Της Μαρίνας Οικονομίδου
Μία κακοκαιρία των τελευταίων ημερών στάθηκε η αφορμή για να ξεσκεπαστεί μία ομολογουμένως σκανδαλώδης συμφωνία του κράτους με ιδιώτη. Το υπουργείο Ενέργειας ενοικίαζε αποθήκη του, σε ιδιώτη προς €6.600 τον χρόνο και ο ιδιώτης με τη σειρά του την υπενοικίαζε στο υπουργείο Υγείας προς €135.000 τον χρόνο. Οι αρμόδιοι φορείς, μάλιστα, φρόντισαν να ανανεώσουν το συμβόλαιο της ιδιοκτησίας τους για άλλα 33 χρόνια, χωρίς να επανεξετάσουν τα προφανή: Είναι άραγε κατάλληλος ο χώρος για την αποθήκευση φαρμάκων; Εξυπηρετεί ή όχι το δημόσιο συμφέρον η συμφωνία; Γιατί, αν επανεξέταζαν τι συμφέρει στο κράτος και κυρίως αν λάμβαναν υπόψη τις προειδοποιήσεις των φαρμακευτικών υπηρεσιών, τότε δεν θα καταστρέφονταν φάρμακα, δεν θα υπήρχαν αμφιβολίες για την ποιότητα των φαρμάκων που βρίσκονταν σε έναν ακατάλληλο χώρο και βεβαίως ο πολίτης δεν θα καλείτο να πληρώσει το κόστος όλης αυτής της προχειρότητας.
Τέτοιου είδους συμφωνία κράτους-ιδιώτη δεν είναι η πρώτη. Το κράτος να παραχωρεί γη έναντι χαμηλού ενοικίου σε ιδιώτες –που συνήθως δεν είναι τυχαίοι– και οι ιδιώτες με τη σειρά τους την υπενοικιάζουν ως αποθηκευτικούς χώρους σε κυβερνητικά τμήματα και υπηρεσίες, εισπράττοντας πολλαπλάσιο ενοίκιο από αυτό που οι ίδιοι καταβάλλουν στο κράτος. Μόνο που το σκάνδαλο των φαρμακευτικών αποθηκών είναι κραυγαλέο για μια σειρά λόγων που ξεπερνούν τη διασπάθιση κρατικού χρήματος. Κραυγαλέο, γιατί καθρεφτίζει την παθογένεια του συστήματος. Ένα σύστημα που προκλητικά αποδέχεται την κακοδιαχείριση του δημοσίου χρήματος και θεσμούς που δεν ελέγχουν αποτελεσματικά, ούτως ώστε να αποφεύγεται η διασπάθισή του. Μία συμφωνία που ανέδειξε την προχειρότητα και που θέτει εν αμφιβόλω τελικά και την ασφάλεια των πολιτών.
Όμως την ίδια στιγμή εμπέδωσε και την κουλτούρα της έλλειψης λογοδοσίας. Ενδεικτική της κατάστασης, η στάση που τήρησε ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Δαμιανός, ο οποίος ατυχώς μας ανακοίνωσε πως δεν χάθηκαν τεράστια ποσά από την καταστροφή. Δουλειά του, ωστόσο, δεν ήταν να υποβαθμίσει τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, κανονικοποιώντας την κατάσταση. Υποχρέωσή του ήταν να διαβεβαιώσει πως θα λάβει μέτρα, θα ερευνήσει ο ίδιος προσωπικά τους λόγους που αποσιωπήθηκαν οι προειδοποιήσεις λειτουργών για την καταλληλότητα των φαρμακευτικών αποθηκών και κυρίως πως θα διαφυλάξει την ποιότητα των φαρμάκων που παρέχονται στους πολίτες. Ένα κράτος που δεν απολογείται λοιπόν, αλλά εμπεδώνει στη συνείδηση των πολιτών ότι η μικροδιαπλοκή μπορεί να αποτελέσει την κανονικότητα. Που εφαρμόζει με ευκολία την πολιτική του «θα τα βρούμε στην πορεία» και διερωτάται με θράσος «και τι έγινε», όταν η κοινωνία ζητάει απαντήσεις. Νομιμοποιώντας στο υποσυνείδητο των πολιτών – κατ’ επέκταση– τη διαπλοκή και καλλιεργώντας την κουλτούρα της ασυδοσίας.
Σε αυτό ακριβώς το περιβάλλον, όπου οι θεσμοί δεν ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο, σε ένα κράτος που πάντα αποσιωπώνται τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, έχει εμπεδωθεί η έλλειψη λογοδοσίας. Μητροπολίτες, λοιπόν, έχουν το ελεύθερο να αναλαμβάνουν τον ρόλο των διωκτικών και δικαστικών Αρχών και η Εκκλησία να συλλέγει υπογραφές για την ανέγερση παράνομης μονής στο Κάβο Γκρέκο. Έχοντας βεβαίως στο πλευρό τους την πολιτική ελίτ να σιγοντάρει τις παρανομίες τους.
Έτσι λοιπόν θεσμοί που όφειλαν να ελέγχουν την εξουσία, να διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον, παρουσιάζονται μέρος του προβλήματος. Και συνεχιστές ενός συστήματος που κατά τα άλλα θα έπρεπε να βρίσκονται απέναντί του. Σε αυτό το περιβάλλον συνεπώς ποιος μπορεί να ελέγξει μέχρι τέλους τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας; Ποιος μπορεί να εμπνεύσει μία κοινωνία που –βάσει όσων προηγήθηκαν– είναι καχύποπτη για την απονομή της δικαιοσύνης;
Η Γενική Εισαγγελία έχει αυτό τον ρόλο. Μόνο που ο Γιώργος Σαββίδης φρόντισε να αναμασήσει αμήχανα πως θα βρεθεί τρόπος να ξεπεραστούν οι συγκρούσεις, υπογραμμίζοντας εκ νέου τη στενή φιλία που τον συνδέει με τον Νίκο Αναστασιάδη. Μία φιλία που όχι απλώς δεν έκρυψε αλλά πρόβαλε προκλητικά όλο αυτό το διάστημα. Σε μία ευνομούμενη Πολιτεία στην οποία οι θεσμοί λειτουργούν κανονικά, οι πολίτες δεν αναμένουν από τους θεσμούς να πολεμούν σε αντίθετα στρατόπεδα. Αναμένουν να τηρούν τα προσχήματα. Να σέβονται τον θεσμό που υπηρετούν ώστε να δίνουν τουλάχιστον την εντύπωση πως θα υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον. Η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος θα έπρεπε λοιπόν να απεικονίζεται στο πρόσωπο του Γιώργου Σαββίδη, σε κάθε πράξη, λέξη και συμπεριφορά του. Αντ’ αυτού, ο ίδιος όλο αυτό το διάστημα φρόντισε να διασύρει τον θεσμό που εκπροσωπεί. Και ενώ θα έπρεπε στο πρόσωπό του να απεικονίζεται η λογοδοσία, τείνει μέρα με τη μέρα να αντικατοπτρίζει ό,τι ακριβώς υπονομεύει το κράτος δικαίου.
