Kathimerini.gr
Σταύρος Ιωαννίδης
Τη διαβεβαίωση ότι η διαδικασία ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα των F-35 θα κινηθεί ανεξάρτητα από το ζήτημα των τουρκικών F-16 φέρεται να έλαβε η Αθήνα κατά την επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Αντονι Μπλίνκεν στην Κρήτη και τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Στις συζητήσεις που έλαβαν χώρα το απόγευμα του Σαββάτου κατέστη σαφές από ελληνικής πλευράς ότι η χώρα είναι ο πιο σταθερός και αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή και πως το αίτημα για μαχητικά 5ης γενιάς δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως αντίβαρο στο «παζάρι» ανάμεσα στην Αγκυρα και την Ουάσιγκτον για τα F-16 και την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Πηγές με γνώση των συζητήσεων αναφέρουν ότι ο Αντονι Μπλίνκεν εξέφρασε την εκτίμηση ότι το Κογκρέσο θα κληθεί να δώσει την τελική του απάντηση εντός των επόμενων τριών έως πέντε εβδομάδων. Την πληροφορία επιβεβαιώνουν στην «Κ» πηγές και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού όπως και παράγοντες της ελληνικής ομογένειας, ενώ, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, η Αθήνα εκτιμά ότι η επιστολή για την τελική έγκριση του ελληνικού αιτήματος και έναρξη της διαπραγμάτευσης θα σταλεί το αργότερο μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι αν και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δεν έδωσε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα στάδια της διαδικασίας, αυτό που μεταφέρθηκε ήταν ότι «το ελληνικό αίτημα δεν μπορεί να περιμένει άλλο και θα προωθηθεί σύντομα». Επιστρέφοντας από τη Μέση Ανατολή, ο Αντονι Μπλίνκεν θα ενημερώσει το Κογκρέσο για την περιοδεία του και μεταξύ των θεμάτων, αναμένεται να είναι και το ταξίδι στην Ελλάδα και η περαιτέρω ενίσχυση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας, αναφέρουν πηγές.
Στις συναντήσεις που είχε ο Αμερικανός υπουργός στο Ακρωτήρι, ιδιαίτερη αναφορά έγινε, σύμφωνα με πληροφορίες, στον ρόλο της Αλεξανδρούπολης και της Σούδας εν μέσω δύο πολεμικών κρίσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Ακόμα, πολύ θετικά αντιμετωπίζεται από τις ΗΠΑ η πρόθεση της Ελλάδας για συμμετοχή φρεγάτας του Πολεμικού Ναυτικού στην επιχείρηση Prosperity Guardian στην Ερυθρά Θάλασσα.
Τα επόμενα βήματα
Η διαδικασία έγκρισης του ελληνικού αιτήματος για 20 + 20 F-35 βρίσκεται στο τελικό στάδιο ήδη από τον Ιούνιο του 2023, όταν συγκέντρωσε και τις τέσσερις υπογραφές που απαιτούνται από τους επικεφαλής της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων. Εκτοτε απομένει μόνο η τυπική έγκριση του Κογκρέσου, η οποία, όμως, εμφανίζει σημαντικές καθυστερήσεις καθώς είναι σαφές πως η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα από το οποίο η Τουρκία αποβλήθηκε πριν από λίγα χρόνια, χρησιμοποιήθηκε από τη διοίκηση Μπάιντεν ως μοχλός πίεσης στη διελκυστίνδα Ουάσιγκτον – Αγκυρας.
Αν οι πληροφορίες που θέλουν το Κογκρέσο να δίνει την έγκρισή του μέχρι τα μέσα του επόμενου μήνα ισχύει, τότε θα ξεκινήσει μια σύντομη διαδικασία ώστε η επιστολή αποδοχής (LOA) να σταλεί στην Αθήνα. Το αίτημα, έχοντας εξασφαλίσει το πράσινο «φως» του Κογκρέσου, θα επιστρέψει στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ταυτόχρονα θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Αμυνας, Ασφάλειας και Συνεργασίας (DSCA) της αμερικανικής κυβέρνησης. Στη συνέχεια, θα μεσολαβήσει ένα διάστημα δεκατεσσάρων ημερών, μια σιωπηρή περίοδος κατά την οποία θα μπορούν να υποβληθούν ενστάσεις κατά της ικανοποίησης του ελληνικού αιτήματος. Η διαδικασία αυτή έχει «τυπικό» χαρακτήρα αναφέρουν αρμόδιες πηγές και δεν αναμένεται να επηρεάσει την πορεία του προγράμματος. Οταν ολοκληρωθεί το διάστημα των δεκατεσσάρων ημερών, η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) θα λάβει την επιστολή και θα ξεκινήσει τη διαπραγμάτευση στην οποία θα συμμετέχουν αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης, του JPO (Joint Program Office) του γραφείου που είναι αρμόδιο για τις πωλήσεις των F-35 καθώς και εκπρόσωποι της κατασκευάστριας Lockheed Martin.
Από τις επαφές αυτές θα καθοριστούν με ακρίβεια οι απαιτήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας για τις μονάδες που θα αποκτηθούν αλλά και για τις εργασίες που επιβάλλεται να γίνουν στην 117 Πτέρυγα Μάχης της Ανδραβίδας, η οποία θα φιλοξενήσει την πρώτη Μοίρα των ελληνικών F-35. Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος και των δύο πλευρών είναι οι σχετικές συμβάσεις να υπογραφούν μέχρι το τέλος του έτους, ώστε η Ελλάδα να διατηρήσει τις θέσεις που δέσμευσε στη γραμμή παραγωγής του F-35 όταν κατέθεσε το επίσημο αίτημα για την αγορά των μαχητικών, τον Ιούλιο του 2022. Αν επιβεβαιωθούν τα χρονοδιαγράμματα, τα πρώτα αεροσκάφη αναμένονται στην Ανδραβίδα το 2028.
