Πράσινοι ατάκτως ερριμμένοι

Τον Μάιο του 2021, το Κίνημα Οικολόγων κατερχόταν στις βουλευτικές εκλογές με την αξίωση να σταματήσει να θεωρείται κόμμα διαμαρτυρίας, να αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά του, αλλά και να αλλάξει την εικόνα του. Τη φιλοδοξία για μία νέα σελίδα στο κόμμα των Πρασίνων ενέτεινε και η αλλαγή σκυτάλης της ηγεσίας, όταν ο πληθωρικός Γιώργος Περδίκης παρέδωσε στον Χαράλαμπο Θεοπέμπτου. Το μετριοπαθές προφίλ του διαδόχου, η απουσία δημόσιας θέσης για το Κυπριακό και η επικέντρωσή του στα περιβαλλοντικά θέματα έστελναν το μήνυμα πως το Κίνημα των Οικολόγων, το οποίο μέχρι τότε είχε σκληρή γραμμή στο Κυπριακό, θα άλλαζε εικόνα και προφίλ, προσεγγίζοντας περισσότερο τις προοδευτικές θέσεις των Πρασίνων σε όλη την Ευρώπη. Η νέα ηγεσία, σε συνδυασμό με τα πρόσωπα που διαμόρφωναν το ψηφοδέλτιο των βουλευτικών εκλογών (μεταξύ τους η Αλεξάνδρα Ατταλίδου και η Θεανώ Καλαβανά, δύο πρόσωπα με γνωστή δράση υπέρ της λύσης του Κυπριακού) ενίσχυαν αυτή την εκτίμηση. Όμως η αλήθεια είναι πως και στο παρασκήνιο διαρρεόταν η θέση ότι ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου είχε την επιδίωξη να οδηγήσει το κόμμα σε ιδεολογικοπολιτικό συνέδριο, το οποίο θα άλλαζε τη θέση του κόμματος στο Κυπριακό. Το χαμηλό ποσοστό το οποίο κατέγραψε στις εκλογές του 2021 –ασχέτως ότι για πρώτη φορά εξέλεξαν τρεις βουλευτές– υπήρξε η αρχή της δυσφορίας και της αμφισβήτησης για το κατά πόσο η νέα ηγεσία των Οικολόγων θα μπορούσε όχι μόνο να ενισχύσει το κόμμα, αλλά κυρίως να το διατηρήσει στη ζωή. Όσα εκτυλίχθηκαν τις τελευταίες μέρες, πρώτα με την αποχώρηση της Αλεξάνδρας Ατταλίδου και στη συνέχεια με την παραίτηση του Χαράλαμπου Θεοπέμπτου από την ηγεσία ανέδειξαν τα σοβαρά προβλήματα που κρύβονταν κάτω από το χαλί των Πρασίνων και αναδεικνύουν:

• Το μωσαϊκό των θέσεων που υπάρχουν (πρόσωπα του προοδευτικού χώρου με έντονες θέσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της λύσης του Κυπριακού, πρόσωπα με κύρια έμφαση αποκλειστικά στα της Οικολογίας και τη συντηρητική γραμμή τόσο σε κοινωνικά θέματα όσο και στο Κυπριακό).
• Απουσία μιας ισχυρής ηγετικής παρουσίας που να εμπνεύσει και να δώσει κατευθυντήριες γραμμές για το πού θέλει να πάρει το κόμμα.
• Η ισχυρή παρουσία και το αποτύπωμα του τέως προέδρου Γιώργου Περδίκη, ο οποίος θεωρείται για πολλούς ο σκιώδης πρόεδρος του κόμματος.

Δυσφορώντας σε ένα λάθος κοστούμι

Η αλήθεια είναι πως ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου φάνηκε από την αρχή να δυσφορεί στο αρχηγικό κοστούμι. Δεν ήταν μόνο το ότι με την εκλογή του στο πηδάλιο του κόμματος δεν προχώρησε σε τομές μέσω ενός καταστατικού και ιδεολογικοπολιτικού συνεδρίου, για να επιβεβαιώσει τις προσδοκίες αλλαγής πλεύσης του κόμματος, αφήνοντας το δικό του αποτύπωμα στο κόμμα. Ήταν και ότι δυσκολευόταν να ελέγξει τα συλλογικά σώματα. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί από κύκλους της επανένωσης, ο ίδιος δεν μίλησε ποτέ με πιο προοδευτικό λόγο για το Κυπριακό σε σχέση με τους προκατόχους του, είτε γιατί δεν ήταν αυτές οι θέσεις του είτε γιατί γνώριζε πως δεν μπορούσε να περάσει μία τέτοια θέση στα συλλογικά σώματα. Ο Γιώργος Περδίκης, έστω και αν είχε παραιτηθεί από την ηγεσία, εξακολουθεί να έχει ένα σημαντικό έρεισμα στο κόμμα, με πολλούς να θεωρούν ότι αποτελεί τον σκιώδη πρόεδρο του κόμματος.

Το αλαλούμ

Η δυσκολία να επιβληθεί ο νέος ηγέτης των Οικολόγων, αφήνοντας το δικό του αποτύπωμα, φάνηκε από την αρχή. Ήταν η περίπτωση αναβολής του εκλογικού συνεδρίου το 2021 με σφραγίδα δικαστηρίου, όταν μέλος του κόμματος προσέφυγε στο δικαστήριο, αφού όταν εξέφρασε την πρόθεση να είναι υποψήφιος πρόεδρος το κόμμα τον διέγραψε «επειδή προέβαινε στην εγγραφή μελών για να τον ψηφίσουν». Ήταν κυρίως όμως η απουσία επιλογής υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές του 2023, όταν κανείς υποψήφιος δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το απαιτούμενο από το καταστατικό ποσοστό στήριξη. Κίνηση που ενίσχυε την άποψη ότι οι Οικολόγοι περιορίζονται στη διαμαρτυρία αντί να παίρνουν θέση –και να αναλαμβάνουν την ευθύνη– σε σημαντικά ζητήματα όπως η εκλογή του επόμενου προέδρου της Δημοκρατίας.

Η αρχή με Ατταλίδου

Η απουσία θέσης στις προεδρικές εκλογές φαίνεται να αποτέλεσε την αρχή των προστριβών και της δυσφορίας της Αλεξάνδρας Ατταλίδου, η οποία υποστήριζε πως το κόμμα πρέπει να επιλέξει υποψήφιο που να βρίσκεται απέναντι στη συνέχιση των πολιτικών του Νίκου Αναστασιάδη. Πέραν της πειθαρχικής που είχε να αντιμετωπίσει για τη δημόσια στήριξη στο επιτελείο του Ανδρέα Μαυρογιάννη, η κα Ατταλίδου, βάσει και της επιστολής παραίτησής της, είχε δεχτεί εσωκομματικά κριτική για τις θέσεις της και για τη θέρμη με την οποία στήριζε θέματα που αφορούσαν κυρίως το μεταναστευτικό αλλά και την προάσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ στο Κοινοβούλιο. Η ίδια φαίνεται να επεδίωκε μάλιστα πως στο ιδεολογικοπολιτικό συνέδριο θα μπορούσε να στηρίξει τη θέση της για τη στάση που θα έπρεπε να ακολουθούν οι Οικολόγοι στο Κυπριακό. Σύμφωνα με πολιτικούς κύκλους, η ίδια είχε καταφέρει να αποκτήσει μία στενή σχέση με μέρος της Νεολαίας των Πρασίνων που συμμερίζονταν τις θέσεις της και στα κοινωνικά θέματα αλλά και στο Κυπριακό. Η καθυστέρηση, ωστόσο, να διεξαχθεί το συνέδριο σε συνδυασμό με κριτική που δέχτηκε για την πρόταση νόμου που κατέθεσαν από κοινού με τον Χαράλαμπο Θεοπέμπτου για δικαίωμα τεκνοθεσίας σε όσους συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης περιλαμβανομένων και των ομόφυλων ζευγαριών, οδήγησε τελικώς στην παραίτησή της.

Η παραίτηση του Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, ωστόσο, συνέβαλε στο να αποκαλυφθεί το μέγεθος της κρίσης. Ο κ. Θεοπέμπτου είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεχίσει τον πολιτικό του κύκλο εκτός και αν εκλεγεί ευρωβουλευτής στις επικείμενες εκλογές. Ο ίδιος δεν αποκάλυψε τους λόγους της παραίτησής του, ουδέποτε όμως ένιωσε άνετα στο πηδάλιο των Οικολόγων. Ίσως προχώρησε σε μία τέτοια κίνηση για λόγους ευθιξίας μετά τα όσα κατήγγειλε η κα Ατταλίδου στην επιστολή παραίτησής της ή ο ίδιος να νιώθει πως αυτό θα αποτελεί μία καλή αφορμή για να αναδιαμορφωθεί το κίνημα.

Ήδη οι Πράσινοι προχωρούν αμέσως σε εκλογικό συνέδριο, με διάφορα ονόματα να μπαίνουν στο τραπέζι, όπως αυτό του Κυριάκου Τσιμίλλη αλλά και της Έφης Ξάνθου. Ζήτημα ωστόσο που θα πρέπει να διαφανεί εκτός της αλλαγής σκυτάλης στην ηγεσία, είναι το τι κόμμα θέλουν να είναι τελικά οι Πράσινοι. Αν επιθυμούν να προχωρήσουν σε μία εκ βάθρων αλλαγή με έμφαση στην Οικολογία έναν πιο προοδευτικό λόγο σε κοινωνικά ζητήματα ή αν θέλουν να συνεχίσουν στο ίδιο πλαίσιο μωσαϊκού θέσεων.