Νέα δεδομένα δημιουργεί η διαγραφή του κ. Αντώνη Σαμαρά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη μετά τη σφοδρή επίθεση που εξαπέλυσε ο πρώην πρωθυπουργός κατά κυβερνητικών επιλογών. Η κυβέρνηση επιχειρεί να γυρίσει σελίδα, με τον κ. Μητσοτάκη να απορρίπτει με κατηγορηματικό τρόπο τα εκλογικά σενάρια. Οπως είπε, υπάρχει «μια ισχυρή δέσμευση από εμένα ότι θα ζητήσουμε ανανέωση λαϊκής εντολής στις αρχές της άνοιξης του 2027». Πάντως, είναι προφανές ότι επιδιώκεται η πολιτική «απομόνωση» του κ. Σαμαρά, με το Μέγαρο Μαξίμου να διαμηνύει ότι στην Κ.Ο. της Ν.Δ. «δεν υπάρχουν Συμπιλίδηδες» και κορυφαίους υπουργούς να χαρακτηρίζουν τη διαγραφή του αναπόφευκτη. Ο κ. Σαμαράς βρίσκεται στις ΗΠΑ, αλλά ο γρίφος παραμένει, καθώς αναπτύσσεται σειρά σεναρίων για τις επόμενες κινήσεις του.
Κωδικός «απομόνωση του Σαμαρά»
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Να αφήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και πιο ανώδυνα πίσω της τη διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά, να κλείσει άμεσα τα σενάρια περί εκλογών και να συσπειρώσει τους βουλευτές, επιχειρεί συντονισμένα από χθες η κυβέρνηση, όπως φάνηκε τόσο με τις δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη, αλλά και από το μπαράζ δημοσίων παρεμβάσεων υπουργών.
Αρχικά ο κ. Μητσοτάκης, συμμετέχοντας σε εκδήλωση του Bloomberg με τίτλο «The New Era of Greek Banking», έβαλε τέλος στα σενάρια πρόωρων εκλογών, που είχαν αρχίσει να εξυφαίνονται με αφορμή τη διαγραφή Σαμαρά. «Εχουμε μια άνετη σταθερή πλειοψηφία και μια ισχυρή δέσμευση από εμένα ότι θα ζητήσουμε ανανέωση λαϊκής εντολής στις αρχές της άνοιξης του 2027» τόνισε και εν συνεχεία σχολίασε τη διαγραφή του πρώην πρωθυπουργού. «Αυτό που έγινε, έγινε. Η απόφαση εξηγήθηκε επαρκώς», είπε, προσθέτοντας πως «η δουλειά μου είναι να βλέπω στο μέλλον» και «το τελευταίο που θέλουμε είναι να παίξουμε με την κυβερνητική σταθερότητα». Καταλήγοντας πάντως χαρακτήρισε την απόφαση «λυπηρή», που πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί «ως μεμονωμένη» και τώρα «την αφήνουμε πίσω μας».
«Δεν υπάρχει ανάγκη»
Το μήνυμα πως δεν υπάρχει καμία περίπτωση αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης έστειλε και ο Παύλος Μαρινάκης κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών. Ερωτηθείς για το αν ο πρωθυπουργός θα μετατρέψει τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό σε ψήφο εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση απάντησε πως «δεν υπάρχει καμία τέτοια ανάγκη», τονίζοντας μάλιστα πως «η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας δεν έχει Συμπιλίδηδες ανάμεσά της». Πρόκειται για μία αναφορά με έντονο εσωκομματικό και ιστορικό φορτίο, που αποτελεί ταυτόχρονα μήνυμα προς τους βουλευτές του κόμματος, πως οποιαδήποτε σκέψη μπορεί να αποβεί μοιραία για την υστεροφημία τους, με στόχο την πλήρη πολιτική απομόνωση του πρώην πρωθυπουργού.
Από εκεί και πέρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης έκλεισε κάθε συζήτηση για πρόωρες εκλογές, απαντώντας στη σχετική ερώτηση με τη χαρακτηριστική φράση «θα αστειεύεστε» και προσθέτοντας πως «ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο εγγυητής της σταθερότητας για τη χώρα» και «είναι κάτι το οποίο δεν υπάρχει καμία περίπτωση να το βάλουμε, έστω και για λίγα δευτερόλεπτα, υπό αμφισβήτηση».
Το αφήγημα
Οπως γίνεται αντιληπτό, το κεντρικό αφήγημα της κυβέρνησης και η λέξη – «κλειδί» είναι η σταθερότητα, κατηγορώντας εμμέσως τον κ. Σαμαρά πως την έθεσε υπό αίρεση. Χαρακτηριστικό είναι πως στην ίδια λογική ο κ. Μαρινάκης θύμισε «τι γίνεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες», που «αναζητούν έστω κι έναν μήνα πολιτικής σταθερότητας» –κάτι που στην Ελλάδα έχει επιτευχθεί με κόπο– και έκλεισε λέγοντας κατηγορηματικά πως «εκλογές θα γίνουν το 2027» και «έχουμε δυόμισι χρόνια καθαρού πολιτικού χρόνου για να προχωρήσουμε και όλες τις υπόλοιπες αλλαγές».
Στη μάχη για να κλείσει το «θέμα Σαμαρά» χωρίς περαιτέρω απώλειες μπήκαν πολλοί κορυφαίοι υπουργοί. Μάκης Βορίδης, Αδωνις Γεωργιάδης, Κωστής Χατζηδάκης, Βασίλης Κικίλιας, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και Νίκη Κεραμέως είναι χαρακτηριστικές περιπτώσεις κορυφαίων υπουργών, που με διαφορετικές αποχρώσεις μεν, υποστήριξαν όμως δε, την ίδια θέση: πως ο πρώην πρωθυπουργός υπερέβη τα εσκαμμένα και η διαγραφή του ήταν αναπόφευκτη. Για τους πιο προσεκτικούς όλοι οι παραπάνω υπουργοί έχουν διατελέσει και υπουργοί της κυβέρνησης Σαμαρά με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο σημειολογίας για το μήνυμα που ήθελε να στείλει το Μαξίμου.
Την ίδια ώρα, στο παρασκήνιο υπάρχει συζήτηση την οποία πριμοδότησε και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρώην πρωθυπουργού, Νίκος Τσιούτσιας, για την πιθανότητα δημιουργίας νέου κόμματος από πλευράς του κ. Σαμαρά. «Δεν νομίζω ότι είναι μια συζήτηση που αφορά ούτε την κυβέρνηση ούτε τη Νέα Δημοκρατία», είπε ο κ. Μαρινάκης, προσθέτοντας πως «προσωπικά από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου είμαι στη Νέα Δημοκρατία, δεν έλειψα ούτε μια στιγμή από τη Νέα Δημοκρατία», κάτι που μπορεί να εκληφθεί και ως αιχμή για την πορεία του κ. Σαμαρά που περιλαμβάνει την Πολιτική Ανοιξη.
Ο κ. Μαρινάκης τόνισε πως «θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε τη Νέα Δημοκρατία όλοι μας, όπως υπηρετήσαμε όλους τους προέδρους – και τον κ. Σαμαρά», καταλήγοντας πως το συγκεκριμένο ερώτημα «θα το απαντήσει η ζωή, η πραγματικότητα και, βέβαια, ο κ. Σαμαράς και οι συνεργάτες του». Τέλος, σε πιο τοπικό επίπεδο, έχει ενδιαφέρον η τοποθέτηση του κ. Παναγιώτη Νίκα, πρώην περιφερειάρχη Πελοποννήσου, που είπε χαρακτηριστικά πως η διαγραφή «έπρεπε να γίνει πολύ νωρίτερα» και «η κυβέρνηση άργησε να το κάνει», καθώς «αυτή η συνεχής γκρίνια και η συνεχής υπονόμευση τα τελευταία χρόνια, δημιούργησε τεράστια προβλήματα».
Ο πρώην πρωθυπουργός και τα επόμενα βήματα
Το αν ο Αντώνης Σαμαράς επεδίωξε ή όχι τη διαγραφή του είναι κάτι που παραμένει υπό συζήτηση. Το αποτέλεσμα, όμως, είναι πλέον δεδομένο: ο κ. Σαμαράς είναι εκτός Νέας Δημοκρατίας και άπαντες επιχειρούν να διερευνήσουν ποια θα είναι τα επόμενα βήματα του πρώην πρωθυπουργού. Τα σενάρια είναι, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τρία:
• Πρώτον, ο κ. Σαμαράς είναι δεδομένο πως θα παρεμβαίνει διαρκώς και ακόμη πιο έντονα από εδώ και πέρα στη δημόσια συζήτηση όποτε κρίνει πως υπάρχει ζήτημα. Κι αν αυτό το έκανε αιχμηρά εντός της Νέας Δημοκρατίας, τότε είναι βέβαιο πως θα το κάνει ακόμη περισσότερο μετά τη διαγραφή του. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στις αρχές Δεκεμβρίου θα δώσει το «παρών» στην Καλαμάτα σε παρουσίαση βιβλίου όπου αναμένεται να κάνει και χαιρετισμό. Το γεγονός πως θα είναι εντός έδρας, στην εκλογική του περιφέρεια, δίνει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο μήνυμα που θα εκπεμφθεί.
• Δεύτερον, η πιθανή πίεση που θα ασκηθεί σε βουλευτές. Παρά το γεγονός πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία ένδειξη για διαφοροποίηση βουλευτών, κανείς δεν μπορεί να προδικάσει πως αυτό θα ισχύει και μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού, που αποτελεί βασικό ορόσημο. Η χθεσινή πίεση που άσκησε το Μαξίμου, θυμίζοντας την περίπτωση Συμπιλίδη, δείχνει πως κανείς αυτή τη στιγμή δεν είναι βέβαιος για το πώς θα συμπεριφερθούν οι βουλευτές.
Ο πυρήνας των βουλευτών
Ευρύτερης «σαμαρικής επιρροής», πάντως, θεωρείται ένας αριθμός που προσεγγίζει τους 15, αλλά στενός πυρήνας είναι αρκετά λιγότεροι: ο βουλευτής Μεσσηνίας Μίλτος Χρυσομάλλης, ο βουλευτής Λέσβου Μπάμπης Αθανασίου, ο βουλευτής Σάμου Χριστόδουλος Στεφανάδης καθώς και ο βουλευτής Καβάλας Γιάννης Πασχαλίδης θεωρούνται «σκληρός πυρήνας» βουλευτών που πρόσκεινται στον πρώην πρωθυπουργό. Και η στάση τους το επόμενο διάστημα θα έχει ενδιαφέρον και είναι άμεσα συνυφασμένη μαζί του.
• Τρίτον, η κίνηση στα δεξιά. Ο κ. Σαμαράς μπορεί να κινηθεί με δύο τρόπους στην πολιτική σκακιέρα. Ο πρώτος τρόπος είναι να επιδιώξει να ενισχύσει τους σχηματισμούς δεξιά της Νέας Δημοκρατίας, όπως για παράδειγμα το κόμμα της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Ηδη, άλλωστε, στελέχη που πρόσκεινταν στον κ. Σαμαρά, όπως ο κ. Κόλλιας, έχουν μετακινηθεί σε κομβικές θέσεις στη Φωνή Λογικής, δίνοντας την αίσθηση για μία υπόγεια μετάγγιση στελεχών. Αυτό τώρα μπορεί να γίνει πιο σαφές και πιο φανερό, με τον πρώην πρωθυπουργό «να απελευθερώνει» στελέχη του να κινηθούν πιο ανοιχτά προς άλλους σχηματισμούς. Το γεγονός πως η κ. Λατινοπούλου ήταν η πρώτη που έσπευσε να υπερασπιστεί τον κ. Σαμαρά, επιτιθέμενη στον πρωθυπουργό, δείχνει πως υπογείως υπάρχει μια –τουλάχιστον ψυχολογική– σύνδεση.
Ο έτερος τρόπος με τον οποίο μπορεί να κινηθεί στη σκακιέρα ο κ. Σαμαράς περιλαμβάνει και τη δημιουργία νέου κόμματος. Ο εκπρόσωπος του πρώην πρωθυπουργού Νίκος Τσιούτσιας άφησε ανοικτό αυτό το ενδεχόμενο μιλώντας τις τελευταίες ημέρες σε τηλεοπτικές εκπομπές. «Το μόνο βέβαιο είναι πως ο κ. Σαμαράς είναι στις ΗΠΑ», είπε, αφήνοντας με αυτόν τον τρόπο ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα.
Δυσαρέσκεια στη Λευκωσία
Με δηκτικό τρόπο εξέφρασε η Λευκωσία τη δυσαρέσκειά της για τις αναφορές του Αντώνη Σαμαρά περί «χαριεντισμάτων» του Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Βουδαπέστη. Ο διευθυντής του γραφείου του Κύπριου προέδρου, Βίκτωρ Παπαδόπουλος, αφού διευκρίνισε μιλώντας στο ΡΙΚ ότι η Κύπρος δεν σχολιάζει εσωτερικά ζητήματα άλλων κρατών, έσπευσε να προσθέσει σε σχέση με τα περί «χαριεντισμάτων» του Νίκου Χριστοδουλίδη, ότι επρόκειτο για συζήτηση με ουσία. Οπως είπε στη συνέχεια, για πρώτη φορά από το 1963 Τούρκος πρόεδρος κάθισε να συζητήσει, έστω και σε ένα καφέ, με τον πρόεδρο της Κύπρου. Πρόσθεσε ότι είναι κυπριακή επιδίωξη, στο πλαίσιο της προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού, μέσα στο συμφωνημένο πλαίσιο και από εκεί που διακόπηκαν οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, «να μιλάμε απευθείας με την Τουρκία», η οποία αρνείται τον διάλογο με τη νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε σχέση με τις αναφορές Σαμαρά για «μαγειρέματα» ώστε να επιβληθεί άδικη λύση στο Κυπριακό, δήλωσε ότι δεν υπάρχει τίποτα στο παρασκήνιο.
Η ρωγμή στις σχέσεις βάθυνε με τα χρόνια
Του Γιώργου Μπουρδάρα
Εξι «ρωγμές» καταγράφονται την τελευταία τριετία στο γυαλί των σχέσεων Κυριάκου Μητσοτάκη και Αντώνη Σαμαρά, πριν αυτό «σπάσει» το βράδυ του περασμένου Σαββάτου. Το ρεπορτάζ («Κ» 7.10) καταδείκνυε πως είχε προηγηθεί μια τριετία φαινομενικά «ήρεμων νερών», από το 2019 δηλαδή, όταν ο κ. Σαμαράς «ήταν διαρκώς στο τηλέφωνο κινητοποιώντας κόσμο, λειτουργώντας ως “στρατιώτης της παράταξης”» ενόψει της τότε εκλογικής αναμέτρησης. Η προϊστορία, ωστόσο, που φθάνει έως το μακρινό 1992, δίνει την αίσθηση ότι το βαθύ ρήγμα ανάμεσα στον σημερινό και τον πρώην πρωθυπουργό μπορεί να έχει πολιτικό υπόβαθρο, πλην όμως μάλλον δεν στερείται και προσωπικών χαρακτηριστικών.
Τα βέλη Σαμαρά
1. Το πρώτο ρήγμα φαίνεται πως έκανε την εμφάνισή του το καλοκαίρι του 2022 με αφορμή την υπόθεση των υποκλοπών: ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες έφεραν τον κ. Σαμαρά, όχι μόνο να συμμερίζεται τη δυσφορία που εξέφραζε τότε για τους κυβερνητικούς χειρισμούς ο Κώστας Καραμανλής, αλλά και σε μια συνάντησή τους να του απευθύνει την ερώτηση: «Κώστα, λες να παρακολουθούσαν και εμάς;».
2. Ακολούθησε ο Νοέμβριος του 2023, όταν ο κ. Σαμαράς μέσω συνέντευξής του στην «Κ» μεταξύ άλλων έλεγε: «Η Νέα Δημοκρατία κινδυνεύει μόνο από τον εαυτό της. Οταν στοχεύει αποκλειστικά στο Κέντρο, τη στιγμή που η κοινωνία κινείται δεξιότερα, κινδυνεύει να χάσει την ισορροπία της».
3. Λίγους μήνες αργότερα (Iούλιος 2024) ήρθε μια εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο για να δώσει την ευκαιρία στον πρώην πρωθυπουργό για ένα νέο χτύπημα: έκανε λόγο για τη μικρότερη και πλέον φοβική Νέα Δημοκρατία όλων των εποχών, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα οργάνωση «κενών εδράνων» στον χώρο της γαλάζιας πλειοψηφίας όταν εκείνος μιλούσε στην Ολομέλεια της Βουλής κατά του νομοσχεδίου για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.
4. Τέταρτο «χτύπημα» ήρθε με την άρνησή του στην πρωθυπουργική πρόσκληση να παραστεί στη Γιορτή στη Ρηγίλλης (4.10) για τα 50χρονα από την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας.
5. Δώδεκα ημέρες αργότερα, από τη Λευκωσία αυτή τη φορά και με αφορμή την παρουσία του σε εκδήλωση που διοργάνωσε το περιοδικό «Madame Figaro», εξαπέλυσε νέα επίθεση στην κυβέρνηση της Αθήνας για την πολιτική στα ελληνοτουρκικά.
6. Η συνέντευξη που δημοσιεύθηκε προχθές Κυριακή («Βήμα»), το περιεχόμενο της οποίας ήταν οξύτατα αντιπολιτευτικό για το Μέγαρο Μαξίμου, τον υπουργό Εξωτερικών και συνολικά για την κυβέρνηση, αποτέλεσε και το τελευταίο χτύπημα που έκανε το γυαλί να θρυμματιστεί.
Για τον κ. Σαμαρά δεν ήταν η πρώτη φορά: είχε διαφοροποιηθεί το 1992 σε σημείο ρήξης και από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη (αφορμή το Σκοπιανό), που τον οδήγησε πάλι σε διαγραφή του από τη Νέα Δημοκρατία.
