ΜΕΛΙΣΑ ΕΝΤΙ / THE NEW YORK TIMES
Επί ξυρού ακµής βρέθηκαν στα μέσα της εβδομάδας τρία κράτη της Κεντρικής Ευρώπης όταν ξαφνικά στέρεψε ο αγωγός που τα προμηθεύει με ρωσικό πετρέλαιο. Το συμβάν συνιστά μία ακόμη απόδειξη της ευθραυστότητας της πετρελαϊκής επάρκειας στην Ευρώπη. Η εξέλιξη, παρότι επιλύθηκε, προμηνύει πιθανή περαιτέρω κλιμάκωση του «πολέμου του πετρελαίου» μεταξύ Μόσχας και Ευρωπαίων αγοραστών.
Οι Αρχές σε Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία επιβεβαίωσαν στα μέσα της εβδομάδας τη διακοπή της ροής στον ρωσικό πετρελαϊκό αγωγό. Τα τρία κράτη, τα οποία εξαρτώνται ολοκληρωτικά από το ρωσικό πετρέλαιο για τη λειτουργία της βιομηχανίας τους, έχουν εξαιρεθεί από την απόφαση της Ε.Ε. με την οποία θα απαγορεύεται τους επόμενους μήνες η εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου.
Στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης βρέθηκε το νότιο τμήμα ενός αγωγού που κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πόλεμου και φέρει το συμβολικό όνομα «Ντρούζμπα», δηλαδή φιλία στα ρωσικά. Ο αγωγός μεταφέρει πετρέλαιο από τα Ουράλια στην Κεντρική Ευρώπη. Αιτία του «κλεισίματος της στρόφιγγας» ήταν, σύμφωνα με τη ρωσική δημόσια επιχείρηση Transneft που διαχειρίζεται το ρωσικό τμήμα του αγωγού, η άρνηση της ουκρανικής εταιρείας UkrTransNafta να εισπράξει το τέλος διαμετακόμισης προκειμένου το ρωσικό πετρέλαιο να ρεύσει μέσω της Ουκρανίας στην Κεντρική Ευρώπη. Η ρωσική εταιρεία επέρριψε την ευθύνη για την εξέλιξη στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από την Ε.Ε. στη Μόσχα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Τρία κράτη της Ε.Ε., Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία, είδαν στα μέσα της εβδομάδας τη ροή «μαύρου χρυσού» στον ρωσικό αγωγό να διακόπτεται.
Προειδοποίηση
Προκειμένου να μη στερέψουν από ενέργεια οι βιομηχανίες των τριών κρατών, η ουγγρική εταιρεία διαχείρισης του αγωγού MOL αναγκάστηκε να καταβάλει η ίδια τα τέλη προς την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, ο Τσέχος υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιόζεφ Σικέλα σε ανάρτησή του στο Twitter προειδοποιούσε ότι μόνο τις επόμενες ημέρες θα αποκαλυφθεί αν βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας κλιμάκωσης του «πολέμου της ενέργειας» που εξαπέλυσε η Ρωσία. Νωρίτερα, εκπρόσωποι των τριών κρατών αναζητούσαν εναλλακτικές λύσεις για την παροχή πετρελαίου στις χώρες τους με την εταιρεία IHS Markit, προτείνοντας τη μεταφορά του μέσω ενός άλλου αγωγού πετρελαίου, που διέρχεται από την Αδριατική. Ομως οι ποσότητες του «μαύρου χρυσού» που θα μπορούσαν να φθάσουν σε αυτή την περίπτωση σε Σλοβακία και Ουγγαρία δεν θα αρκούσαν για την κάλυψη των ελλείψεων. Από τον Ιανουάριο η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία υπολογίζεται ότι λαμβάνουν περίπου 250.000 βαρέλια ρωσικού πετρελαίου καθημε-ρινά μέσω του αγωγού «Φιλία».
Πάντως, ο Σλοβάκος υπουργός Οικονομίας Ρίτσαρντ Σούλικ σε συνέντευξη Τύπου υπογράμμισε ότι η λύση που δόθηκε από τη MOL είναι εντελώς προσωρινή, καθησυχάζοντας ωστόσο τους πολίτες ότι δεν υπάρχει κάποιο πολιτικό κίνητρο ή πλαίσιο που προκάλεσε τη διακοπή. Ταυτόχρονα εκδήλωσε την έκπληξή του για τα προβλήματα στην είσπραξη του τέλους λέγοντας «είχα την εντύπωση ότι, εφόσον επιτρέπεται η εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου παρά τις κυρώσεις της Ε.Ε. στη Μόσχα, θα επιτρεπόταν και η είσπραξη του τέλους μεταφοράς του».
Η πετρελαϊκή ροή δεν πρόκειται να αποκατασταθεί στην Τσεχία. Η διοίκηση των τσεχικών διυλιστηρίων Unipetrol ανακοίνωσε ότι διαθέτουν επάρκεια πετρελαίου, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει στο παραμικρό σχόλιο για την ανανέωση των αποθεμάτων μέσω του αγωγού.
Η είδηση σχετικά με τη διακοπή του ρωσικού πετρελαίου προκάλεσε άνοδο της τιμής του στις διεθνείς αγορές, η οποία ωστόσο υποχώρησε λίγες ώρες αργότερα.
Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδειξε ότι προτίθεται να χρησιμοποιήσει τις πετρελαϊκές στρόφιγγες για να ενισχύσει την επιρροή του στα κράτη της Ευρώπης. Εδειξε επίσης ότι με τα συνεχή αντιφατικά μηνύματά του θέλει να προκαλέσει αβεβαιότητα στους αντιπάλους του και φυσικά καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες να σπείρει τη διχόνοια ανάμεσά τους. Την άνοιξη η Μόσχα διέκοψε την παράδοση φυσικού αερίου σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων η Βουλγαρία και η Πολωνία και αργότερα η Φινλανδία. Μείωση στην παροχή φυσικού αερίου κατέγραψαν επίσης η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία μετά την επίσκεψη των ηγετών τους στο Κίεβο, όπως και η Τσεχία. Η ροή ρωσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 προς τη Γερμανία μειώθηκε κατά 60% τον Ιούνιο και επακολούθησε τον Ιούλιο περαιτέρω μείωση που αγγίζει το 80%. Η Μόσχα επιρρίπτει την ευθύνη για τη διακοπή της ροής στον αγωγό σε κάποιο εξάρτημά του που χρειάστηκε αντικατάσταση, την οποία ανέλαβε μια γερμανική εταιρεία σε βιομηχανική μονάδα του Καναδά, γεγονός που προκάλεσε ένταση στις σχέσεις μεταξύ Βερολίνου και Οττάβας.
