Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η κίνηση της Λευκωσίας να χρησιμοποιήσει στην ουσία το χαρτί του βέτο, ούτως ώστε να διασυνδεθούν οι κυρώσεις της Λευκορωσίας με αυτές της Τουρκίας, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στις Βρυξέλλες αλλά και στον διεθνή τύπο. Αντικείμενο συζήτησης για το κατά πόσο η Κύπρος αποκτά τελικά διεκδικητικό ρόλο με την κίνησή της ή αν το βέτο είναι όπως έλεγε ο Τάσσος Παπαδόπουλος για τις μεγάλες χώρες, ανοίγοντας ένα κύκλο περιπέτειας λίγο πριν τις συνομιλίες.
Συνεννοημένοι…
Το πρώτο ερώτημα βεβαίως είναι κατά πόσο η Κύπρος είναι έτοιμη να το πάρει μέχρι τέλους ή αν ο Πρόεδρος στη σύνοδο των 27 αρχηγών, θα διαφοροποιηθεί από την στάση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη και θα ενδώσει στα κελεύσματα αποσύνδεσης των κυρώσεων έναντι στην Τουρκία με αυτές της Λευκορωσίας. Υπήρξε η ψιθυρολογία ότι ο υπουργός Εξωτερικών έδωσε την καυτή πατάτα στον Πρόεδρο προς διαχείριση, ωστόσο διπλωματικοί κύκλοι ξεκαθαρίζουν πως οι όποιες κινήσεις Χριστοδουλίδη έγιναν σε πλήρη συνεννόηση με τον Νίκο Αναστασιάδη. Και σε αυτό το πλαίσιο θεωρείται πως θα κινηθεί στην σύνοδο των 27. Αυτό άλλωστε υπογράμμισε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ότι δηλαδή ο Πρόεδρος θα επιμείνει για επιβολή κυρώσεων τόσο στη Λευκορωσία όσο και στην Τουρκία, υπογραμμίζοντας πως η εφαρμογή των αρχών της Ε.Ε δεν μπορεί αν είναι «α λα καρτ».
Α λα καρτ
Ήδη υπάρχουν οι πολιτικοί κύκλοι που θεωρούν πως αν και η κυβέρνηση άργησε, ορθά διεκδίκησε ακόμα και με το χαρτί του βέτο κυρώσεις στην Τουρκία. Όπως ξεκαθαρίζεται η Ε.Ε δεν γίνεται να μένει αμέτοχη γύρω από τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Σε αυτό το πλαίσιο η Λευκωσία επιμένει στο θέμα παράλληλης διαδικασίας επιβολής κυρώσεων δίδοντας έμφαση στο τι συζητήθηκε στο Βερολίνο.
Το ζήτημα βεβαίως είναι πως η επιβολή κυρώσεων απέναντι στην Τουρκία, σίγουρα δεν είναι κάτι που θα προκαλέσει είτε κόστος, είτε θα πονέσει, έστω κι επιδιώκουμε τομεακές κυρώσεις σε οικονομικά ζητήματα. Και αυτό γιατί η συζήτηση που γίνεται είναι για πέντε ονόματα υπαλλήλων (εκ των οποίων δύο υψηλόβαθμων) και για τρεις εταιρείες (εκ των οποίων οι δύο αποτελούν θυγατρικές εταιρείες της TPAO). Είναι εν πολλοίς μία κίνηση περισσότερο σημειολογική παρά ουσίας.
Μόνο η Κύπρος…
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, φέρεται πως η Κύπρος δεν έχει την στήριξη των υπόλοιπων κρατών μελών, για παράλληλη διαδικασία. Το παραδέχτηκε ο Ζοζέπ Μπορέλ το βράδυ της Δευτέρας, ότι η ομοφωνία δεν επιτεύχθηκε γιατί μία χωρά δεν μετέχει στην ομοφωνία. Ούτε η Γαλλία, είχε σταθεί σε αυτή τη θέση, παρά τις δηλώσεις Μακρόν κατά της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα και τάσης επιβολής κυρώσεων. Ακόμα και η Ελλάδα είναι της προσέγγισης ότι το βασικό είναι να επιτευχθεί ο διάλογος με την Τουρκία. Ήδη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας εξέφρασε τη θέση πως δεν πρέπει να επιβληθούν τώρα κυρώσεις στην Τουρκία, αλλά να υπάρξει μια προετοιμασία μίας λίστας κυρώσεων, που δεν θα επιβληθούν τώρα αλλά να υπάρχουν εκεί για να επιδειχθεί τι θα συμβεί εάν η Τουρκία επανέλθει στη λογική των παράνομων ενεργειών. Τοποθέτηση που ερμηνεύθηκε από κύκλους πως η Ελλάδα διαφοροποιείται στο θέμα των κυρώσεων.
Η Γερμανία και το τηλεφώνημα
Η Γερμανία, έχει ξεκαθαρίσει πάντως πως δεν είναι υπέρ των κυρώσεων. Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει αναλάβει πρωτοβουλία να ανοίξει διάλογος μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Όπως είχε αποκαλύψει άλλωστε η «Κ» η Άγκελα Μέρκελ σε τηλεφωνική της επικοινωνία πρότεινε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη να διαμεσολαβήσει ούτως ώστε να φύγει διακριτικά το Γιαβουζ και να προχωρήσουμε σε συνομιλίες. Ο Πρόεδρος είχε ζητήσει και την αποχώρηση του Μπαρμπαρός.
Η γερμανική σχολή σκέψης, πέραν του ότι δεν επιθυμεί να εξοργίσει την Τουρκία, ιδιαίτερα εξαιτίας του μεταναστευτικού, υποστηρίζει πως οι κυρώσεις δεν έχουν καμία ουσία την δεδομένη στιγμή. Καμία ουσία, δεδομένου ότι σε λιγότερο από ένα μήνα πραγματοποιούνται οι «εκλογές» στα Κατεχόμενα και στη συνέχεια βάσει και των δηλώσεων Γκουτέρες θα επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Υποστηρίζουν πως η επιβολή κυρώσεων σε αυτή τη χρονική συγκυρία θα επιδεινώσουν το κλίμα. Δεν περνά απαρατήρητη άλλωστε η τηλεδιάσκεψη που είχε η Γερμανίδα Καγκελάριος με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τον Τούρκο Πρόεδρο, τόσο για τις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε όσο και για τον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Οι πιέσεις
Η Λευκωσία, διαψεύδει πάντως τα περί απομόνωσης, ωστόσο τα μηνύματα του διεθνούς τύπου δεν είναι ιδιαίτερα θετικά. Το «politico» για παράδειγμα, θέτει ζήτημα αξιοπιστίας της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, μετά την αποτυχία επιβολής κυρώσεων στη Λευκορωσία, εξαιτίας της στάσης της Κύπρου, που όπως αναφέρει ήταν η μόνη που διαφώνησε να δώσει την συγκατάθεσή της «σε μία προσπάθεια να πιέσει τα υπόλοιπα κράτη μέλη να στηρίξουν επιβολή σκληρότερων κυρώσεων απέναντι στην Τουρκία» ενώ η γερμανική DW, υπογραμμίζει ότι «η Κύπρος η οποία έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία που στηρίζει το καθεστώς Λουκασένκο, ζητούσε η επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία να συνδεθεί με την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία».
Το ερώτημα βεβαίως είναι ο αντίκτυπος όλων αυτών στο κυπριακό και στις επικείμενες συνομιλίες. Υπάρχει το σενάριο, πως η στάση της Λευκωσίας μπορεί να πιέσει προς αποχώρηση του Γιαβουζ και του Μπαρμπαρός, ανοίγοντας έτσι τις συνομιλίες χωρίς την «απειλή κανονιοφόρων» που επικαλείται συχνά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Υπάρχουν βεβαίως και αρκετοί κίνδυνοι. Σε μία περίοδο που η Κύπρος δεν διάγει τις καλύτερες σχέσεις με τις Βρυξέλλες, όλο αυτό μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά για την πλευρά μας. Σε μία Ε.Ε που αποτελείται -εκτός από κράτη μέλη που πρόσκεινται θετικά στην Τουρκία- από αρκετά με έντονο το αντιρωσικό στοιχείο, η αίσθηση ότι η Κύπρος ικανοποιεί έμμεσα έστω την Ρωσία (η οποία στηρίζει το καθεστώς Λουκασένκο), δεν βοηθά ιδιαίτερα. Ιδιαίτερα όταν η αποχώρηση Λουκασένκο, είναι κάτι που επιδιώκουν διακαώς και οι ΗΠΑ.
