Kathimerini.gr
Μετά την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε τη Βορειοανατολική Αττική, καλύπτοντας μια ζώνη δεκάδων χιλιομέτρων, η «Κ» απηύθυνε δέκα ερωτήματα σε στελέχη της κυβέρνησης και της Πολιτικής Προστασίας για τον επιχειρησιακό τρόπο δράσης της Πυροσβεστικής κατά τις προσπάθειες κατάσβεσης. Οπως αναφέρουν στις απαντήσεις τους, η έκταση και η ένταση της πυρκαγιάς ήταν συνέπεια πολλών παραγόντων και όχι μόνο των ανέμων. Ακόμη σημειώνουν ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν κόπασαν οι άνεμοι, όπως συνήθως συμβαίνει και δεν άνοιξε «παράθυρο ευκαιρίας» για να δράσουν οι επίγειες δυνάμεις.
1. H πρώτη ανταπόκριση ήταν, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης, άμεση. Ηταν όμως η πρώτη προσβολή αρκετά ισχυρή ή η πυρκαγιά στα Μέγαρα είχε προκαλέσει διάσπαση δυνάμεων;
Πράγματι η πρώτη απόκριση έγινε από αέρος 5 λεπτά μετά την εκδήλωση της πρώτης εστίας και οι επίγειες δυνάμεις έφτασαν στα 7 λεπτά. Η κατανομή των δυνάμεων ήταν ανάλογη επιχειρησιακά με τις παράλληλες εν εξελίξει πυρκαγιές που ήταν στις 13.48 σε τρία σημεία στα Γλυκά Νερά, στις 14.32 στα Μέγαρα στην περιοχή Μάζι Αλεποχωρίου, στις 15.03 στον Βαρνάβα και στις 15.55 στην Ερέτρια.
2. Το φετινό δόγμα δασοπυρόσβεσης προβλέπει άμεση κινητοποίηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού εναερίων και επίγειων μέσων. Εφαρμόστηκε το νέο δόγμα στην περιοχή του Βαρνάβα και ποια είναι τα δεδομένα της κινητοποίησης;
Το νέο δόγμα της Πυροσβεστικής εφαρμόστηκε απολύτως, όπως έχει εφαρμοστεί απαρέγκλιτα σε όλες τις πυρκαγιές της φετινής αντιπυρικής περιόδου με δράσεις με τις έμφορτες περιπολίες εναέριων, την επιτήρηση σε real time με τα δεκάδες drones και την άμεση προσβολή κάθε πυρκαγιάς με εναέρια από την πρώτη στιγμή που εκδηλώνεται.
3. Τις πρώτες ώρες μετά την εκδήλωση του φαινομένου και ενώ η πυρκαγιά είχε ήδη λάβει διαστάσεις, η Πυροσβεστική επιχείρησε να δημιουργήσει ζώνη ανάσχεσης του μετώπου στη λίμνη του Μαραθώνα. Ακόμη μία προσπάθεια ανάσχεσης στην περιοχή της Ραπεντώσας αργότερα δεν καρποφόρησε. Γιατί οι δύο απόπειρες δεν έφεραν αποτέλεσμα;
Κατ’ αρχάς, δεν έγιναν δύο αλλά πολύ περισσότερες ζώνες ανάσχεσης της πυρκαγιάς. Ενδεικτικά αυτό συνέβη στις περιοχές Βαρνάβα, Μικροχωρίου, Νέας Μάκρης, Σταμάτας, Ροδόπολης κ.ά. Η αποτελεσματικότητα των ζωνών ήταν ανάλογη με το σημείο, τη μορφή του ανάγλυφου, τη βλάστηση, την ένταση και την κατεύθυνση των ανέμων και έτσι άλλες λειτούργησαν ανασχετικά και σε άλλα σημεία όχι.
4. Υπήρξαν επιλογές που έγιναν την ώρα της μάχης και εκ των υστέρων αποδείχθηκαν λανθασμένες ή θεωρείτε ότι οι προσπάθειες απέτυχαν μόνο ως συνέπεια των ανέμων;
Η ένταση και η έκταση της πυρκαγιάς δεν ήταν «συνέπεια των ανέμων», ήταν πολυπαραγοντική και δυναμική. Η παρατεταμένη ξηρασία, η συσσωρευμένη δασική καύσιμη ύλη, το δύσκολο ανάγλυφο της περιοχής με λόφους, χαράδρες και βουνά, αλλά κυρίως το σπάνιο φαινόμενο τη νύχτα να μην έχουμε μείωση των σφοδρών ανέμων, όπως κατά κανόνα συμβαίνει. Με άλλα λόγια τη νύχτα δεν άνοιξε «παράθυρο ευκαιρίας», ώστε να επιχειρήσουν μέσα στις εστίες οι επίγειες δυνάμεις μέχρι να ξημερώσει και σηκωθούν τα εναέρια.
Η επόμενη ημέρα της καταστροφής. Αποκαρδιωτική η εικόνα από ψηλά της περιοχής του Βαρνάβα, όπου δεκάδες σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες. Φωτ. REUTERS / Fedja Grulovic
5. Ηταν ικανοποιητικός ο συντονισμός και η συνεργασία της Πυροσβεστικής με τους φορείς των περιοχών απ’ όπου πέρασε η φωτιά; Κάτοικοι των περιοχών περιγράφουν ότι δεν αξιοποιήθηκε εμπειρία παλαιότερων πυρκαγιών για να προβλεφθεί η πορεία και εξέλιξη του φαινομένου.
Ο συντονισμός μεταξύ όλων των φορέων, της Πυροσβεστικής, των Δασαρχείων, της ΕΛ.ΑΣ., των Ενόπλων Δυνάμεων, των εθελοντών πυροσβεστών, των δασεργατών του ANTINERO και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού ήταν άμεσος, ικανοποιητικός και διαρκής.
6. Γιατί τα πυροσβεστικά αεροσκάφη Canadair δεν μπόρεσαν να παράσχουν μεγάλη υποστήριξη στο έργο της πυρόσβεσης; Ηταν επιχειρησιακά διαθέσιμα από την Πολεμική Αεροπορία;
Τα αεροσκάφη τύπου Canadair επιχείρησαν αποτελεσματικά και υποστήριξαν το έργο της πυρόσβεσης όπου και όταν τους ζητήθηκε.
7. Κρίνετε ικανοποιητική τη συνδρομή των AirTractors στην επιχείρηση κατάσβεσης, υπό το πρίσμα ότι το πρόγραμμα «Αιγίς» προβλέπει την αγορά 36 τέτοιων αεροσκαφών;
Η συνδρομή των AirTractors ήταν πολύ σημαντική, καθώς πετούσαν 12 αεροσκάφη, 6 με πλωτήρες και 6 τροχήλατα.
8. Γιατί 24 ώρες μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς παρέμεναν ανοικτά τα μέτωπα σε Βαρνάβα, Γραμματικό, λίμνη του Μαραθώνα, Διόνυσο κ.ά., περιοχές δηλαδή απ’ όπου η φωτιά είχε περάσει ώρες πριν; Μήπως η πυρκαγιά δεν «δουλεύτηκε» σωστά στο έδαφος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δεκάδες αναζωπυρώσεις;
Μια μεγάλη πυρκαγιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν και ειδικότερα με το χαρακτηριστικό των ανέμων 6, 7 μποφόρ και ριπές 8 μποφόρ κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας δεν είναι δυνατόν, δεν είναι εφικτό να μην εμφανίσει αναζωπυρώσεις σε ένα 24ωρο.
9. Πόσο αποτελεσματικές ήταν οι νεοσύστατες Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων στη διαχείριση της πυρκαγιάς της 11ης Αυγούστου;
Οι ομάδες δασοκομάντος που φέτος ενισχύθηκαν με 700 νέες προσλήψεις, νέα παιδιά, πλήρως εκπαιδευμένα, δίνουν μάχες με τη φωτιά και φέρνουν εξαιρετικά αποτελέσματα, όπως αποδείχθηκε σε όλες τις πυρκαγιές της φετινής αντιπυρικής περιόδου στις οποίες συνέδραμαν.
10. Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα μέσα πυρόσβεσης, όμως τόσο το 2023 σε άλλα συμβάντα, όπως και τώρα στην Αττική, ξεσπούν μεγάλες πυρκαγιές που καίνε ανεξέλεγκτα. Εχουν γίνει επαρκείς ενέργειες στο κομμάτι της πρόληψης;
Με βάση το δόγμα ενίσχυσης των μέτρων πρόληψης οι πιο σημαντικές ενέργειες σε αυτή την κατεύθυνση ήταν ο καθαρισμός των οικοπέδων στον οποίο ανταποκρίθηκαν 837.000 ιδιοκτήτες. Η νομοθέτηση για τον καθαρισμό πέριξ των πυλώνων του ΔΕΔΔΗΕ και του ΑΔΜΗΕ. Η εφαρμογή του ANTINERO προγράμματος για τρίτη χρονιά, η διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών σε συνεργασία των Ειδικών Μονάδων Στρατού, Πυροσβεστικής, Δασαρχείων, η ανάπτυξη δικτύου drones για την επιτήρηση και ταχύτερη αντιμετώπιση των πυρκαγιών, η αλλαγή της νομοθεσίας με αυστηροποίηση ποινών και προστίμων και για τους εξ αμελείας εμπρηστές που πλέον θα δικάζονται για κακούργημα. Τέλος, το 2024 έχει δημοπρατηθεί 1,66 δισ. ευρώ του εμβληματικού προγράμματος «Αιγίς» για την πλήρη αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής του πυροσβεστικού σώματος και των δυνάμεων πολιτικής προστασίας.
