρίκνωση του πληθυσμού σημαίνει επίσης υποχώρηση των καταναλωτικών δαπανών από μέρους των Κινέζων, απειλώντας μεγάλες εταιρείες που εξαρτώνται από την κινεζική αγορά, όπως η Apple και η Nike.
Βραχυπρόθεσμα, η υποχώρηση της γεννητικότητας απειλεί τον τομέα των κατασκευών στην Κίνα, ο οποίος ευθύνεται για ποσοστό 25% του ΑΕΠ της χώρας. Η πληθυσμιακή αύξηση αποτελεί σημαντικό κίνητρο για τη ζήτηση στέγης, ενώ η απόκτηση ιδιόκτητου ακινήτου παραμένει η σημαντικότερη φιλοδοξία για κάθε Κινέζο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας η υποχώρηση των καταναλωτικών δαπανών στην Κίνα κατέστησε τον τομέα των κατασκευών ακόμη πιο σημαντικό για την εθνική οικονομία.
Η κινεζική κυβέρνηση υιοθέτησε πρόσφατα πρόγραμμα διάσωσης του κατασκευαστικού τομέα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις από τη στεγαστική κρίση.
Η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού θα υποχρεώσει την κυβέρνηση του Πεκίνου σε πρωτόγνωρες δαπάνες για την εξυπηρέτηση των αναγκών του γερασμένου πληθυσμού. Σε έκθεση του 2019, η κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών προέβλεπε ότι το κύριο συνταξιοδοτικό ταμείο της χώρας θα πτώχευε το 2035 εξαιτίας της συρρίκνωσης του εργαζόμενου πληθυσμού.
Οικονομολόγοι συγκρίνουν την κινεζική δημογραφική κρίση με εκείνη της Ιαπωνίας της δεκαετίας του 1990. Η Κίνα δεν διαθέτει, όμως, υποδομές κοινωνικής προστασίας, όπως αυτές της Ιαπωνίας, οι οποίες προσφέρουν δίχτυ ασφαλείας για τον ηλικιωμένο πληθυσμό. Τα κινεζικά νοικοκυριά ζουν με πολύ μικρότερες αποδοχές, ενώ πολλοί ηλικιωμένοι Κινέζοι εξαρτώνται άμεσα από πενιχρές κρατικές συντάξεις. Οι Κινέζοι εργαζόμενοι απολαμβάνουν ένα από τα πιο προσβάσιμα συνταξιοδοτικά συστήματα στον κόσμο, με τον μέσο όρο συνταξιοδότησης να βρίσκεται στα 60 έτη, πολύ χαμηλότερο από αυτό μεγάλων βιομηχανικών οικονομιών.
Η υιοθέτηση της πολιτικής του ενός παιδιού τη δεκαετία του 1970 οδήγησε σε επικίνδυνες στρεβλώσεις, με πολλές οικογένειες να προτιμούν τα αγόρια και εκατοντάδες εκατομμύρια Κινέζες να υποχρεώνονται σε αμβλώσεις –ή ακόμη και στην εγκατάλειψη των νεογέννητων κοριτσιών τους– υπό την πίεση του κοινωνικού τους περίγυρου.
Το Πεκίνο ανακοίνωσε το 2013 τη χαλάρωση της πολιτικής αυτής, επιτρέποντας στις οικογένειες να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά. Ειδικοί εκτιμούν, όμως, ότι η αλλαγή έγινε πολύ αργά προκειμένου να αντιστραφεί ο δημογραφικός κατήφορος της χώρας.
Οι κυβερνητικές προσπάθειες για αύξηση της γεννητικότητας με στόχο την επίλυση της δημογραφικής κρίσης, όπως η προσφορά οικονομικών κινήτρων και η ενθάρρυνση τριτέκνων οικογενειών με επιδοτούμενες κατοικίες, απέτυχαν να δώσουν τέλος στην υπογεννητικότητα. Οι μορφωμένες Κινέζες επιλέγουν συνειδητά να μην τεκνοποιούν, εξαιτίας του υψηλού κόστους στέγης και της δυσκολίας να χρηματοδοτήσουν τις συνήθως δαπανηρές σπουδές τους.
Η Κίνα έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής διστακτική στο άνοιγμα των συνόρων της σε μετανάστες προκειμένου να αντιμετωπίσει το δημογραφικό της πρόβλημα. Το Πεκίνο εκδίδει ελάχιστες άδειες εργασίας κάθε χρόνο σε αλλοδαπούς εργαζομένους, οι οποίοι θα μπορούσαν να αναπληρώσουν τα κενά στην αγορά εργασίας.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις αυτές, η Κίνα επιλέγει να αναθέσει τη χαμηλής τεχνολογίας βιομηχανική παραγωγή της σε άλλες ασιατικές χώρες, υιοθετώντας ολοένα και πιο προηγμένα συστήματα βιομηχανικού αυτοματισμού και τεχνητής νοημοσύνης σε μονάδες παραγωγής επί κινεζικού εδάφους.
Πηγή: The New York Times
