Στο άκουσμα ότι έφυγε από τη ζωή αυτός ο σπουδαίος καλλιτέχνης, ο κόσμος του πολιτισμού και όχι μόνο επλήγη, αλλά νιώθει πως έχασε κι ένα τεράστιο κομμάτι της ιστορίας του. Ο Αλέκος Φασιανός ήταν ο πρεσβευτής του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο και φυσικά άγγιξε και τον μικρόκοσμο της Κύπρου. Ένας από τους πιο στενούς του φίλους και συνεργάτες εδώ στην Κύπρο είναι ο Ανδρέας Καπάταης, ο ιδιοκτήτης της Golden Gallery by Kapatays, ο οποίος με ταξίδεψε στον κόσμο του Αλέκου Φασιανού, όπως εκείνος τον γνώριζε.
«Από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας του έδειξα σεβασμό, ένα σεβασμό τεράστιο, και καθ’ όλη τη διάρκεια της σχέσης που είχαμε αυτά τα 13 χρόνια ήταν πάντα εκεί. Ένιωθα δέος διπλά του».
Με τον Ανδρέα επικοινωνήσαμε τηλεφωνικώς, μιας και είχε πάει στην Αθήνα για την κηδεία του ζωγράφου. «Στην κηδεία είχε πάρα πολύ κόσμο, ήταν όπως θα την ήθελε, με όλους τους φίλους του, είχε πολύ κόσμο που τον τίμησε. Ήταν μια συγκινητική τελετή. Για εμένα ο Φασιανός ήταν μέντοράς μου, όπως τον πνευματικό μου πατέρα στην τέχνη. Μου στοίχισε αρκετά ο θάνατός του, γιατί είχαμε μεγάλο δέσιμο μεταξύ μας, μια έντονη σχέση φιλίας από το 2009».
Η γνωριμία τους ξεκίνησε το 2009 στην Αθήνα, όπως μου ανέφερε ο Ανδρέας, «ο Αλέκος ήταν ένας άνθρωπος που δύσκολα κάποιος μπορούσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του, αλλά εάν κάποιος το κατάφερνε αυτό μέσα από τη στάση του, δηλαδή όταν καταλάβαινε ο ίδιος ότι ήσουν ο πραγματικός εαυτός σου και δεν ήθελες να τον εκμεταλλευτείς ως άνθρωπο ή καλλιτεχνικά, μπορούσε να σου ανοιχτεί απλόχερα. Είχε διεθνή ακτινοβολία ως καλλιτέχνης, ήταν πρεσβευτής του Ελληνισμού σε όλο το κόσμο και κατά την άποψή μου ήταν ίσως ο σπουδαιότερος Έλληνας εν ζωή μετά τον Τσαρούχη, Μόραλη της γενιάς του καλλιτέχνης. Στη Γαλλία για να καταλάβεις, τον τίμησαν με τον φόρο του Chevalier».
Για εμένα ο Φασιανός δεν πέθανε. Για εμένα ο Φασιανός ζει μέσα από το έργο του, είναι από τους καλλιτέχνες που θα μείνουν στην ιστορία. Είναι αθάνατος τονίζει στην «Κ» ο κ. Ανδρέας Καπάταης
Ο Αλέκος Φασιανός εμπιστεύτηκε τον Ανδρέα Καπάταη και έκαναν μαζί τέσσερις ατομικές εκθέσεις στην Κύπρο, τρεις στην γκαλερί στη Λευκωσία και μία στη Λεμεσό. Ο Ανδρέας μου λέει για τη δουλειά του αείμνηστου ζωγράφου, «η τέχνη του, παρόλο που φαντάζει απλή, είναι πρωτοποριακή, έχει το δικό του αποτύπωμα, τη δική του ταυτότητα μέσα από τη δουλειά του, είναι εύκολα αναγνωρίσιμη η δουλειά του γενικότερα». Ο Φασιανός εμπνεόταν μέσα από την καθημερινότητα, «ο ίδιος εμπνεόταν από το απλό, το οποίο θαύμαζε, που ήταν και το ωραίο για εκείνον και γι’ αυτό σε πάρα πολλά έργα του βλέπεις σκηνές από την καθημερινότητα. Επίσης, ήταν άνθρωπος των Γραμμάτων, διάβαζε λογοτεχνία, ποίηση, έκανε και παρέα με τον Ελύτη. Ο Ελύτης σε διάφορα κείμενά του έχει αναφορές για τον Φασιανό και το έργο του. Με τον Κάνθο, τον Ξαρχάκο, με τον Μανώλη Μητσιά επίσης ήταν φίλοι. θαύμαζε τον Πικάσο, τον οποίο γνώρισε στη Νότια Γαλλία».
Καλλιτέχνης 24ωρου βάσεως
«Όποτε ερχόμουν στην Αθήνα του τηλεφωνούσα για να βρεθούμε, θυμάμαι τα αγαπημένα δείπνα που κάναμε μετά τις συναντήσεις που είχαμε. Πηγαίναμε πάντα σε ωραία εστιατόρια, κυρίως με κινεζική κουζίνα που ήταν η αγαπημένη του. Πάντοτε μου άρεσε ν’ ακούω διάφορες ιστορίες από τη ζωή του και από το Παρίσι. Θυμάμαι χαρακτηριστικά και τον σεβασμό που του έδειχναν οι διάφοροι θαμώνες εκεί. Ερχόταν ο κόσμος και του ζητούσε να του κάνει κάποιο σχεδιάκι, και ο ίδιος έπαιρνε ένα χαρτομάντιλο ή οτιδήποτε και τους ζωγράφιζε ή έκανε κάποια αφιέρωση. Ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα, ζωγράφιζε στις χαρτοπετσέτες, στα τραπεζομάντηλα, η δημιουργία έρεε στις φλέβες του».
Ζήτησα από τον Ανδρέα να μου εξιστορήσει μια από αυτές τις ιστορίες που κατά καιρούς του είχε διηγηθεί ο Φασιανός... «είχαν μια δεξίωση υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Ήταν καλεσμένος και ο Φασιανός μεταξύ των άλλων και όπως ήταν στο Προεδρικό πήγε μια κυρία και του λέει “γεια σου κ. Παύλο, το έργο σας έχει ξεκολλήσει σε κάποια σημεία έχει βγει από plexiglass πώς μπορώ να το φτιάξω;” –ο Παύλος Διονυσόπουλος άλλος σπουδαίος καλλιτέχνης, με τον οποίο ήταν στενοί φίλοι και ζούσαν στο Παρίσι μαζί– γυρίζει τότε ο Φασιανός και της λέει “έχω την εντύπωση ότι σε αυτό θα σας βοηθήσει ο κ. Φασιανός” και δείχνει τον Παύλο απέναντι (γέλια). Η κοπέλα πάει και του λέει την ίδια κουβέντα, κοιτάχτηκαν και κατάλαβαν ότι έκανε πλάκα, όμως δεν αποκάλυψαν το όνομα ο ένας του άλλου» (γέλια).
Πολύ σημαντικό για έναν καλλιτέχνη είναι και ο χώρος που δημιουργεί, το στούντιό του και όπως μου λέει ο Ανδρέας Καπάταης το στούντιο του Αλέκου Φασιανού ήταν ένα ταπεινό ατελιέ. «Το ατελιέ του ήταν αφαιρετικό, πολύ λιτό, το οποίο είχε πάντα τελάρα στοιβαγμένα, καμβάδες για να ζωγραφίζει. Ο Φασιανός ήταν καλλιτέχνης επί 24ωρου βάσεως».
Ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας ρώτησα τον Ανδρέα πώς θα ήθελε να θυμάται ο κόσμος τον Φασιανό: «Για εμένα ο Φασιανός δεν πέθανε. Για εμένα ο Φασιανός ζει μέσα από το έργο του, είναι από τους καλλιτέχνες που θα μείνουν στην ιστορία. Είναι αθάνατος. Η δουλειά του έχει μπει σε όλα τα μουσεία, σε κορυφαίες συλλογές ανά τον κόσμο. Μέσα από το έργο του ο Φασιανός είναι παράδειγμα και για όλους τους νεότερους καλλιτέχνες. Επίσης μέσα από την πορεία απέδειξε ότι ήταν ένας σταρ με όλη την σημασία της λέξης στην τέχνη του». Για τον Ανδρέα ήταν μεγάλη τιμή που τέτοιας ποιότητας άνθρωπος τον εμπιστεύτηκε με τη φιλία του, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Ήταν ο μέντοράς μου, ο δάσκαλός μου. Ο Φασιανός ήταν ένα τεράστιο κεφάλαιο για εμένα, όποιος μπορούσε να τον «καταλάβει», μπορούσε να μάθει πάρα πολλά πράγματα και να βγει κερδισμένος».
Και η Κύπρος τον αγάπησε
Η σχέση του Α. Φασιανού με την Κύπρο είχε ξεκινήσει όπως διηγείται ο Ανδρέας, ξεκίνησε με τον Δημήτρη Πιερίδη, τον μεγάλο συλλέκτη, και ιδρυτή του Δημοτικού Κέντρου Τεχνών Λευκωσίας, με τον οποίο ήταν πάρα πολύ καλοί φίλοι. «Και με τον Πιερίδη πριν από εμένα έκαναν εκθέσεις μαζί και στον Κέντρο Τεχνών. Αλλά γενικά αγαπούσε την Κύπρο, ήθελε να ήταν ενήμερος για το Κυπριακό, τι γίνεται με τους Τούρκους κτλ. Αλλά φυσικά και η Κύπρος τον αγάπησε, ο κόσμος έδινε πάντα το παρών του στις εκθέσεις του. Τα εγκαίνια τα τελούσαν οι εκάστοτε τότε Πρόεδροι της Δημοκρατίας. Ήταν ένα μεγάλο κεφάλαιο».
Πέραν όμως από τις εκθέσεις και την εκτίμηση του κόσμου, όπως μου λέει ο Ανδρέας Καπάταης ο Αλέκος Φασιανός ήταν λιτός και μετριόφρων, και μου διηγείται... «θυμάμαι που όταν ερχόταν στην Κύπρο πηγαίναμε και σε ψαροταβέρνες, έπαιρνε το ψωμάκι και τάιζε του γλάρους, τα περιστέρια, τα ψάρια. Αγαπούσε τη φύση. Δεν ήταν άνθρωπος που του άρεσε η ύλη, ο πλούτος, η τόση πολυτέλεια, ήταν της ουσίας πάντα. Η λιτότητα και η μετριοφροσύνη ήταν στάση ζωής για τον ίδιο».
Ένα από τα πράγματα που ο Ανδρέας έμαθε από τον Φασιανό ήταν πώς να διαλέγει καλή ζωγραφική, την καλή τέχνη. «Μου έλεγε πάντα να κάνεις σωστές επιλογές στους καλλιτέχνες που θα βάλεις στην γκαλερί σου. Μου έμαθε να μη βάζω εφήμερους καλλιτέχνες, αλλά πάντα καλλιτέχνες επιπέδου, με διαχρονικότητα. Αυτό ήταν πάντα που μου επαναλάμβανε συνεχώς. Μου έμαθε πολλά, πώς να διαβάζω τους καμβάδες, τη γραφή του καλλιτέχνη γενικότερα. Από την πρώτη στιγμή της γνωριμίας μας του έδειξα σεβασμό, ένα σεβασμό τεράστιο, και καθ’ όλη τη διάρκεια της σχέσης που είχαμε αυτά τα 13 χρόνια ήταν πάντα εκεί. Ένιωθα δέος διπλά του».
