ΚΥΠΕ
Όταν έλκεις την καταγωγή σου από την Κερύνεια, την πόλη - σύμβολο του αγώνα του κυπριακού λαού για δικαίωση και ελευθερία και σου ανατίθεται η σύνθεση ενός μουσικού έργου, στο πλαίσιο των επίσημων εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι δυναμικό αλλά και ευαίσθητο, δραματικό και συνάμα ποιητικό, πλούσιο σε ευφάνταστα ηχοχρώματα και πολυφωνικές αρμονίες, το οποίο αγγίζει κάθε ακροατή.
Ο λόγος για τον Κύπριο μουσουργό, Μάριο Ιωάννου Ηλία και το έργο του «Ελευθερία» το οποίο συνέθεσε μετά από σχετική ανάθεση από τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ. Η παγκόσμια τηλεοπτική πρεμιέρα του εμβληματικής και οικουμενικής διάστασης έργου με τις 111.511 νότες και την υπερμεγέθη παρτιτούρα, δόθηκε στην εκπνοή του 2021, στις 29 Δεκεμβρίου, από την ΕΡΤ2 και την ERT World. Τελούσε υπό την αιγίδα της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ ερμήνευσαν το έργο στη Ρωμαϊκή Αγορά στην Αθήνα, κάτω από την Ακρόπολη.
Πρόκειται ήδη για ένα έργο παρακαταθήκη, μέσω του οποίου προσδίδει στην εθνική ελληνική μουσική τέχνη ένα παγκόσμιο διαβατήριο. H διαπίστωση αυτή προέρχεται από ντοκιμαντέρ που παρουσίασε πριν την πρεμιέρα του έργου η ΕΡΤ3 στην εκπομπή «+άνθρωποι» και που ήταν αφιερωμένο στο έργο του Κύπριου μουσικοσυνθέτη, εστιαζόμενο στην «Ελευθερία».
Επίσης, η Τηλεόραση της Βουλής των Ελλήνων παρουσίασε ειδικό αφιέρωμα για το ίδιο έργο στην εκπομπή «Μουσικές Μορφές», όπως επίσης και η εκπομπή «Με νέα ματιά» της ΕΡΤ1. Η «Ελευθερία» χαρακτηρίστηκε ως «ένα πολυμεσικό έργο που υμνεί την Ελλάδα» και ως «ένα οπτικοακουστικό υπερθέαμα για τα 200 Χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης που πλημμύρισε με ελληνικούς ήχους και εικόνες τη Ρωμαϊκή Αγορά».
Όπως δήλωσε ο κ. Ηλία στο ΚΥΠΕ, η «Ελευθερία» εμπνέεται από την ιστορία σε πολλαπλά επίπεδα και δημιουργεί ένα ολοκληρωτικά δικό του αυθεντικό ηχητικό κόσμο. Η μουσική δίνει μια νέα διάσταση τόσο στην ποίηση, την οποία αξιοποιεί ως ενδογενές στοιχείο της όλης μουσικής δημιουργίας, αλλά και πρωτοπορεί με την αξιοποίηση και ενσωμάτωση των χαρακτηριστικών ήχων των τσαρουχιών από τους Εύζωνες, την εκπυρσοκρότηση των κανονιών και των τυφεκίων, καθώς και τη διασταύρωση των σπαθιών.
Πρόσθεσε ότι ο «λόγος και μουσική συνομιλούν δημιουργώντας μια έντονη δραματουργία που αναδεικνύει την ιδέα, τα ιδανικά και τη διαχρονική αξία της Ελευθερίας, σε ένα ενιαίο έργο που απευθύνεται με αμεσότητα στο σημερινό ακροατή προτρέποντας σε δημιουργική αξιοποίηση της ιστορίας και της παράδοσης».
Τα κείμενα και τα ποιήματα που ακούγονται στο έργο είναι των Άγγελου Σικελιανού, Διονύσιου Σολωμού, Κωστή Παλαμά, Ανδρέα Κάλβου, Γιάννη Ρίτσου, Νίκου Καζαντζάκη, Κώστα Μόντη κ.α.
Ο συνθέτης αναφέρει ότι «το πολυπληθές έργο σε τρία μέρη, διάρκειας μιας ώρας, είναι γραμμένο για λυρικούς και έντεχνους ερμηνευτές, αφηγητές, μικτή χορωδία, παραδοσιακά όργανα, σύνολο κρουστών αλλά και αγήματα Ευζώνων και Τυφεκιστών, ήχους σπαθιών και κανονιών, ως ηχητικές πηγές».
Εξηγεί ότι το πρώτο μέρος έχει τίτλο «Η Ελευθερία οδηγεί το λαό» και περιγράφει το πνεύμα της αγωνιστικότητας για την κατάκτηση της ελευθερίας.
Στο δεύτερο μέρος στο οποίο: «Εγίναμε πουλιά και τώρα πια στο τσόφλι δε χωρούμε» υπογραμμίζεται η αξία της συλλογικής μνήμης μέσα από την ιστορία του Ελληνισμού για τη διασφάλιση της ελευθερίας, αλλά και στο πώς αυτή και τα ιδανικά της, μας οδηγούν και μας εμπνέουν σήμερα.
Τέλος, στο τρίτο μέρος που τιτλοφορείται «Κι όπως περνάν κι όπως βροντάν, οι Εύζωνες το Τσαρούχι» ξεδιπλώνονται τα μηνύματα για το μέλλον της ανθρωπότητας μέσα από τη διασφάλιση τόσο του ιδεώδους της ελευθερίας όσο και αξιών σύμφυτων με αυτήν, όπως της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης.
Η «Ελευθερία», «συνενώνει τα σπουδαία κείμενα, τη μουσική, τον συμφωνικό ήχο, την παράδοση, τα ηχοχρώματα, την μνήμη, τα εθνικά σύμβολα, τη σύγχρονη δημιουργία και το ελληνικό πνεύμα σε μια ενότητα κατέχοντας όλα τα εχέγγυα για να γίνει ένα έργο διαχρονικό, όχι μόνο του Ελληνισμού αλλά και της ανθρωπότητας ολόκληρης», καταλήγει ο Μάριος Ιωάννου Ηλία.
Συντελεστές του έργου «Ελευθερία"
Πλειάδα σπουδαίων και άξιων ανθρώπων της τέχνης και του πολιτισμού εργάστηκαν ακούραστα υπό την καθοδήγηση του συνθέτη για το άρτιο αποτέλεσμα που από την Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας μεταδόθηκε, μέσω της ERT World, σε όλο τον κόσμο.
Πρόκειται για τους : Βιολέττα Λούστα – Σοπράνο, Μιχάλη Ψύρρα – Βαρύτονο, Βερόνικα Δαβάκη - Τραγούδι – αφήγηση, Δημήτρης Μαγγίνα – Αφηγητή.
Στα παραδοσιακά όργανα συμπράττουν οι : Χρυσάνθη Γκίκα - Πολίτικη λύρα, Γιώργος Γουμενάκης – Μαντολίνο, Νίκος Παραουλάκης – Νέυ, Αγγελική Παρδάλη – Σαντούρι.
Το σύνολο κρουστών της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας στελεχώνεται από τους : Χρήστο Λιάτσο, Μιχάλη Διακογώργη, Δημήτρη Κοντό, Φώτη Κόλλια, Θοδωρή Βαζάκα, Ιωάννα Παναγοπούλου.
Ερμήνευσε η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία της ΕΡΤ. Τη μουσική προετοιμασία της Xορωδίας ΕΡΤ ανέλαβε ο Μιχάλης Παπαπέτρου και τη Μουσική Διεύθυνση ο Μιχάλης Οικονόμου.
