Της Μαρίνας Οικονομίδου
Ο φόβος φέρνει κόλαση λέει η λαϊκή ρήση και αυτό φαίνεται να ισχύει τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο κυβερνητικό σχήμα, μετά τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσαν τα περί επιστροφής στο Σύνταγμα του 60. Οι τοποθετήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Μάριου Πελεκάνου ότι ο Πρόεδρος εννοεί κάτι τέτοιο και πως θα το βάλει στο τραπέζι της συζήτησης με την κα Λουτ, προκάλεσε σωρεία αντιδράσεων για το κατά πόσο ο Πρόεδρος μιλά πλέον για ενιαίο κράτος. Ήδη ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης επιχείρησε να βάλει τελεία σε όλο αυτό ξεκαθαρίζοντας πως δεν τίθεται κάτι τέτοιο. Αναμένεται ωστόσο να διαφανούν οι προεκτάσεις όλης αυτής της συζήτησης.
Το χρονικό
Όταν την περασμένη βδομάδα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιδιδόταν σε έναν χαρτοπόλεμο ανακοινώσεων με τον Τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, για το ποιος ευθύνεται περισσότερο για το αδιέξοδο, στους διαδρόμους της Πινδάρου και στο κτίριο απέναντι από τον Λόφο, έβλεπαν να επανέρχονται μπροστά στα μάτια τους οι φοιτητικές τους στιγμές. Κάποιοι θυμήθηκαν τους καυγάδες Πρωτοπορίας-Προοδευτικής στην ΕΦΕΚ Ηνωμένου Βασιλείου άλλοι αυτούς στην Αθήνα λίγο πριν τις φοιτητικές εκλογές και άλλοι εκείνους έξω από το Δράξασθαι. Κανείς βεβαίως, πλην κάποιων συγκεκριμένων Συναγερμικών στελεχών όπως οι Δημήτρης Δημητρίου και Ξένια Κωνσταντίνου που φρόντισαν να διαφοροποιηθούν δημοσίως για την υπόθεση των διαβατηρίων και τη σημασία της ανάκλησης τους δεν διαφώνησε ανοικτά, όταν ο Πρόεδρος άνοιγε το ζήτημα ανάκλησης των διαβατηρίων. Αντιθέτως η απόφαση υιοθετήθηκε συνοπτικά κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου. Ήταν μία εν θερμώ κίνηση ή καλά προμελετημένη; Αν ληφθεί υπόψη το φαγοπότι που ακολούθησε με την καθιερωμένη σούβλα, οι προεκτάσεις της σίγουρα υποτιμήθηκαν. Κανείς ωστόσο δεν ανέμενε πως μετά τις ανακλήσεις διαβατηρίων, θα ακολουθούσαν οι δηλώσεις του Προέδρου για επιστροφή στο ‘60 και η επιμονή σε όλο αυτό στέλνοντας μηνύματα πως μετακινείται προς το ενιαίο κράτος. Κίνηση που ανέβασε την πίεση στον τρίτο όροφο του υπουργείου εξωτερικών και στην Πινδάρου προκάλεσε μεγάλη δυσφορία. Καθόλου τυχαίο ότι από την Δευτέρα άρχισαν σιγά σιγά να αδειάζουν τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Μάριο Πελεκάνο ο οποίος σε δηλώσεις του στο κρατικό ραδιόφωνο είπε πως ο Πρόεδρος εννοεί τα περί επιστροφής στο σύνταγμα του 60.
Γιατί δεν έρχεται
Ήδη η Τζέην Χολ Λουτ διαμήνυσε πως δεν πρόκειται να έρθει καθώς δεν υπάρχει κανένας λόγος να το πράξει. Είναι σε τόση διάσταση οι δύο πλευρές όπως σημειώνουν διπλωματικοί κύκλοι που δεν βλέπουν λόγο περαιτέρω συζητήσεων και συνομιλιών αυτή τη στιγμή. Κύριος λόγος γι’ αυτή την απόφαση είναι η επιμονή της τουρκικής πλευράς για λύση δύο κρατών. Αυτή η απόφαση ήταν γνωστή πριν από την εφαρμογή της ανάκλησης διαβατηρίων και της επιστροφής στο 60. Η κακή σχέση αποδείχτηκε άλλωστε την βδομάδα που πέρασε με τις κόντρες ένθεν και ένθεν. Μαζί με την Λουτ ωστόσο, αμφίβολο είναι και το τι θα κάνει ο γ.γ των Ηνωμένων Εθνών κατά τη γενική συνέλευση στη Νέα Υόρκη. Η «Κ» είχε αποκαλύψει την περασμένη βδομάδα πως η ειδική απεσταλμένη του γ.γ των Ηνωμένων Εθνών είχε διαμηνύσει στα εμπλεκόμενα μέρη την ανησυχία Γκουτέρες για το κατά πόσο πρέπει ή όχι να γίνει συνάντηση. Με δεδομένη και τη μη κάθοδο Λουτ, απομακρύνεται το σενάριο να πραγματοποιηθεί συνάντηση και των τριών, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει η όποια πρόοδος ή προετοιμασία εδάφους. Δεν αποκλείεται να γίνει ωστόσο συνάντηση του γ.γ με τον κάθε ηγέτη χωριστά. Ήδη πάντως η Λευκωσία θέλει να αξιοποιήσει τη Νέα Υόρκη και επιχειρεί να κάνει μία διεθνή εκστρατεία ενημέρωσης ξένων αξιωματούχων σε ο,τι αφορά τις προκλήσεις στο Βαρώσι, με λίγες χώρες να έχουν επί του παρόντος κλειδώσει συνάντηση.
Τα περί ανάκλησης διαβατηρίων είχαν συζητηθεί βεβαίως πολύ πριν να κλειδώσει η μη κάθοδος Λουτ. Είχε συζητηθεί συγκεκριμένα στο Εθνικό Συμβούλιο τον περασμένο Ιούλιο, ανάμεσα στα υπόλοιπα μέτρα αντίδρασης για το άνοιγμα μέρους της περίκλειστης πόλης. Τότε δεν διαφώνησε κάποιος ξεκάθαρα με την εν λόγω κίνηση, αλλά ούτε φάνηκε να συμφωνεί με μία τέτοια κίνηση το ΑΚΕΛ. Θέση του υπουργού Εξωτερικών είναι πως το ενδεχόμενο της ανάκλησης θα έπρεπε να ακολουθήσει μία πολιτική συγκροτημένη προς τους Τ/κ ούτως ώστε να νιώθουν κοντά στην Κυπριακή Δημοκρατία. Στον Συναγερμό θεωρήθηκε ένα βήμα υπερβολικό ακόμη και για τον θερμόαιμο Πρόεδρο Αναστασιάδη. Καθόλου τυχαία και η δήλωση του εκπροσώπου τύπου του ΔΗΣΥ Δημήτρη Δημητρίου, λίγα μόλις λεπτά πριν να εξαγγελθούν οι αποφάσεις. Ότι δηλαδή κάτι τέτοιο δεν θα βοηθήσει την επανέναρξη των συνομιλιών ούτε στέλνει τα σωστά μηνύματα. Κι άλλα όμως στελέχη εξέφρασαν την διαφωνία τους με το σκεπτικό, όπως η Ξένια Κωνσταντίνου ενώ ο Νίκος Τορναρίτης σε ανάρτησή του δήλωσε σκωπτικά πως θα πρέπει να αφαιρεθούν και τα διαβατήρια σε διεθνείς απατεώνες. Τοποθετήσεις και διαφοροποιήσεις συναγερμικών στελεχών, που δεν πέρασαν απαρατήρητες στον Λόφο. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο ο ΔΗΣΥ, έστω και αργοπορημένα συνέταξε ανακοίνωση με την οποία κατέγραφε τη συμφωνία του με την απόφαση της κυβέρνησης και άφησε εν πολλοίς εκτεθειμένο τον ίδιο τον εκπρόσωπο τύπου του κόμματος. Συντάκτης της ανακοίνωσης, όπως διαρρέεται είναι ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ Χάρης Γεωργιάδης, ο οποίος εξέφρασε και τη συμφωνία του με την εν λόγω κίνηση. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου από την άλλη, δεν έκρυψε τη διαφωνία του όταν μιλούσε με συνεργάτες του ωστόσο ζήτησε να κρατηθούν χαμηλοί τόνοι, καθώς το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσε να βοηθήσει την κατάσταση θα ήταν η ένταση μεταξύ των δύο στρατοπέδων.
Ένα όμως είναι αν θα υπάρξει ένταση στο εσωτερικό Πινδάρου-Λόφου, άλλο το τι ακολούθησε. Και λέμε πως ακολούθησε καθώς η ανταλλαγή ανακοινώσεων μεταξύ Αναστασιάδη-Τατάρ, οδήγησε τον Πρόεδρο να προτείνει επιστροφή στο σύνταγμα του 1960. Γι’ αυτή την κίνηση κανείς δεν ήταν ενήμερος, πλην του κυβερνητικού εκπροσώπου από τον οποίο ο Πρόεδρος ζήτησε να συντάξει την περιβόητη ανακοίνωση. Λίγο το θερμόαιμο Αναστασιάδη, λίγο η απειρία Πελεκάνου και η θέρμη του να ικανοποιήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, οδήγησαν στο να αναφέρει από αέρος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος πως η εν λόγω πρόταση δεν ήταν μπλόφα της στιγμής, αλλά πρόταση στην οποία επιμένουν και για την οποία θα ενημέρωναν την Τζέην Χολ Λουτ. Ασχέτως αν γνώριζαν πως η ίδια δεν πρόκειτο να έρθει τις επόμενες μέρες. Όλο αυτό το ζήτημα φαίνεται να προκάλεσε την έντονη αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη ο οποίος έστειλε το μήνυμα πως θα πρέπει να μπει μια τελεία προτού προκληθεί σοβαρότερη ζημιά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι από το πρωί της Δευτέρας ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης βγήκε στο κρατικό ραδιόφωνο και στο ραδιόφωνο του «Πολίτη» για να εξηγήσει πως δεν τίθεται τέτοια συζήτηση στο τραπέζι των συνομιλιών ούτε αλλάζει το πλαίσιο λύσης. Το ίδιο επιχείρησε να κάνει τη Δευτέρα ο στενός συνεργάτης πλέον του Νίκου Χριστοδουλίδη Βίκτωρας Παπαδόπουλος απαντώντας στον Στέφανο Στεφάνου. Ότι δηλαδή τον κάλεσε ρητορικά να επιστρέψουν στο σύνταγμα του 60 αν τόσο κόπτεται όπως είπε για τα δικαιώματα που απορρέουν από το σύνταγμα του 60. Αγνοώντας επιμελώς δηλαδή τις δηλώσεις του Προέδρικού.
Ήδη η Λευκωσία και οι τεχνοκράτες θα πρέπει να εξηγήσουν τις επόμενες μέρες, τι ακριβώς εννοεί ο Νίκος Αναστασιάδης και γενικότερα το Προεδρικό με την επιστροφή στο 60. Είναι άλλωστε μια πρόταση που προωθεί το ενιαίο κράτος, τις εγγυήσεις και το βέτο του Τ/κ αντιπροέδρου, μεταξύ άλλων. Σε αυτό το πλαίσιο η Λευκωσία θα πρέπει να πείσει πως ανεξαρτήτως όλων αυτών και της ανάκλησης ληγμένων διαβατηρίων, είναι έτοιμη για επανέναρξη των συνομιλιών στο πλαίσιο διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Την ίδια στιγμή βεβαίως, ανοίγει και το μεγάλο κεφάλαιο των κυβερνητικών χειρισμών. Η επικοινωνιακή πολιτική του Νίκου Αναστασιάδη έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο, με τις ομάδες και τους συνεργάτες του να αλλάζουν. Η κίνηση ωστόσο αυτή περί συντάγματος του 60 επανέφερε στους συναγερμικούς κύκλους την ανάγκη παρουσίας ενός έμπειρου προσώπου που θα πρέπει να φιλτράρει και να συμβουλεύει τον Πρόεδρο, αποτρέποντας μπανανόφλουδες όπως την τελευταία. Υπάρχει ωστόσο και η έντονη άποψη ακόμα και από κύκλους του ΔΗΣΥ πως όλο αυτό καταδεικνύει και τη στάση που θα τηρήσει ο Πρόεδρος στο κυπριακό, μέχρι και τη λήξη της θητείας του.
