Kathimerini.gr
H Ευρώπη ήταν εντελώς απροετοίμαστη για την ακραία ζέστη που βίωσε τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτό δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, καθώς το μαρτυρούν οι χιλιάδες νεκροί του καύσωνα. Τουλάχιστον δύο χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν σε Ισπανία και Πορτογαλία και ο τραγικός απολογισμός αναμένεται να αυξηθεί όταν τελικά ανακοινωθούν τα σχετικά στοιχεία από Γαλλία, Βρετανία, Βέλγιο, Ολλανδία και τα υπόλοιπα κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Την έλλειψη προετοιμασίας υποδεικνύουν, επίσης, οι ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές, που αποτέφρωσαν χιλιάδες στρέμματα σε Γαλλία, Ισπανία, Ελλάδα και Πορτογαλία την περασμένη βδομάδα. Η Ε.Ε., αντί να είναι έτοιμη να αναπτύξει πυροσβεστικά αεροσκάφη εκεί όπου υπήρχε ανάγκη, εξακολουθούσε να διαπραγματεύεται την αγορά τους.
Οικονομικές συνέπειες
Αλλη μια απόδειξη της ευρωπαϊκής έλλειψης προετοιμασίας συνιστούν οι συνέπειες που είχε ο καύσωνας στην οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου, με τον ενεργειακό τομέα, τις μεταφορές αλλά και τις τεχνολογικές υποδομές να πασχίζουν να λειτουργήσουν με τον υδράργυρο κολλημένο πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Την ίδια στιγμή, επί ημέρες, οι μετεωρολόγοι και οι ειδικοί στο κλίμα επέμεναν ότι η κόλαση ζέστης δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ένα φαινόμενο το οποίο θα επιστρέφει, πιθανώς ακόμα χειρότερο, στη Γηραιά Ηπειρο με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Η δριμύτητα του πρόσφατου καύσωνα μπορεί να ήταν πρωτόγνωρη, αλλά η αντίδραση και τα μέτρα που λαμβάνουν ή αμελούν, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προκειμένου να διαχειριστούν την ακραία ζέστη, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στο πόσοι θα πεθαίνουν εξαιτίας της και πόσο θα διαταραχθούν το κοινωνικό σύνολο και η οικονομία.
Στα υψηλότερα κλιμάκια, οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. απλώς δεν μπορούν να προετοιμαστούν ικανοποιητικά για έναν θερμότερο πλανήτη.
Ο Μααρτέν βαν Ααλστ, επιστημονικός σύμβουλος της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή και επικεφαλής του κέντρου κλίματος του Ερυθρού Σταυρού, τονίζει ότι «όλα εξαρτώνται από τον τρόπο της δικής μας αντιμετώπισης. Οι εκατοντάδες ζωές που χάνονται τις περιόδους καύσωνα, θα μπορούσαν να έχουν σωθεί».
Στα υψηλότερα κλιμάκια, οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. απλώς δεν μπορούν να προετοιμαστούν ικανοποιητικά για έναν θερμότερο πλανήτη. Ολα τα κράτη-μέλη έχουν καταρτίσει εθνικά προγράμματα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά είναι είτε πρόχειρα είτε άνευ χρηματοδότησης.
Οι καύσωνες είναι η πιο θανατηφόρα φυσική καταστροφή στην Ευρώπη. Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Ε.Ε. (EEA), υπολογίζει ότι τα τελευταία 40 χρόνια έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας τους 76.000 έως 128.000 άνθρωποι. Παραδόξως, οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους δεν καταγράφηκαν στην Ιταλία ή την Ισπανία, αλλά στη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Oργανισμό Υγείας, λιγότερο από το 50% των κρατών-μελών της Ε.Ε. διαθέτει σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των συνεπειών στην υγεία από την ακραία ζέστη. Από τα υπάρχοντα προγράμματα τα περισσότερα υποχρηματοδοτούνται.
«To χάσμα μεταξύ του επιπέδου κινδύνου και της ταχύτητας δράσης είναι σκανδαλώδες», υπογραμμίζει ο Μάρτιν Χέρμαν, γιατρός και πρόεδρος της γερμανικής Συμμαχίας για το Κλίμα και την Υγεία, ενός δικτύου υγειονομικών. «Δεν γνωρίζουμε πότε θα έρθει ο επόμενος καύσωνας και είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι». Κάποια κράτη ήδη εφάρμοσαν προγράμματα αντιμετώπισης του φαινομένου μετά τον καύσωνα στη Γαλλία το 2003 με βασικό άξονα την έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών για τις ακραίες θερμοκρασίες.
Τα τελευταία 40 χρόνια έχασαν τη ζωή τους λόγω καύσωνα 76.000 έως 128.000 άνθρωποι, με τους περισσότερους θανάτους να καταγράφονται στη Γερμανία. Λιγότερο από το 50% των κρατών-μελών της Ε.Ε. διαθέτει σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των συνεπειών στην υγεία από την ακραία ζέστη. Φωτ. EPA/SASCHA STEINBACH
Καμία δράση στη Γερμανία
Στη Γερμανία, όμως, το 80% των περιφερειών δεν έχει κανένα πρόγραμμα δράσης για τη ζέστη. Αλλωστε, το Βερολίνο δεν έχει τον απαραίτητο σχεδιασμό αντιμετώπισης πολλαπλών ταυτόχρονων δασικών πυρκαγιών. Οι Γερμανοί πυροσβέστες βρίσκονται αιχμάλωτοι ενός ατελείωτου γραφειοκρατικού ιστού. Η πτήση πυροσβεστικών ελικοπτέρων γίνεται μετά την πάροδο πολλών ωρών από τον εντοπισμό μιας εστίας, κάτι που στην Αθήνα πρόσφατα χρειάστηκε μόλις 26 λεπτά.
Aναμφίβολα και οι ευρωπαϊκές υποδομές θα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να αντέχουν τις υψηλότερες θερμοκρασίες. Αυτό, όμως, που είναι πιο επιτακτικό από όλα είναι η αλλαγή της νοοτροπίας των Ευρωπαίων. Παρά την έκδοση εκτάκτων μετεωρολογικών δελτίων που προειδοποιούσαν με πλήρη σαφήνεια για την επικινδυνότητα της υπερβολικής ζέστης για τον άνθρωπο, χιλιάδες Ευρωπαίοι ξεχύθηκαν στις παραλίες και τα πάρκα και άναψαν τις ψησταριές. Ο Βαν Ααλστ τονίζει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η ακραία ζέστη είναι διαχειρίσιμη. Στη Βρετανία, πολλά ΜΜΕ χλεύαζαν τις προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους και ευάλωτους. «Ενδέχεται να μας φαίνεται γελοίο ότι μια όμορφη ημέρα στην παραλία είναι επικίνδυνη. Αυτό, όμως, μας δείχνουν τα στοιχεία από όλα τα κράτη», κατέληξε.
