Kathimerini.com.cy
Ανοιχτή επιστολή προς την υφυπουργό Πολιτισμού, Λίνα Κασσιανίδου, εξέδωσαν τα μέλη της Επιτροπής Επιλογής Έργων και Καλλιτεχνών, μέσω της οποίας αντιδρούν, μεταξύ άλλων, με δήλωση της κας Κασσιανίδου, πως στην Μπιενάλε Βενετίας «θα πρέπει να στέλνουμε μόνο ποιοτικές προτάσεις που θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κυπριακή καλλιτεχνική σκηνή και να επιβραβεύουν αυτούς που πρέπει να ανταμειφθούν».
Την ίδια ώρα ζητούν διευκρινίσεις από την υφυπουργό, «καθώς οι παραπάνω δηλώσεις υποτιμούν μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, επιμελητών και εμπειρογνωμόνων που εργάστηκαν ως μέλη των επιτροπών ή εκπροσώπησαν με αναγνωρισμένη επιτυχία τη χώρα μας στον σημαντικό αυτό θεσμό».
Αυτούσια η ανοιχτή επιστολή
Αξιότιμη κυρία Υφυπουργέ,
Αρχικά, θα θέλαμε να σας συγχαρούμε για τον διορισμό σας σε αυτόν τον εξαιρετικά σημαντικό και απαιτητικό ρόλο και να σας ευχηθούμε καλή επιτυχία στα νέα σας καθήκοντα.
Ως μέλη της εντεταλμένης Επιτροπής Επιλογής Έργων και Καλλιτεχνών που λειτουργεί κάτω από το Τμήμα Νεότερου & Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού, επικοινωνούμε μαζί σας σε συνέχεια συνέντευξης που παραχωρήσατε στην εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος (4/9/2023) και στην οποία παραθέτετε σειρά απόψεων για θέματα εικαστικών τεχνών, ορισμένα από τα οποία άπτονται των αρμοδιοτήτων μας, χωρίς όμως να έχει προηγηθεί καμιά διαβούλευση ή/και ενημέρωση.
Με έκπληξη, λοιπόν, διαβάσαμε την δήλωσή σας πως στην Μπιενάλε Βενετίας «θα πρέπει να στέλνουμε μόνο ποιοτικές προτάσεις που θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κυπριακή καλλιτεχνική σκηνή και να επιβραβεύουν αυτούς που πρέπει να ανταμειφθούν». Η παραπάνω τοποθέτηση θίγει, αφενός, την πρόσφατα ανακοινωθείσα ομάδα καλλιτεχνών, που επιλέγηκε να εκπροσωπήσει την Κύπρο στην Μπιενάλε Βενετίας μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης και, αφετέρου, αφήνει να νοηθεί, στο συγκείμενο, πως κάποιες ή όλες οι προηγούμενες εθνικές συμμετοχές της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας δεν ήταν «ποιοτικές» ή/και πως η φετινή ή οι προηγούμενες συμμετοχές δεν «αντικατοπτρίζουν την σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή» της χώρας μας. Παρακαλούμε όπως διευκρινίσετε, καθώς οι παραπάνω δηλώσεις υποτιμούν μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, επιμελητών και εμπειρογνωμόνων που εργάστηκαν ως μέλη των επιτροπών ή εκπροσώπησαν με αναγνωρισμένη επιτυχία τη χώρα μας στον σημαντικό αυτό θεσμό.
Εξαιρετικά προβληματικές, επίσης, βρίσκουμε τις έννοιες της «επιβράβευσης» και «ανταμοιβής» στις οποίες αναφέρεστε («να επιβραβεύουν αυτούς που πρέπει να ανταμειφθούν»), καθώς, πέρα του ότι προϋποθέτουν και πάλι πως «κάποι@ άλλ@ έπρεπε να επιβραβευθούν», προκύπτουν από μια εσφαλμένη αντίληψη της διεθνούς αυτής διοργάνωσης ως πλατφόρμα «επιβράβευσης» με αποκλειστικά τοπικές αξιώσεις. Η αντίληψη αυτή δεν αντικατοπτρίζει το πολυδιάστατο πλαίσιο στο οποίο διεξάγεται ο θεσμός της Μπιενάλε Βενετίας.
Θεωρούμε ανησυχητικό το γεγονός ότι η τοποθέτηση αυτή ανάγει στο επίπεδο κρατικής πολιτιστικής στρατηγικής περιορισμένες φωνές υπόσκαψης των δημοκρατικών διαδικασιών επιλογής των συμμετοχών της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας. Οι ανοικτές αυτές διαδικασίες θεωρούνται πλέον κεκτημένο για την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα και ως προς αυτό ας σταθεί απόδειξη ο μεγάλος αριθμός συμμετοχών στους σχετικούς διαγωνισμούς και η πολυμορφία των επιλογών στο σύνολό τους. Ενδεικτικό, ακόμα, της συνέπειας με την οποία προσεγγίζονται οι διαδικασίες επιλογής είναι οι διαχρονικά αξιόλογες εθνικές μας εκπροσωπήσεις και βεβαίως η βράβευση του 2013 και άλλες διακρίσεις της Κύπρου στην Μπιενάλε.
Τελικά, δηλώνετε πως «υπάρχουν επίσης σκέψεις να ξαναδούμε τον κρίσιμο και τιμητικό θεσμό της κυπριακής συμμετοχής στην Μπιενάλε Βενετίας, τη φιλοσοφία της διαδικασίας επιλογής». Καθώς δεν έχουμε προσκληθεί σε διαβούλευση ως η αρμόδια επιτροπή, διερωτόμαστε αν αυτό υποδηλώνει πως γίνεται με άλλα σύνολα («ξαναδούμε») και χωρίς τη συμμετοχή μας ή αν αποτελεί αποκλειστικό προσωπικό όραμά σας η ανάληψη ευθύνης επιλογής, όχι από τ@ εμπειρογνωμόν@, αλλά από την πολιτική προϊσταμένη.
Καθώς τα θέματα αυτά είναι εξαιρετικής σημασίας για την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα, στην οποία οι δηλώσεις σας έχουν προκαλέσει αναστάτωση, παρακαλούμε όπως δοθούν σχετικές διευκρινίσεις. Παρακαλούμε, τέλος, για τη διευθέτηση μιας ειδικής συνάντησης με την Επιτροπή, για καλύτερη ενημέρωση και συζήτηση τυχόν άλλων σχετικών παραμέτρων, με κοινό στόχο μια ουσιαστική συνεργασία για την συνέχιση της επιτυχημένης παρουσίας της Κύπρου στην Μπιενάλε Βενετίας.
Μέλη Επιτροπής Επιλογής Έργων και Καλλιτεχνών:
-Ελεονώρα Αντωνιάδου, αρχιτέκτονας και ακαδημαϊκός
-Δρ Γαβριήλ Κουρέας, ιστορικός τέχνης και ακαδημαϊκός
-Χριστόδουλος Παναγιώτου, εικαστικός καλλιτέχνης
-Μαρία Πετρίδη, συγγραφέας και επιμελήτρια
14 Σεπτεμβρίου 2023
