Σοβαρές καθυστερήσεις στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης

Οι καθυστερήσεις είναι το βασικό χαρακτηριστικό στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης σύμφωνα με τα όσα εντόπισε ο έλεγχος του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας.

Ο έλεγχος αφορούσε την:

-Απόκτηση της ιδιότητας του πολίτη της Δημοκρατίας.
-Την έκδοση αδειών μόνιμης διαμονής.
-Την παραχώρηση αδειών προσωρινής διαμονής με σκοπό τις σπουδές.
-Την παραχώρηση αδειών προσωρινής διαμονής σε οικιακούς εργαζόμενους.
- Την έκδοση αδειών προσωρινής διαμονής σε κατόχους καθεστώτος Διεθνούς Προστασίας καθώς και για ανθρωπιστικούς λόγους.
-Την επιστροφές παράτυπων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους.
-Την έκδοση Ταυτοτήτων/Διαβατηρίων/Προσφυγικών ταυτοτήτων/Πιστοποιητικών Ελευθερίας.
-Την επιβολή διοικητικών προστίμων σε μεταφορείς.

Στα πλαίσια του ελέγχου εξετάσθηκαν 25 περίπου περιπτώσεις για την κάθε δραστηριότητα, οι οποίες επιλέγηκαν με τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία και αφορούσαν στην περίοδο από 1.1.2020 μέχρι 31.7.2023.

Τα ευρήματα

Οι καθυστερήσεις και η απουσία ελέγχου εντοπίσθηκε πρώτα στις διαδικασίες πολιτογράφησης πολιτών λόγω διαμονής στη Δημοκρατίας ή γάμου με Κύπριο πολίτη. Η διαδικασία σε ολοκληρώνεται εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. «Οι εκκρεμείς αιτήσεις στις 7.11.2023, σύμφωνα με το μηχανογραφικό σύστημα του ΤΑΠΜ, ανέρχονταν σε 11.891, με τις πρώτες να χρονολογούνται από το 2007. Ο μέσος χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας εξέτασης των υποθέσεων ανήλθε σε 37,7 μήνες για παραχώρηση υπηκοότητας δυνάμει πολιτογράφησης λόγω ετών διαμονής στη Δημοκρατία και σε 25,7 μήνες λόγω γάμου με Κύπριο πολίτη, προκαλώντας ταλαιπωρία στους αιτητές. Το ΤΑΠΜ σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή , σε περιπτώσεις με απουσία μέχρι 90 ημέρες κατά το διάστημα αυτό, δεν απορρίπτει τα εν λόγω αιτήματα, τακτική που δεν συνάδει με τη νομοθεσία. Σχετική γνωμάτευση που εξηγούσε την αυστηρότητα με την οποία θα πρέπει να ελέγχεται η συγκεκριμένη πρόνοια έδωσε ο Γενικός Εισαγγελέας, ημερ. 15.9.2017, που όπως διαφάνηκε αγνοήθηκε από το ΤΑΠΜ.

Άδειες μόνιμης διαμονής

Το ΤΑΠΜ, με προφορικές οδηγίες του τέως Γενικού Διευθυντή του ΥΠΕΣ, λόγω επικείμενης τροποποίησης της Νομοθεσίας σταμάτησε τον Νοέμβριο του 2019 να εξετάζει νέες αιτήσεις για άδειες μόνιμης διαμονής κατηγορίας Στ’ των περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Κανονισμών, με αποτέλεσμα, κατά την 31.7.2023 να έχουν συσσωρευτεί για εξέταση περίπου 3.000 αιτήσεις.

Άδειες διαμονής για σπουδές

Μη συμμόρφωση με το θεσμικό πλαίσιο, καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων μη αποτελεσματικός έλεγχος των οικονομικών δραστηριοτήτων μη επιβολή διοικητικών προστίμων σε περιπτώσεις παραβάσεων έδειξε ο έλεγχος για την κατηγορία σπουδαστών που φοιτούν στην Κύπρο. «Δεν υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης κατά πόσο οι σπουδαστές που έχει λήξει η άδεια διαμονής τους αποχώρησαν από τη Δημοκρατία, με κίνδυνο την αύξηση των περιπτώσεων παράνομης διαμονής. Η απουσία παρακολούθησης δυσχεραίνει σημαντικά τον έγκαιρο και άμεσο εντοπισμό των όσων παραμένουν παράνομα στη Δημοκρατία. Εντοπίσαμε περιπτώσεις (12% του δείγματος ελέγχου) που ενώ η άδεια διαμονής έληξε, δεν φαίνεται να αποχώρησαν από τη Δημοκρατία και άλλες περιπτώσεις (16% του δείγματος ελέγχου) που αναχώρησαν σε ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας λήξης της άδειας διαμονής τους ή απελάθηκαν».

Άλλα

Αναφορικά με τις αιτήσεις που υποβάλλονται για παραχώρηση άδειας παραμονής για ανθρωπιστικούς σκοπούς, διαπιστώθηκε η μη τήρηση μητρώου επιστολών και η απουσία γραπτών οδηγιών για τις σχετικές διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται. Στον κλάδο Ταυτοτήτων Διαβατηρίων Προσφυγικών Ταυτοτήτων Γάμων εντοπίσθηκε η απουσία καθορισμένων διαδικασιών, μη εντοπισμό αιτήσεων σε έντυπη μορφή, λανθασμένη διαχείριση περιπτώσεων απώλειας ταξιδιωτικών εγγράφων και βασικές δραστηριότητες του Κλάδου να διενεργούνται από ένα μόνο άτομο χωρίς αντικαταστάτη. Επιπλέον, δεν τηρούνται μητρώα για προσφυγικές ταυτότητες και πιστοποιητικά ελευθερίας, ενώ παρατηρήθηκαν περιπτώσεις όπου οι διαδικασίες ήταν ελλιπώς ελεγχόμενες, αυξάνοντας τον κίνδυνο διενέργειας λαθών. Κατά τον έλεγχο εντοπίστηκε περίπτωση όπου Τουρκοκύπριος εξασφάλισε διαβατήριο/ταυτότητα πέντε φορές, χρησιμοποιώντας φωτογραφίες πέντε διαφορετικών προσώπων.

Συστάσεις

Στην έκθεσή του ο Γενικός Ελεγκτής συστήνει «όπως, τόσο το Τμήμα Μετανάστευσης, το οποίο εντάχθηκε στο νεοσύστατο Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας, όσο και η Διεύθυνση Αρχείου Πληθυσμού, η οποία παρέμεινε υπό την αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών, καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουν ότι η διαχείριση των αιτήσεων που παραλαμβάνουν γίνεται πάντοτε στο πλαίσιο της νομιμότητας και εντός εύλογου χρονικού διαστήματος». Παράλληλα, προτείνεται όπως γίνει αξιολόγηση των ευρημάτων και των επισημάνσεών της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για επίλυση, στη βάση χρονοδιαγραμμάτων και προγραμματισμού, των προβλημάτων, αδυναμιών και ελλείψεων που προέκυψαν.