Κωστής Π. Παπαδιόχος
Με κεντρικούς στόχους την επαναβεβαίωση της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ και του ρόλου της Ελλάδας ως αναδυόμενου ενεργειακού κόμβου στην περιοχή, καθώς και την περαιτέρω ισχυροποίηση των ερεισμάτων της χώρας στο Κογκρέσο μεταβαίνει στην Ουάσιγκτον ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που αύριο συναντάται στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Όπως αναφέρουν στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, ο κ. Μητσοτάκης δεν προσέρχεται στη συνάντηση ως ο «φτωχός συγγενής» που περιμένει από τις ΗΠΑ επιδιαιτησία ή την επίλυση προβλημάτων –παρότι η επιθετική και αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας θα αναδειχθεί–, αλλά με την αυτοπεποίθηση που έχει επιφέρει η οικονομική πρόοδος της χώρας, καθώς και η σημαντική στρατιωτική της ενίσχυση. Υπό το ανωτέρω πρίσμα, η Αθήνα δεν αναμένει κάποια ισχυρή δέσμευση ασφάλειας από τον κ. Μπάιντεν, καθώς, ούτως ή άλλως, αυτή εμπεριέχεται στην αμυντική συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ, αλλά και στην επιστολή Μπλίνκεν που τη συνοδεύει.
Μάλιστα στην κρίσιμη –και ιδιαίτερα τιμητική– ομιλία του στο Κογκρέσο ο κ. Μητσοτάκης, σύμφωνα με πληροφορίες, θα αφιερώσει μόνο «λίγες γραμμές» στην Τουρκία και θα επικεντρωθεί στους ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς των δύο χωρών, με συνδετικό κρίκο τη δημοκρατία. Ενώ, κατά την επίσκεψη, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις ισχυρές σχέσεις της Αθήνας με άλλους κρίσιμους «παίκτες» της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Μπάιντεν πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία, καθώς βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αναδεικνύεται και πάλι σε παράγοντα αστάθειας, καθώς αμφισβήτησε την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
Ο πρωθυπουργός προσέρχεται στις συνομιλίες με δύο σημαντικά χαρτιά. Πρώτον, η Αθήνα έλαβε εξαρχής σαφή θέση, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις, στο Ουκρανικό: πέραν της σαφούς καταδίκης της ρωσικής εισβολής και της σύμπλευσης με την Ε.Ε. στην επιβολή κυρώσεων στη Μόσχα, έσπευσε να αποστείλει πλεονάζον αμυντικό υλικό στη δοκιμαζόμενη χώρα. Επίσης, οι συνομιλίες θα πραγματοποιηθούν με ψηφισμένη, από την περασμένη Πέμπτη, τη νέα πενταετή αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Το εύρος και η διάρκεια της συμφωνίας αποτελούν σαφές μήνυμα για τη βούληση της Ουάσιγκτον να επενδύσει γεωστρατηγικά στη χώρα μας. Εξάλλου από την έως τώρα πορεία του Ουκρανικού έχει αναδειχθεί η σημασία, όχι μόνον της βάσης της Σούδας, αλλά και της Αλεξανδρούπολης.
Στην ατζέντα, όπως προαναφέρθηκε, θα βρεθούν και τα ενεργειακά: η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε κόμβο μεταφοράς LNG από τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο προς τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το συγκεκριμένο εγχείρημα τελεί υπό τις ευλογίες της Ουάσιγκτον, όπως προέκυψε από την πρόσφατη επίσκεψη της υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ, στην Αθήνα. Είναι δε ενδεικτικό, ότι μέσω της Ρεβυθούσας διοχετεύεται ήδη φυσικό αέριο προς τη Βουλγαρία, ενώ πέραν του γεωστρατηγικού, κρίσιμος θα είναι σε σύντομο χρόνο ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης και στον ενεργειακό χάρτη. Παράλληλα, βεβαίως, θετικά αντιμετωπίζονται από τις ΗΠΑ και άλλα μεγάλα πρότζεκτ, που μειώνουν την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της Ελλάδας με την Αίγυπτο.
Οπως προαναφέρθηκε, ο πρωθυπουργός δεν επιθυμεί η επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον να «ετεροπροσδιοριστεί» από την παράμετρο Τουρκία. Τούτο δεν σημαίνει, όμως, ότι δεν θα τεθεί –και μάλιστα με συγκεκριμένα στοιχεία– το ζήτημα της τουρκικής επιθετικότητας, που επανακάμπτει έπειτα από μια περίοδο σχετικής ύφεσης. Εξάλλου, όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, «ο πρωθυπουργός έχει ήδη θέσει το θέμα των τουρκικών υπερπτήσεων πάνω από ελληνικό έδαφος και ως ζήτημα που υπονομεύει και θέτει σε κίνδυνο τη συνοχή του ΝΑΤΟ σε μια εποχή που απαιτείται ενότητα», ενώ στην ατζέντα θα βρεθεί και η προοπτική η Ελλάδα να προμηθευτεί πρόσθετο στρατιωτικό υλικό από τις ΗΠΑ (Εxcess Foreign Military Sales).
Ειδικό «κεφάλαιο» σε σχέση με τα ελληνοτουρκικά αποτελεί η προσπάθεια της Άγκυρας να συνάψει συμφωνία με τις ΗΠΑ για την αναβάθμιση των F-16 που διαθέτει και την προμήθεια νέων. Υπ’ αυτήν την έννοια θα έχουν ιδιαίτερη σημασία οι συναντήσεις που θα έχει «πίσω από κλειστές πόρτες», ο κ. Μητσοτάκης τόσο με τον Αμερικανό πρόεδρο, όσο και με σημαντικά μέλη του Κογκρέσου, απ’ όπου πρέπει να «περάσει» η σχετική απόφαση, ανεξαρτήτως των προθέσεων της διοίκησης Μπάιντεν. Στόχος του πρωθυπουργού είναι να διαμορφώσει επί το θετικότερο τους ήδη ευνοϊκούς για την Ελλάδα και δυσμενείς για την Τουρκία συσχετισμούς στη Γερουσία, η οποία τελικώς και θα καθορίσει την τελική απάντηση των ΗΠΑ στα αιτήματα της Αγκυρας. Μεταξύ άλλων, ο κ. Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τη Νάνσι Πελόζι, τον Μπομπ Μενέντεζ και άλλους προέδρους σημαντικών επιτροπών της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας.
