Kathimerini.gr
Μανώλης Κωστίδης
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Την επανέναρξη των ελληνοτουρκικών επαφών, με αφετηρία την ηρεμία που επικρατεί το τελευταίο διάστημα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, θα επιχειρήσουν να ανακοινώσουν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αμέσως μετά τη συνάντηση που θα έχουν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11 και 12 Ιουλίου.
Το ραντεβού της συνάντησης κλείστηκε μετά το τηλεφώνημα του προέδρου της Τουρκίας προς τον Eλληνα πρωθυπουργό, με αφορμή την εκλογική του νίκη στις εκλογές της περασμένης Κυριακής. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συνάντηση δεν αναμένεται να είναι ιδιαίτερα μεγάλης διάρκειας, θα γίνει σε κλειστό κύκλο με τους δύο ηγέτες να συνοδεύονται από τους υπουργούς Εξωτερικών και τους συμβούλους τους.
Στόχος δεν είναι η άμεση επίλυση των διαφορών, που όλοι ομολογούν πως είναι δύσκολο να επιτευχθεί με τόσα θέματα στην ατζέντα και τόσες εντάσεις στο πρόσφατο παρελθόν, ωστόσο στην Αγκυρα εκφράζεται η άποψη πως πριν από οποιαδήποτε προσπάθεια διαλόγου, μπορούν να γίνουν βήματα βελτίωσης των σχέσεων και του κλίματος.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας αφήνει τη σκληρή γραμμή στα ελληνοτουρκικά, προσβλέποντας σε βελτίωση των σχέσεων με ΗΠΑ και Ε.Ε.
Διερευνητικές επαφές
Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να κινηθεί ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν με τον Eλληνα ομόλογο του Γιώργο Γεραπετρίτη. Η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών με αναβαθμισμένη παρουσία αξιωματούχων των δύο χωρών ίσως και σε επίπεδο υφυπουργών, οι συνομιλίες για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης είναι κάποια από τα βήματα τα οποία θεωρούνται πιο εφικτά.
Στη γειτονική χώρα έμπειροι αναλυτές παρατηρούν πως ο κ. Ερντογάν, όπως έχει κάνει και με άλλες χώρες, αφήνει στην άκρη το παρελθόν και τις σκληρές θέσεις του για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως και τις δηλώσεις του για τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Στόχος της Αγκυρας φέρεται πως είναι η εξομάλυνση των σχέσεων με την Αθήνα, έστω και με την ύπαρξη των προβλημάτων και των διαφορών καθώς η Ελλάδα είναι κρίκος της επαναπροσέγγισης και με τη Δύση.
Ουσιαστικά ο κ. Ερντογάν επιθυμεί την επανεκκίνηση της τουρκικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που άφησε εκτός κυβέρνησης τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον Χουλουσί Ακάρ. Είχαν γίνει ήδη βήματα αλλαγής με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με πρωταγωνιστή τον Χακάν Φιντάν, που τότε ήταν διοικητής των μυστικών υπηρεσιών, όπως και τον Ιμπραήμ Καλίν, που τώρα αντικατέστησε τον κ. Φιντάν στη ΜΙΤ.
Πάντως σε σχέση με την πρώτη δεκαετία του κ. Ερντογάν, μέχρι σήμερα έχουν προστεθεί και άλλα ζητήματα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών θεμάτων που θέτει η Αγκυρα, όπως το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», το τουρκολιβυκό μνημόνιο, οι θέσεις της Αγκυρας για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών καθώς και η πιθανότητα αμφισβήτησης της κυριαρχίας τους.
Στην τουρκική πρωτεύουσα όμως βλέπουν πως υπάρχουν οι ανάγκες της Ευρώπης για το φυσικό αέριο, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ένταση με τη Ρωσία αυξάνουν την ανάγκη και το αίτημα των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. για την ομαλοποίηση των σχέσεων ή έστω την αποφυγή των εντάσεων στην περιοχή του Αιγαίου.
Σουηδία, Αιγαίο και F-16
Σε αυτό το πλαίσιο την περασμένη εβδομάδα έγινε και το τηλεφώνημα του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν προς τον επικεφαλής σύμβουλο της τουρκικής προεδρίας Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, ο οποίος τόνισε ότι οι δύο άνδρες «συμφώνησαν για τη σημασία της συνεχιζόμενης σταθερότητας στο Αιγαίο, με τον κ. Σάλιβαν να χαιρετίζει την εποικοδομητική δέσμευση μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας», αναφέρει η ανακοίνωση της αμερικανικής πλευράς.
Η προσπάθεια του προέδρου της Τουρκίας για την επαναπροσέγγιση με τη Δύση, δεν σημαίνει πως θα δώσει την έγκρισή του στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δίχως να δει συγκεκριμένα βήματα και από την κυβέρνηση της Στοκχόλμης όπως και τη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Ο βασικός στόχος της Αγκυρας είναι oι ΗΠΑ να δείξουν ότι θα κλείσει το ζήτημα της έγκρισης τoυ εκσυγχρονισμού των τουρκικών F-16. Ουσιαστικά, ο κ. Ερντογάν διεκδικεί από τον Τζο Μπάιντεν να βρει τρόπο να καμφθούν ή αν χρειαστεί να παρακαμφθούν οι αντιρρήσεις του Κογκρέσου στο συγκεκριμένο ζήτημα έτσι ώστε ο τουρκικός στρατός, ο οποίος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός του ΝΑΤΟ, να συνεχίσει να έχει ισχυρή αεροπορία. «Αν ο πρόεδρος Ερντογάν δεν πάρει κάτι ξεκάθαρο, δηλαδή μια συμφωνία του εκσυγχρονισμού των F-16 και της αγοράς των συγκεκριμένων μαχητικών, τότε δεν θα δώσει την έγκρισή του στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», υποστήριξε ο αναλυτής πολιτικών θεμάτων Τσετινέρ Τσετίν στο τηλεοπτικό δίκτυο Haberturk.
