Kathimerini.gr
Οι ΗΠΑ και σύμμαχοί τους, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έκλεισαν χθες τις πρεσβείες τους στο Κίεβο ύστερα από προειδοποίηση της Ουάσιγκτον για επικείμενα ρωσικά πλήγματα, μία ημέρα μετά την πρώτη ουκρανική επίθεση επί ρωσικού εδάφους με χρήση των αμερικανικών πυραύλων ακριβείας ATACMS. Η νέα φάση κλιμάκωσης του πολέμου ήρθε ύστερα από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, την περασμένη Κυριακή, να επιτρέψει στους Ουκρανούς να χρησιμοποιήσουν τους εν λόγω πυραύλους εναντίον στόχων στο εσωτερικό της ρωσικής επικράτειας.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε χθες ότι κλείνει προσωρινά, «για προληπτικούς λόγους», την πρεσβεία της χώρας στην ουκρανική πρωτεύουσα, επικαλούμενο «συγκεκριμένες πληροφορίες για μια δυνητικά σημαντική επίθεση. Από την πλευρά της η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κίεβο κάλεσε τους Αμερικανούς πολίτες που βρίσκονται στην Ουκρανία να εξασφαλίσουν αποθέματα νερού, τροφίμων και άλλων αναγκαίων ειδών, προειδοποιώντας τους ότι μπορεί να υπάρξουν διακοπές στην ηλεκτροδότηση από ενδεχόμενους ρωσικούς βομβαρδισμούς. Το κλείσιμο των πρεσβειών τους για τους ίδιους λόγους ανακοίνωσαν στη συνέχεια η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ αναμένουν ότι η πρεσβεία τους στο Κίεβο θα επανέλθει σε κανονικούς ρυθμούς από σήμερα Πέμπτη.
Την Τρίτη 19 Νοεμβρίου συμπληρώθηκαν 1.000 ημέρες από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με τη σύγκρουση να κλιμακώνεται σε ακόμη περισσότερο ανησυχητικά επίπεδα. Τις πρώτες πρωινές ώρες, αποθήκη όπλων του ρωσικού στρατού στην περιφέρεια Μπριάνσκ δέχθηκε την πρώτη ουκρανική επίθεση με πυραύλους ATACMS. Οι Ρώσοι ισχυρίστηκαν ότι η αντιαεροπορική τους άμυνα κατέστρεψε πέντε από τους έξι αμερικανικούς πυραύλους, ενώ αμερικανικές πηγές ανέφεραν ότι μόνο δύο αναχαιτίστηκαν.
Λίγες ώρες αργότερα, η Μόσχα ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε το αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα της χώρας, το οποίο κατεβάζει αισθητά το όριο για τη χρήση ατομικών όπλων. Το νέο δόγμα επιτρέπει τη χρήση των εν λόγω όπλων και εναντίον χωρών που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα (όπως η Ουκρανία), αλλά εξαπολύουν εχθρικές ενέργειες κατά της Ρωσίας με την υποστήριξη πυρηνικών δυνάμεων. Αυτή τη φορά στο νέο δόγμα ο πήχυς χαμηλώνει για να περιλάβει και περιπτώσεις «κρίσιμων απειλών για την εδαφική ακεραιότητα», όπως θα μπορούσε να θεωρηθεί η ουκρανική εισβολή στο Κουρσκ.
Χωρίς κόκκινο τηλέφωνο
Το μήνυμα της Μόσχας προς τη Δύση ήρθε να υπογραμμίσει ακόμη περισσότερο χθες ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ, ανακοινώνοντας ότι η περίφημη «κόκκινη (τηλεφωνική) γραμμή» ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και το Κρεμλίνο, που δημιουργήθηκε μετά την κρίση των πυραύλων στην Κούβα το 1962, δεν λειτουργεί πλέον. Από την πλευρά του ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού (SVR) Σεργκέι Ναρίσκιν δήλωσε ότι η αλλαγή του πυρηνικού δόγματος δείχνει «την αποφασιστικότητα του Ρώσου προέδρου να υπερασπιστεί τα θεμελιώδη συμφέροντα της χώρας με όλα τα διαθέσιμα μέσα» και προειδοποίησε ότι τα κράτη του ΝΑΤΟ που θα βοηθήσουν στα ουκρανικά πλήγματα βαθιά στη ρωσική επικράτεια «δεν θα μείνουν ατιμώρητα». Την απόφαση του Τζο Μπάιντεν αποδοκίμασε και ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, εκφράζοντας φόβους για «έναν νέο, μεγαλύτερο πόλεμο».
Τόσο το Πεντάγωνο όσο και οι κυβερνήσεις των ισχυρότερων ευρωπαϊκών χωρών περιορίστηκαν σε συγκρατημένες αντιδράσεις αναφορικά με το νέο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας, κρίνοντας ότι πρόκειται για προσπάθεια ψυχολογικού εκβιασμού χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Ωστόσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για το υπαρκτό ενδεχόμενο κλιμάκωσης υβριδικού πολέμου της Ρωσίας εναντίον δυτικών υποδομών με ενέργειες, σαμποτάζ ή και δολοφονίες. Ανάλογες ανησυχίες διατύπωσαν οι ΥΠΕΞ Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Πολωνίας, Ισπανίας και Βρετανίας, που συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατύπωσαν υποψίες για ρωσικό δάκτυλο πίσω από την καταστροφή δύο υποθαλάσσιων καλωδίων οπτικών ινών στη Βαλτική, κάτι που ο Ντμίτρι Πεσκόφ απέρριψε κατηγορηματικά.
Λάδι στη φωτιά έριξε και η χθεσινή απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να παραδώσει στην Ουκρανία νάρκες κατά προσωπικού για να ανακόψει την προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Την απόφαση αυτή κατήγγειλε η Διεθνής Εκστρατεία κατά των εν λόγω όπλων (ICBL) που έχουν απαγορευθεί από 164 χώρες του κόσμου, αλλά όχι από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα. Νέα ουκρανική επίθεση εκδηλώθηκε χθες, αυτή τη φορά στη ρωσική περιφέρεια Κουρσκ, με βρετανικούς πυραύλους Storm Shadow, τη χρήση των οποίων για πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας επέτρεψε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.
Χάνει έδαφος η Ουκρανία
Οι τελευταίες αποφάσεις του Τζο Μπάιντεν για τους ATACMS και τις νάρκες κατά προσωπικού υπαγορεύθηκαν, τουλάχιστον εν μέρει, από την ανησυχητική, για το Κίεβο και την Ουάσιγκτον, επιτάχυνση των ρυθμών προέλασης του ρωσικού στρατού στην ανατολική Ουκρανία, εκτιμούν Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές.
Τα τελευταία δεδομένα από το Ινστιτούτο Μελετών του Πολέμου (ISW), που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, δείχνουν ότι η Ρωσία είχε ήδη κατακτήσει τους 10 πρώτους μήνες του 2024 εξαπλάσια επιφάνεια ουκρανικού εδάφους από ό,τι το 2023. Μάλιστα, το 40% των εν λόγω εδαφών κατελήφθη το τελευταίο δίμηνο. Παρά τις πολύ σοβαρές απώλειες στις γραμμές του ρωσικού στρατού, το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι οι επιθέσεις του στο Ντονμπάς και στις άλλες εμπόλεμες ζώνες κερδίζουν διαρκώς σε δυναμισμό. Μάλιστα η ερευνήτρια του King’s College του Λονδίνου, Μαρίνα Μίρον, εκτιμούσε ότι δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο «κατάρρευσης» της ουκρανικής άμυνας στο ανατολικό μέτωπο.
Σύμφωνα με το ISW, αυτή τη στιγμή η Ρωσία κατέχει 110.649 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους, δηλαδή περίπου το 18,5% της επικράτειας. Συγκριτικά, η Ουκρανία κατάφερε να καταλάβει μόλις 1.171 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους με την εισβολή του Αυγούστου στο Κουρσκ. Αλλά και εδώ η δυναμική των εξελίξεων είναι εναντίον των Ουκρανών. Ο ρωσικός στρατός έχει ήδη ανακτήσει τα μισά από τα χαμένα εδάφη και ετοιμάζεται να προχωρήσει σε γενικευμένη αντεπίθεση, με τη βοήθεια των 10.000 στρατιωτών από τη Βόρεια Κορέα, που ήδη βρίσκονται, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, στο πεδίο της μάχης. Στο μεταξύ, οι Ρώσοι κατέχουν το 80% του Ντονμπάς, το 70% των περιφερειών Χερσώνας και Ζαπορίζια, και μικρούς θυλάκους στις περιφέρειες του Χαρκόβου και του Μικολάγεφ.
Μιλώντας την Τρίτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι «αυτή η φάση του πολέμου θα κρίνει ποιος θα υπερισχύσει», δηλώνοντας πεπεισμένος ότι «η Ουκρανία μπορεί να νικήσει, αν και αυτό θα είναι πολύ δύσκολο».
Για πρώτη φορά ο Ουκρανός πρόεδρος παραδέχθηκε ότι το Κίεβο «ίσως» χρειαστεί να αποδεχθεί, για κάποιο διάστημα, την απώλεια εδαφών. Εξάλλου, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο αμερικανικό δίκτυο Fox News δήλωσε ότι «αν (οι Αμερικανοί) κόψουν τη στρατιωτική βοήθεια, θεωρώ πως θα χάσουμε. Φυσικά θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, αλλά δεν νομίζω ότι θα καταφέρουμε να επιβιώσουμε». Κατά την εκτίμηση του Ζελένσκι, η ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ, σε δύο μήνες, ενδέχεται να επιταχύνει το τέλος των εχθροπραξιών στην Ουκρανία.
Ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters που επικαλείται πέντε εν ενεργεία και πρώην αξιωματούχους της Ρωσίας αναφέρει ότι ο πρόεδρος Πούτιν είναι έτοιμος να συζητήσει με τον Ντόναλντ Τραμπ συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, επιμένοντας ωστόσο ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ και ξεκαθαρίζοντας ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να κάνει μείζονες υποχωρήσεις στο εδαφικό. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι ο Πούτιν θα μπορούσε ενδεχομένως να δεχθεί εγγυήσεις ασφαλείας της Δύσης στην Ουκρανία, να εγκαταλείψει τους μικρούς θυλάκους στο Χάρκοβο και στο Μικολάγεφ, και να διαπραγματευθεί τον ακριβή διαμοιρασμό των εδαφών στο Ντονμπάς, στη Χερσώνα και στη Ζαπορίζια.
Στο μεταξύ, η Ανω Βουλή του ρωσικού Κοινοβουλίου ενέκρινε νομοσχέδιο που απαγορεύει την προώθηση του τρόπου ζωής χωρίς παιδιά, με φόντο τη δημογραφική κρίση στη Ρωσία, η οποία έχει επιδεινωθεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
