Έχουν δίκιο όσοι λένε πως γνωρίζεις μια πόλη μόνο αν την περπατήσεις. Αυτό το διαπιστώσαμε ιδίοις ποσί, αφού με τα πόδια περπατήσαμε τις καστροπολιτείες και τα σοκάκια και γνωρίσαμε τα Ιωάννινα και την Καστοριά. Το δημοσιογραφικό ταξίδι στις πόλεις των λιμνών, πραγματοποιήθηκε μετά από πρόσκληση του ΕΟΤ και των δήμων Ιωαννίνων και Καστοριάς, της Aegean Airlines και της εταιρείας Wise ram. Ήταν μια καλή ευκαιρία να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε από κοντά δύο πόλεις γεμάτες ιστορία, ιστορίες από τις λίμνες, που όρισαν το παρελθόν τους και εξακολουθούν να ορίζουν το παρόν και το μέλλον τους.
Κυρά Φροσύνη και θρύλοι
Η πόλη των Ιωαννίνων, η μεγαλύτερη πόλη της Ηπείρου είναι ιδανική για να την περπατήσει κανείς. Τόσο περιμετρικά της λίμνης, την Παμβώτιδα, στα ιστορικά δρομάκια της Καστροπολιτείας, αλλά και μέσα στους πιο αστικούς δρόμους, νιώθεις τον παλμό της πόλης, γνωρίζεις ανθρώπους, ανοιχτόκαρδους και ευγενικούς, που αποτυπώνουν ακριβώς την έννοια της φιλοξενίας και σε κάνουν να νιώσεις κομμάτι της πόλης. Μιας πόλης που κάθε γωνιά και κάθε της σοκάκι της σφύζει από θρύλους του Αλή Πασά και της κυράς Φροσύνης, ιστορίες της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και του Ολοκαυτώματος που σημάδεψε την εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων. Αυτές ήταν οι σκέψεις, ενώ περπατούσα εξερχόμενη από την οχυρωμένη παλιά πόλη των Ιωαννίνων, καθ’ οδόν για το μπουτίκ ξενοδοχείο «Lake spirit» στο οποίο φιλοξενηθήκαμε με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας των δημοσιογράφων.
Κατά τη διήμερη παραμονή στα Ιωάννινα προσπαθήσαμε να χωρέσουμε όλα όσα μπορεί να επισκεφθεί και να γευθεί, να γνωρίσει, να ακούσει και να φωτογραφήσει ένας επισκέπτης. Διότι η πόλη προσφέρεται για εξαιρετικές φωτογραφίες, αφού συνδυάζει μαγευτικά τοπία φυσικής ομορφιάς, την γραφικότητα μέσα στα ιστορικά δρομάκια της Καστροπολιτείας, αλλά και τον σύγχρονό της παλμό σε μικρά γουστόζικα στέκια για φαγητό, ποτό και χαλάρωση. Ο επισκέπτης έχει να πάρει κάτι από παντού. Ξεκινώντας από τη μαγευτική θέα της λίμνης της, το σήμα κατατεθέν της πόλης. Η λίμνη της Παμβώτιδας, 26 χιλιάδων ετών, με τα επιβλητικά βουνά να καθρεφτίζονται στα νερά της προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα χαλάρωσης και γαλήνης όλες τις ώρες της μέρας. Όπως μας περιέγραψε η ξεναγός της ομάδας, ο χώρος της λίμνης είναι ιδανικός για αθλητικές δραστηριότητες, τρέξιμο, και κωπηλασία, ενώ στην λίμνη έχουν λάβει χώρα και πανευρωπαϊκά πρωταθλήματα εφήβων θαλάσσιου σκι.
Η πόλη φημίζεται την τέχνη της ασημουργίας, από τα βυζαντινά χρόνια, ενώ το 1430 ο κλάδος της ασημουργίας βρισκόταν στην ακμή του. Έτσι πρώτος μας σταθμός, ήταν το Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων. Περπατήσαμε στη συνέχεια κατά μήκος της λίμνης, στο παραλίμνιο μέτωπο και απολαύσαμε καφέ με θέα, ενώ το βράδυ δειπνήσαμε δίπλα από την λίμνη, στο Filippas Gastronomy, όπου μας περίμεναν ο δήμαρχος του δήμου Ιωαννιτών κ. Μωυσής Ελισάφ (πρόεδρος της εβραϊκής κοινότητας Ιωαννίνων) και ο αντιδήμαρχος Τουρισμού της πόλης κ. Γεώργιος Λώλης. Κράτησα το ότι τα Γιάννενα έχουν αντιδήμαρχο Τουρισμού (το ίδιο και στην Καστοριά). Αν και πρόκειται για ένα θεσμό που συναντάται στους πλείστους δήμους της Ελλάδας, στην προκειμένη περίπτωση είναι απλώς μια ένδειξη της στοχοπροσήλωσης της περιοχής για τουριστική ανάπτυξη, αφού τα Ιωάννινα κάνουν σημαντικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια στην αναβάθμιση και την εξέλιξη του τουριστικού τους προϊόντος.
Στα Ιωάννινα θα σε αιχμαλωτίσουν η μαγευτική θέα της λίμνης, η γραφικότητα της Καστροπολιτείας και ο σύγχρονος της παλμός στα μικρά γουστόζικα στέκια για ποτό και φαγητό
Οι αργοί ρυθμοί ζωής, το βυζαντινό στοιχείο και τα γαλήνια νερά της Ορεστιάδας, κάνουν την Καστοριά ένα ιδανικό προορισμό για ηρεμία και χαλάρωση
Οι γιαννιώτικες γεύσεις
Η γαστρονομία της περιοχής έχει κεφαλαιοποιηθεί τουριστικά και αυτό το είδαμε και στο μενού των εστιατορίων που επισκεφθήκαμε. Για παράδειγμα στο «Φρότζου Πολιτεία», ένα ειδυλλιακό resort, στο οποίο εκτός από τη λίμνη στο πιάτο που προσφέρει ως θέα, ο επισκέπτης θα δοκιμάσει και μοναδικές τοπικές γεύσεις από παραδοσιακές πίτες, τυριά και κρεατικά της Ηπείρου. Ο γιαννιώτικος μπακλαβάς είναι μια ακόμη μοναδική γαστρονομική εμπειρία για τον επισκέπτη. Εμείς επισκεφθήκαμε το ζαχαροπλαστείο «Kolionasios» (Athena sweet Athena), το οποίο διαθέτει έναν κατάλογο με πάνω από 50 διαφορετικά είδη μπακλαβά, με προσαρμογές στο παραδοσιακό προϊόν, έτσι που να μπορούν να απολαύσουν τον γιαννιώτικο μπακλαβά ακόμα και διαβητικοί αλλά και vegan. Διαφορετική πινελιά δίνουν και στη νυχτερινή ζωή των Ιωαννίνων, μπαράκια όπως ο «Τρυποκάρυδος», τα οποία δημιουργούν μοναδικά κοκτέιλ, χρησιμοποιώντας επίσης τοπικά προϊόντα. Σημαντικός σταθμός στα Ιωάννινα είναι και το καφενείο «Arte Povera» μέσα στα τείχη της παλιάς πόλης, το οποίο έχει κουζίνα αυστηρά ηπειρώτικη και τα προϊόντα τα προμηθεύονται από μικρούς παραγωγούς χωριών της περιοχής. Εκεί δοκιμάσαμε την παραδοσιακή αλευρόπιτα των Ιωαννίνων, ή την κασόπιτα όπως τη φτιάχνουν στα Ζαγοροχώρια. Η συνταγή απλή, αλεύρι, νερό, ελαιόλαδο, αλάτι και μπόλικη φέτα, και το αποτέλεσμα πεντανόστιμο.
Στο Ιτς Καλέ
Της στάσης στο Arte Povera προηγήθηκε η επίσκεψη μας σε ένα μνημείο στολίδι για τα Ιωάννινα, το Ιτς Καλέ, το οποίο είναι τμήμα του κάστρου της πόλης και χαρίζει υπέροχη, πανοραμική θέα της λίμνης. Περνώντας την επιβλητική του πύλη, ο επισκέπτης περπατά τον πλακόστρωτο ανηφορικό δρόμο, φτάνει στο εσωτερικό φρούριο και συναντά τα μνημεία της ύστερης οθωμανικής περιόδου, της εποχής του Αλή Πασά, το Ασλάν τζαμί στην πρώτη ακρόπολη του κάστρου και το Φετιχέ Τζαμί. Ο επισκέπτης επίσης θα δει τα ερείπια του Σεραγιού του Αλή Πασά, το μνημείο του τάφου του Αλή Πασά μέσα στο οποίο θάφτηκε το ακέφαλο σώμα του το 1822, το Βυζαντινό Μουσείο που βρίσκεται απέναντι από την Ακρόπολη και κτίσματα τα οποία δεν έχουν ταυτοποιηθεί. Επίσης, το αναψυκτήριο του χώρου είναι το κτήριο των μαγειρείων για την οικογένεια και τον στρατό του Αλή Πασά, το οποίο συντηρήθηκε το 1991. Στη συνέχεια το πρόγραμμα περιλάμβανε επίσκεψη στο νησί των Ιωαννίνων, στο οποίο οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν με πλοιάριο, μία πολύ σύντομη διαδρομή. Στο νησί είναι έντονο το βυζαντινό στοιχείο και ιδανικό για θρησκευτικό τουρισμό, λόγω του αριθμού των μοναστηριών. Εκεί βρίσκεται επίσης και το μουσείο του Αλή Πασά.
Μέσα στην Καστροπολιτεία
Τα στοιχεία ώσμωσης των τριών πολιτισμικών και θρησκευτικών στοιχείων είναι διάχυτα στα Ιωάννινα. Εισερχόμενοι στην Καστροπολιτεία, είδαμε την εξωτερική τοιχοποιία του Αλή Πασά, και δίπλα τη βυζαντινή εσωτερική τοιχοποιία. Και πίσω από τα τείχη, την εβραϊκή συναγωγή. Εκεί συναντήσαμε τον Περικλή Ρίτα, τον γραμματέα της εβραϊκής κοινότητας, ο οποίος μας περιέγραψε ότι αυτή τη στιγμή η ισραηλίτικη κοινότητα Ιωαννίνων δίνει μάχη για να κρατηθεί, αφού αριθμεί μόλις 30 άτομα (μόνιμοι κάτοικοι Ιωαννίνων) και η πλειοψηφία αυτών, είναι ηλικιωμένοι. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η εβραϊκή κοινότητα αριθμούσε περί τα 2000 μέλη, ενώ μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψαν 135 επιζώντες –η ισραηλίτικη κοινότητα των Ιωαννίνων έχει από τα μεγαλύτερα ποσοστά νεκρών σε όλη την Ευρώπη συνεπεία του Ολοκαυτώματος. Πάνω στους τοίχους της συναγωγής, έχουν αναρτηθεί λίστες των ονομάτων προς ανάμνηση και τιμή των θυμάτων.
Η απλότητα της Καστοριάς θα σε κερδίσει
Πολύ σύντομα το ταξίδι μας στα Ιωάννινα έφτασε στο τέλος του. Αποχαιρετήσαμε την πόλη και τον κόσμο που μας φιλοξένησε με τη βεβαιότητα ότι θα την επισκεφτούμε ξανά σύντομα και κατευθυνθήκαμε προς την Καστοριά οδικώς μέσω της Εγνατίας Οδού. Σε περίπου δύο ώρες αντικρύσαμε την Ορεστιάδα, τη λίμνη της Καστοριάς. Τις πρώτες πληροφορίες για την πόλη τις πήραμε από τον Λάμπρο, τον οδηγό μας, βέρο Καστοριανό. Χτισμένη ανάμεσα στα βουνά Βίτσι και Γράμμο, πάνω σε χερσόνησο, η Καστοριά, περιβάλλεται από τη λίμνη Ορεστιάδας και έχει ένα νησιώτικο αέρα. Η κύρια ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής ήταν για αιώνες η παραγωγή γούνας, ωστόσο πλέον αφήνει αυτό το κεφάλαιο πίσω της και προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά της ως τουριστικός προορισμός με εφόδια την απαράμιλλη της φυσική ομορφιά με σημείο αναφοράς την Ορεστιάδα, τις τοπικές γεύσεις και την ηρεμία της.
Μετά το καλωσόρισμα από τον δήμαρχο της πόλης κ. Ιωάννη Κορεντσίδη, κατευθυνθήκαμε στο Κτήμα- Οινοποιείο Στεργίου. Εκεί είδαμε από κοντά και μάθαμε για τη διαδικασία παραγωγής κρασιού και φυσικά δοκιμάσαμε το υψηλής ποιότητας κρασί που παράγεται από τοπικές κυρίως ποικιλίες. Ακολούθως περιηγηθήκαμε στο ενυδρείο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, και στη συνέχεια φτάσαμε στο ξενοδοχείο «Enastron», ένα κατάλυμα 4 χλμ. από την πόλη, που προσφέρει πανοραμική θέα της λίμνης. Λίγη ώρα αργότερα είχαμε την ευκαιρία να την απολαύσουμε και από κοντά σε εν μια εν πλω διαδρομή με το καράβι Ολυμπία. Η βόλτα μας κατέληξε στο νότιο τμήμα της χερσονήσου όπου δειπνήσαμε στο εστιατόριο «Παράδεισος».
Η κύρια ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής ήταν για αιώνες η παραγωγή γούνας, ωστόσο πλέον αφήνει αυτό το κεφάλαιο πίσω της και προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά της ως τουριστικός προορισμός με εφόδια την απαράμιλλη της φυσική ομορφιά με σημείο αναφοράς την Ορεστιάδα
Απόζαρι και Ντολτσό
Περπατώντας στην περιοχή Απόζαρι, επισκεφτήκαμε το μεγαλόπρεπο αρχοντικό Τσιατσιαπά, είδαμε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και την πλούσια και πολύχρωμη διακόσμηση και μοτίβα και ταξιδέψαμε πίσω στον 18ο αιώνα, τότε που οι έμποροι γούνας γνώριζαν μεγάλη οικονομική άνθηση. Τόσο στο Απόζαρι όσο και στο Ντολτσό, σώζονται σήμερα πολλά αρχοντικά, διαφορετικών αρχιτεκτονικών τύπων, διαρρύθμισης και ορόφων. Κοντά στο αρχοντικό Τσιατσιαπά βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία Αγίων Αναργύρων (τρίκλιτη βασιλική του 10ου-11ου αιώνα). Περιηγηθήκαμε στη συνέχεια στο Βυζαντινό Μουσείο και διαπιστώσαμε ότι η Καστοριά είναι ιδανικός προορισμός και για θρησκευτικό τουρισμό. Ο περιηγητής μπορεί να επισκεφτεί μεγάλο αριθμό βυζαντινών εκκλησιών, καθώς και το μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας, του 1082, που βρίσκεται στο ανατολικό μέρος του βουνού, δίπλα από τη λίμνη.
Το σπήλαιο του Δράκου
Σε απόσταση αναπνοής από τη Μονή, βρίσκεται το θρυλικό Σπήλαιο του Δράκου, το οποίο ανακαλύφθηκε πριν από μερικές δεκαετίες. Οι εντυπωσιακοί σταλακτίτες και σταλαγμίτες της σπηλιάς, ο ιδιαίτερος φωτισμός της, η υγρασία και η θερμοκρασία του χώρου δημιουργούν ένα μοναδικό σκηνικό που εντυπωσιάζει τον κάθε επισκέπτη.
Τόσο στο Απόζαρι όσο και στο Ντολτσό, σώζονται σήμερα πολλά αρχοντικά, διαφορετικών αρχιτεκτονικών τύπων, διαρρύθμισης και ορόφων. Κοντά στο αρχοντικό Τσιατσιαπά βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία Αγίων Αναργύρων (τρίκλιτη βασιλική του 10ου-11ου αιώνα)
Γεύσεις της Καστοριάς
Είναι γεγονός, και αυτό προκύπτει τουλάχιστον προκύπτει από την εμπειρία μας, ότι η Καστοριά θα μπορούσε να αναδειχθεί ως ένας δημοφιλής γαστρονομικός προορισμός στην Ελλάδα. Μια στάση στο ρουστίκ εστιατόριο «Πασατέμπος» ήταν η αρχή σε ένα ταξίδι γεύσεων και μοναδικών γαστρονομικών επιλογών, με παραδοσιακά πιάτα προσαρμοσμένα σε μοντέρνο ύφος και ευφάνταστους νέους συνδυασμούς διαλεχτών τοπικών προϊόντων. Εκλεκτές τοπικές γεύσεις όπως άγρια μανιτάρια, φασόλια γίγαντες και λάχανο τουρσί δοκιμάσαμε στον πολυχώρο Ιδαίες Arta Cafe& Shop. Εκεί λειτουργεί και χώρος πώλησης προϊόντων, έτσι ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μαζί του κάτι από Καστοριά, είτε χειροποίητα σουβενίρ, είτε τοπικά προϊόντα όπως, όσπρια Arosis, σαλιγκάρια Helixland, προϊόντα τρούφας Dryas και πολλά άλλα.
