Παιχνίδια ισχύος και επικράτησης στη Δεξιά

Όταν η Αννίτα Δημητρίου άνοιγε με την εναρκτήρια ομιλία της το καταστατικό συνέδριο του ΔΗΣΥ, το συναγερμικό κλίμα ήταν ήδη τεταμένο. Ολόκληρη η ηγεσία ισορροπούσε πάνω σε μία λεπτή κλωστή, δεδομένου ότι η συζήτηση περί απουσίας πολιτικών θέσεων σε συνδυασμό με τη φημολογία ότι η Πινδάρου έκοβε και έραβε τις καταστατικές πρόνοιες, με στόχο το προσωπικό της συμφέρον ενίσχυε την εσωστρέφεια και τις εσωκομματικές αντιδράσεις. Δεν ήταν μόνο η πρόταση επιλογής υποψηφίου για την Προεδρία που χάλασε το συναγερμικό κλίμα και έβγαλε στο προσκήνιο προσωπικές ατζέντες για το 2028, αλλά και η εισήγηση ακύρωσης της πρόνοιας για περιορισμό των θητειών προτού καν εφαρμοστεί. Σε ένα κλίμα αμηχανίας, αμφισβήτησης και έντασης, η Αννίτα Δημητρίου ξεκαθάρισε με τις κινήσεις της το σκηνικό της επόμενης μέρας του ΔΗΣΥ. Το ερώτημα βεβαίως που προκύπτει είναι αν αυτό το συνέδριο και το αποτέλεσμά του ήταν αρκετό για να εκτονώσει την κρίση, αν θα έχουν συνέπεια οι αποφάσεις της, ή αν αυτό το συνέδριο υπήρξε η απαρχή ενός νέου power game στη δεξιά παράταξη.

Μία πύρρειος νίκη για την Αννίτα

Για κάποιους καθυστέρησε να πάρει αποφάσεις φοβούμενη τις αντιδράσεις, για άλλους νικήθηκε από τα επίμονα θέλω του Αβέρωφ Νεοφύτου αδύναμη να ελέγξει ακόμα το κόμμα, όμως η αλήθεια είναι πως η Αννίτα Δημητρίου με την κίνησή της στο συνέδριο επιχείρησε να κλείσει τα στόματα περί ατολμίας και απουσίας πολιτικών θέσεων. Βραχυπρόθεσμα –τουλάχιστον– απέκρουσε τις φωνές αμφισβήτησης για το κατά πόσο το κόμμα είναι τελικά αντιπολίτευση ή όχι, με την κίνησή της να διαγράψει τους συναγερμικούς υπουργούς. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι κατάφερε να θέσει η ίδια τους κανόνες για τις προεδρικές εκλογές με τρόπο που επί του παρόντος ευνοεί την ίδια. Και αυτό γιατί αφενός έκλεισε την πόρτα στην όποια συζήτηση ή φιλοδοξία των Χριστοδουλιδικών ώστε ο Νίκος Χριστοδουλίδης να είναι ο υποψήφιος που θα στηρίξει το κόμμα στις εκλογές του 2028 και αφετέρου γιατί με την επιλογή υποψηφίου από τη βάση, η ίδια –επί του παρόντος και εξαιτίας της δημοτικότητάς της– φαίνεται να έχει το προβάδισμα.

Η Αννίτα Δημητρίου έχει ήδη δημιουργήσει σε μέρος του ΔΗΣΥ τις προσδοκίες ότι μετά το συνέδριο ξεκινά για την ίδια μία εποχή ενηλικίωσης με περισσότερη πολιτική και λιγότερη εικόνα. Αυτό θα διαπιστωθεί βεβαίως σε μελλοντικό χρόνο, αν αυτή η στάση έχει βάθος χρόνου ή αν απλώς ήταν ένα πυροτέχνημα για να εκτονώσει έστω και βραχυπρόθεσμα την κρίση. Και στο παρελθόν έκανε κάποια τολμηρά βήματα, όπως για παράδειγμα όταν πήρε σε συνέδριο την απόφαση ώστε ο ΔΗΣΥ να βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αλλά και με την επιστολή που έστειλε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Κινήσεις που, αν και προκάλεσαν προσδοκίες, δεν είχαν συνέπεια, αν ληφθούν υπόψη οι χλιαρές ανακοινώσεις σε κραυγαλέα λάθη της κυβέρνησης και η αποδοχή Συναγερμικών σε ρόλους κλειδιά, όπως για παράδειγμα η συμμετοχή του μέλους του Πολιτικού Γραφείου Έλενας Κούσιου στην προεδρία του Οργανισμού Αναπτύξεως Στέγης. Αυτό που πρέπει να προβληματίσει την πρόεδρο του ΔΗΣΥ την επόμενη μέρα του συνεδρίου είναι η απήχησή της στον σκληρό πυρήνα του κόμματος.

Το χειροκρότημα που έλαβε ο Αβέρωφ Νεοφύτου, με τον οποίο βρίσκεται εδώ και καιρό σε ευθεία αντιπαράθεση, θα πρέπει να το λάβει υπόψη στο ερώτημα του ποιος τελικά ελέγχει το κόμμα. Την ίδια στιγμή, όσο κι αν η Αννίτα Δημητρίου ρίγαρε το γήπεδο για τις προεδρικές εκλογές, θα πρέπει πρώτα να περάσει από τον σκόπελο των βουλευτικών εκλογών όπου το αποτέλεσμα ενδεχομένως να κρίνει και την παραμονή της στο πηδάλιο του κόμματος. Η κίνηση περιορισμού των θητειών αποτελεί μεγάλη πρόκληση για το κόμμα και κατά συνέπεια για την ίδια. Η πρόεδρος όπως και η υπόλοιπη ηγεσία φάνηκαν απρόθυμοι αρχικά στην εφαρμογή του περιορισμού θητειών, όμως μπροστά στη μεγάλη πίεση, όλοι πλην του Νίκου Τορναρίτη τάχθηκαν εναντίον της ακύρωσης της εν λόγω πρόνοιας. Και δεν έχει να κάνει μόνο επί του προσωπικού, αποτελεί πρόκληση δεδομένου ότι πρόσωπα με σοβαρό έρεισμα φαίνεται να αποχωρούν χωρίς να υπάρχει ακόμα το αντίβαρο. Ποιος για παράδειγμα θα καταφέρει να γεμίσει το κενό που θα προκαλέσει η απουσία του Ευθύμιου Δίπλαρου στο ψηφοδέλτιο, ποιος τον Κυριάκο Χατζηγιάννη, που φέρεται να ελέγχει μία σοβαρή μερίδα της ελεύθερης Αμμοχώστου και ποιος το σημαντικό κενό της Αστικής Λευκωσίας, αν ληφθεί υπόψη πως το κόμμα χάνει σιγά-σιγά πλήρως την επιρροή του σε αυτή τη μερίδα της κοινωνίας.

Αυτό το κενό γέμιζε κατά κάποιο τρόπο το τελευταίο διάστημα ο Νίκος Τορναρίτης και τους επιχειρηματικούς και οικονομικούς κύκλους ο Αβέρωφ Νεοφύτου και ο Χάρης Γεωργιάδης, που αποχωρούν λόγω περιορισμού θητειών. Δεν πρέπει να αγνοεί η Αννίτα Δημητρίου πως στην ουσία τη μόνη την οποία συμφέρει η καλή παρουσία του ΔΗΣΥ στις εκλογές είναι την ίδια, ούτως ώστε να παραμείνει στο πηδάλιο του κόμματος. Ερώτημα, για παράδειγμα, είναι πόσο θα συμβάλει στην εκλογική αναμέτρηση ο –βάσει καταστατικού υπεύθυνος της εκστρατείας– αναπληρωτής πρόεδρος Ευθύμιος Δίπλαρος τη στιγμή που ενδιαφέρεται για την προεδρία του κόμματος. Και σίγουρα πόσο θα συμβάλει το αβερωφικό μέτωπο, αν ληφθεί υπόψη ότι ένα καλό αποτέλεσμα βγάζει ενισχυμένη την Αννίτα Δημητρίου και της ανοίγει πολύ πιο εύκολα τον δρόμο για τις προεδρικές του 2028.Αυτή η χρονιά κρίνεται κρίσιμη για την ίδια, ούτως ώστε να δημιουργήσει τη δική της ομάδα, η οποία ακόμη δεν είναι διακριτή και αν με την πρόνοια που έθεσε για διορισμό επιπλέον προσώπων –μεταξύ των οποίων την ομάδα του σκιώδους υπουργικού– στο Πολιτικό Γραφείο θα ανατρέψει την ισορροπία δυνάμεων στον σκληρό πυρήνα.

Η επιστροφή του Αβέρωφ

Η παρουσία του Αβέρωφ Νεοφύτου στο καταστατικό συνέδριο επιβεβαίωσε την επιρροή του στον σκληρό πυρήνα του κόμματος. Δεν ήταν μόνο σημειολογικό, δεδομένου ότι καταχειροκροτήθηκε από τους παρευρισκόμενους, αλλά και ουσίας, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι υποχρέωσε τη σημερινή ηγεσία να υιοθετήσει τις πολιτικές που ήθελε. Πολιτικές, βεβαίως, που εκείνος δίσταζε να πάρει προεκλογικά, αν λάβουμε υπόψη πως το σύνθημα «ο ΔΗΣΥ δεν είναι κόμμα διαγραφών» αποτελεί ουσιαστικά δική του παρακαταθήκη προς τη νέα ηγεσία.

Έκλεισε στην ουσία το υποτυπώδες φλερτ με τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τις όποιες κρυφές επιθυμίες κάποιων να στηρίξουν τον νυν Πρόεδρο ο ΔΗΣΥ για το 2028. Το ερώτημα, ωστόσο, είναι πόσο συμφέρει τον Αβέρωφ Νεοφύτου η πρόνοια διεκδίκησης του χρίσματος από τη βάση. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι η συναγερμική βάση γύρισε την πλάτη στον Αβέρωφ Νεοφύτου. Αν ληφθεί υπόψη το ποσοστό που έλαβε, αλλά και το ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θεωρείτο πως δούλευε στο παρασκήνιο για την υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη, τότε η αποδοχή του στη συναγερμική βάση δεν ήταν κακή. Ένα βεβαίως είναι να ψηφίζουν τον πρόεδρο του κόμματος και άλλο έναν απερχόμενο πρόεδρο που ήδη έχει χάσει. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να αλλάξει από το 2023 ώστε ο Αβέρωφ Νεοφύτου να αποτελεί επιλογή νίκης το 2028. Την ίδια στιγμή ερώτημα είναι αν η αποχή του Αβέρωφ Νεοφύτου από αξιώματα μπορεί να τον κρατήσει στην επικαιρότητα, αν θα αποδυναμωθεί, ή ακριβώς η απόσταση από θέσεις που προκαλούν φθορά μπορεί να τον ενισχύσει μέχρι το 2028. Στο περιβάλλον του Αβέρωφ Νεοφύτου προσδοκούν πως, μετά τη διακυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη, τις ατυχίες της ηγεσίας του ΔΗΣΥ και βεβαίως τη μείωση της επιρροής Αναστασιάδη εντός του κόμματος, η πολιτική της εικόνας θα κάνει τον κύκλο της και η μεγάλη μερίδα της κοινωνίας θα στραφεί σε πρόσωπα που δίνουν έμφαση σε πολιτικές προτάσεις και στην ουσία της πολιτικής.

Τα αδιέξοδα του Προέδρου

Αν κάποιος θεωρείται χαμένος από τo αποτέλεσμα του καταστατικού συνεδρίου του Συναγερμού είναι ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε ποντάρει από την αρχή της εκλογής του στη στήριξη του Συναγερμού και όταν το κόμμα έλαβε τη συνεδριακή απόφαση ότι θα βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αποδέχτηκε σταδιακά ότι θα έχουν μία ιδιόμορφη σχέση.

Ο ΔΗΣΥ θα στήριζε τα σημαντικά νομοσχέδια και το Προεδρικό θα ικανοποιούσε αιτήματα της Πινδάρου. Όλο αυτό το διάστημα και με την επιδίωξη μιας ανοιχτής γέφυρας επικοινωνίας με τον ΔΗΣΥ με τελικό στόχο τη στήριξή του από το κόμμα το 2028, αγνόησε πλήρως τα κόμματα της συγκυβέρνησης, με τα τελευταία να νιώθουν χωρίς λόγο και ρόλο στην κυβέρνηση. Πλέον κλείνει η όποια –έστω και μικρή– πιθανότητα να ανέλθει ο ΔΗΣΥ στο άρμα της συμπολίτευσης ή να στηρίξει τον Νίκο Χριστοδουλίδη στην επανεκλογή του το 2028. Το ερώτημα βεβαίως είναι αν με διασπασμένο τον ΔΗΣΥ, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ελπίζει σε επανεκλογή με τον ίδιο τρόπο που εξελέγη το 2023. Τα πράγματα πλέον είναι πολύ πιο δύσκολα. Όχι μόνο γιατί τα κόμματα του Ενδιάμεσου λένε πως δεν θα ξανακάνουν το ίδιο λάθος το 2028, αλλά και γιατί οι ισορροπίες δυνάμεων στον ΔΗΣΥ πλέον δεν είναι οι ίδιες. Ο Νίκος Αναστασιάδης, που φημολογείτο πως τον στήριζε ανεπίσημα, πλέον δεν έχει την επιρροή που είχε το 2023 στον συναγερμικό κόσμο, ούτε βεβαίως τη διάθεση να τον στηρίξει, μιας και νιώθει τώρα προδομένος από το πολιτικό του τέκνο. Το ερώτημα είναι πώς θα διαχειριστεί τις κλειστές κομματικές πόρτες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σε αυτό υπάρχουν τρία σενάρια. Το πρώτο είναι η δημιουργία κόμματος για να στεγαστούν Συναγερμικοί (υπουργοί και μέλη) που στήριξαν την υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη.

Ήταν άλλωστε μία απειλή για τον ΔΗΣΥ που πήγαινε και ερχόταν ως ιδέα εδώ και καιρό. Ένα τέτοιο σενάριο βεβαίως είναι δύσκολο για τον Πρόεδρο, όχι μόνο γιατί ποτέ δεν ήθελε να ηγείται κόμματος αλλά και γιατί θα αναιρέσει την εικόνα που έχει κτίσει, ενός υπερκομματικού υποψηφίου και Προέδρου. Γνωρίζει καλά πως δεν έχει τα πρόσωπα που να μπορούν να τρέξουν και να οργανώσουν ένα κόμμα, ούτε να εμπνεύσουν με αποτέλεσμα αν δημιουργηθεί, να έχει το τέλος των Ενωμένων Δημοκρατών ή της Συμμαχίας Πολιτών. Μία δεύτερη επιλογή είναι η συνθηκολόγηση με το ΕΛΑΜ. Το κόμμα της Ακροδεξιάς ενισχύεται συνεχώς και από τη στιγμή που και σε άλλα κράτη μέλη υπάρχει μία συνεννόηση κυβερνήσεων με ακροδεξιά κόμματα και θέσεις, θα μπορούσε να αποτελεί την επιλογή του Προέδρου. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές ρωγμές στον ΔΗΣΥ, στέλνοντας το μήνυμα τελικώς προς την Πινδάρου πως η απόφαση διαγραφής δεν ήταν σοφή για την ενότητα αλλά και για τα ποσοστά του κόμματος. Το πόσο ο Πρόεδρος, όμως, είναι έτοιμος να προχωρήσει σε ένα τέτοιο βήμα ανοικτά, είναι πολύ θολό και εν πολλοίς απομακρυσμένο επί του παρόντος. Η τρίτη επιλογή του Προέδρου είναι να χρησιμοποιήσει εντονότερα την εικόνα του υπερκομματικού Προέδρου, ελπίζοντας πως στη νέα εποχή που προβάλλονται τα πρόσωπα και υποχωρούν τα ποσοστά των κομμάτων θα καταφέρει να επιβιώσει για μία ακόμη θητεία. Την ίδια στιγμή, αν λάβουμε υπόψη την πολιτική των επιδομάτων και των επιχορηγήσεων που ενισχύεται, δεν αποκλείεται να επιχειρήσει να προκαλέσει ρήγματα στα κόμματα της Κεντροδεξιάς και να αποκτήσει έτσι τους δικούς του υποστηρικτές.

Η έκπληξη και ένας πιθανός επαναπατρισμός

Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου κέρδισε μία θερμή υποδοχή στο συνέδριο, όμως το χειροκρότημα που απέσπασε ο δήμαρχος Πάφου Φαίδωνας Φαίδωνος, ήταν εκείνο που προκάλεσε όχι μόνο έκπληξη, αλλά και ενδιαφέρον για τις επόμενες πολιτικές του κινήσεις. Ο δήμαρχος Πάφου ήταν το πρόσωπο που εισηγήθηκε από την αρχή τις διαγραφές των στελεχών, με την Πινδάρου να το αποφεύγει ως θέμα προς συζήτηση για μήνες. Το αποτέλεσμα συνεπώς του συνεδρίου βρίσκει και τον κ. Φαίδωνος όχι μόνο κερδισμένο αλλά και δικαιωμένο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που λένε πως ο δήμαρχος Πάφου έχει φιλοδοξίες, όχι μόνο για την προεδρία του κόμματος σε μία πιθανή ήττα, αλλά και για την Προεδρία της Δημοκρατίας, αποτελώντας εν πολλοίς και το αντίβαρο σε μία υποψηφιότητα Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Το ερώτημα είναι αν η αποδοχή του ξεπερνά την επαρχία της Πάφου και τον σκληρό πυρήνα του ΔΗΣΥ και αν αποτελεί έναν δυνατό αντίπαλο της Αννίτας Δημητρίου για το χρίσμα του υποψηφίου του ΔΗΣΥ στις προεδρικές εκλογές του 2028. Από το κάδρο πάντως δεν μπορεί να αγνοείται και ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος και νυν υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής στην κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη, Χρήστος Στυλιανίδης. Όπως λέγεται στο παρασκήνιο, φέρεται να έχει ξεκαθαρίσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι θέλει να αποχωρήσει από την κυβέρνηση, ενώ από το πολιτικό του περιβάλλον λέγεται πως το κεφάλαιο Κύπρος και Κυπριακό, ουδέποτε έκλεισε για τον ίδιο.