Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών φιλοξενεί, στο Παλαιό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, στο Ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας στις 5 και 6 Μαΐου 2022 συνάντηση των εταίρων του έργου Erasmus + με την ονομασία «SCENARIO». Το έργο SCENARIO το οποίο έχει συσταθεί από το 2020 έχει ως στόχο να μελετήσει, να εμβαθύνει και να προτείνει νέες δυνατότητες για τα μνημεία UNESCO, τα οποία μπορούν να μετατραπούν από έναν χώρο συντήρησης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, και να γίνουν όχι μόνο ένας χώρος σχεδιασμένος για εμβάθυνση και χρήση, αλλά και ένα μόνιμο εργαστήριο εκπαίδευσης, χώρος του πολίτη και χώρος τοπικού σχεδιασμού, κοινοτικό κέντρο έρευνας και ανάπτυξης.
Ο κύριος στόχος του έργου είναι να διερευνήσει, μέσω της έρευνας και της διεθνούς ανταλλαγής καλών πρακτικών, τις δυνατότητες εφαρμογής της αφήγησης της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς στον τομέα της εκπαίδευσης σχολικής ηλικίας, αλλά και στην εκπαίδευση ενηλίκων. Η παραγωγή αφηγηματικού περιεχομένου, που έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία στο μουσειακό περιβάλλον, αποτελεί μια εκπαιδευτική κληρονομιά που μπορεί να εφαρμοστεί για διά βίου μάθηση στα μνημεία UNESCO.
Στην πρόταση έργου συμμετέχουν εταίροι από τέσσερις χώρες, οι UNESCO Club Caserta (Ιταλία), Informamentis Europa (Ιταλία) AKMI S.A. (Ελλάδα), Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών (Κύπρος); Universitat Rovira I Virgili (Ισπανία). Οι εταίροι εργάζονται εξ αποστάσεως και με φυσική παρουσία κατά τη διάρκεια των συναντήσεων του έργου για να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως η συλλογή και πρακτική ανάλυση σε επίπεδο Ε.Ε., σχετικά με τη χρήση της αφήγησης ιστοριών για την αφήγηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, εκπόνηση μιας αφήγησης σχετικά με μια τοποθεσία της UNESCO στην επικράτεια της χώρας του Εταίρου, δημιουργία εκπαιδευτικών εργαστηρίων που περιλαμβάνουν τη συμμετοχή νέων και ηλικιωμένων ατόμων, για τον εμπλουτισμό του περιεχομένου της προτεινόμενης αφήγησης, επιμορφωτικά εργαστήρια για εκπαιδευτικούς / δασκάλους και εκδηλώσεις διάδοσης σε σχετικά μνημεία της UNESCO.
Οι εταίροι έχουν επιλέξει συγκεκριμένα μνημεία UNESCO που βρίσκονται στη χώρα τους. Για την Κύπρο επελέγη η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης, που βρίσκεται στην Κακοπετριά, στην περιφέρεια του Τροόδους. Η Ιταλία τον μνημειακό χώρο του Βασιλικού Belvedere του San Leucio, στον Δήμο της Caserta, η Ισπανία τη μονή Poblet, στον Δήμο Vimbodi της Tarragona και η Ελλάδα τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, στον ομώνυμο Δήμο.
Το ηλεκτρονικό βιβλίο που θα παραχθεί θα είναι το τελικό αποτέλεσμα του έργου και το κύριο προϊόν που θα διαδοθεί. Εκεί θα συνοψίζονται όλες οι βέλτιστες πρακτικές που αναλύθηκαν, καθώς και τα αποτελέσματα των πειραματικών εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν στις διάφορες εμπλεκόμενες χώρες. Θα παρέχει πληροφορίες, προτάσεις και χρήσιμες συμβουλές για όσους ενδιαφέρονται να αναπαράγουν παρόμοιες δραστηριότητες στην πολιτιστική κληρονομιά άλλων περιοχών, σε άλλες χώρες.
Η τελετή έναρξης
Την Παρασκευή 6 Μαΐου 2022 στις 9:00 π.μ. θα γίνει η επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών του έργου SCENARIO στους χώρους της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, στο Παλαιό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο, στο Ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας, και έχουν κληθεί να παραστούν οι πρέσβεις των χωρών των συμμετεχόντων Εταίρων (Ισπανία, Ελλάδα και Ιταλία), εκπρόσωπος του Γραφείου Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Εράσμους στην Κύπρο και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας. Θα παρουσιαστεί ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης στην Κακοπετριά ως χώρος Κατασκηνώσεων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου από τον Αντώνη Χαραλάμπους και μια πρώτη παρουσίαση της έρευνας για τους αγίου Βίκτωρα και Κορώνη (Στεφανίδα) και η σχέση τους με την Κύπρο και την Ιταλία από τον κ. Arturo Buzzat. Ακολούθως οι Εταίροι θα μεταβούν στην Κακοπετριά και θα έχουν ξενάγηση στον Άγιο Νικόλαο της Στέγης από τον Πρόεδρο της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών δρα Χαράλαμπο Χοτζάκογλου και στην Παλαιά Κακοπετριά από την κ. Έλενα Γαλαταριώτου, υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων του Κοινοτικού Συμβουλίου Κακοπετριάς. Οι εργασίες του έργου θα γίνουν στην Κακοπετριά στον χώρο του κοινοτικού Κέντρου σε συνεργασία με την Κοινότητα Κακοπετριάς, αφού προηγηθεί γεύμα που θα δοθεί από τον Κοινοτάρχη Κοκοπετριάς κ. Ιωάννη Ιακωβίδη. Ακολούθως το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, δρ Γεώργιος Μιχαηλίδης θα παρουσιάσει το θέμα της σημαντικότητας του νερού στην περιοχή του Αγίου Νικολάου της Στέγης. Η δρ Έλενα Χατζηπιερή, μουσειοπαιδαγωγός, θα παρουσιάσει στους Εταίρους και τους παρευρισκόμενους τους τρόπους προσέγγισης για τη δημιουργία αφήγησης ιστορίας προσιτής τόσο για ανηλίκους όσο και για ενηλίκους που ετοίμασε για την Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών.
Καλλιέργεια αυτογνωσίας και (εν)συναίσθησης
Με νερό και χρόνο, χρώμα, φόρμα και συμπόνοια: τρόποι προσέγγισης του Μοναστηριού Αγίου Νικολάου της Στέγης
Ο ρόλος των τεχνών ως αντίδοτα στη σημερινή παρακμάζουσα κοινωνία έχει συζητηθεί εκτενώς. Οι τέχνες του παρελθόντος και ειδικά οι θρησκευτικές/εκκλησιαστικές τέχνες ξεδιπλώνουν τοπικές εικαστικές χροιές-εικαστικές γλώσσες που εμπεριέχουν τις αξίες, το ήθος και την πνευματικότητα κοινωνιών που απέχουν γεωγραφικά ή/και χρονικά από εμάς του πολίτες του εικοστού πρώτου αιώνα που χαρακτηρίζεται από υπερκαταναλωτισμό όπως και για φθορά στις κοινωνικές σχέσεις και οικολογική παρακμή. Η σημαντικότητα τη μελέτης μορφών τέχνης του παρελθόντος έγκειται στην καλλιέργεια της αυτογνωσίας και της (εν)συναίσθησης του εαυτού σε σχέση με το «Άλλο».
Ο ναός του Αγίου Νικολάου της Στέγης που βρίσκεται στην Κακοπετριά είναι εγγεγραμμένος στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Ποια η σημαντικότητα τη μελέτης του συγκεκριμένου ναού; Πώς μπορούμε να τον προσεγγίσουμε; Εκκινώντας από την Κάρτα Βενετίας του 1964 και τον ορισμό του μνημείου η παρουσίαση αυτή χαρτογραφεί τα στάδια ανάπτυξης διαφόρων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που με τη σειρά τους στοχεύουν στη διευκόλυνση τη προσέγγισης του μνημείου και της ανάπτυξης διαλόγου μεταξύ του μνημείου και των πολιτών του 21ου αιώνα. Ο ναός προσεγγίζεται σε τρία επίπεδα: ως ναός μέσα στον φυσικό χώρο, ως αρχιτεκτονικό κέλυφος και ως μνημείο τέχνης με αναφορά στο κατάγραφο εσωτερικό του ναού που αποτελεί παλίμψηστο. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες στοχεύουν να οδηγήσουν τον επισκέπτη μέσα από την αίσθηση της υδάτινης ροής του χείμαρρου στη ροή του χρόνου και μέσα από το χρώμα, τη φόρμα και την συμπόνοια να τον οδηγήσει στην αυτογνωσία αλλά και σε μια διαφορετική θεώρηση του κόσμου. Ειδική μνεία θα γίνει στην προσπάθεια του εκπαιδευτικού προγράμματος να γίνει οικείο και εύκολα «αναγνώσιμο» σε άτομα με οπτική αναπηρία.
Δρ Έλενα Χατζηπιερή
