Αρχή κατά της Διαφθοράς: Τα μπρος πίσω μιας διερεύνησης

Επιπλέον τροφή σε όσους αμφιβάλλουν -μετά από πέραν τους ενός έτους λειτουργίας των κανονισμών της- για τον τρόπο που λειτουργεί η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, ήρθε να δώσει αυτές τις μέρες η γνωστοποίηση της απόφασής της στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών για «επανεκκίνηση» της διαδικασίας διερεύνησης των καταγγελιών του βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χρίστου Χριστοφίδη, που μπορεί ακόμα και από τον πιο καλόπιστο κριτή να ερμηνευτεί ως παραδοχή αστοχιών στον τρόπο που διαχειρίστηκαν την υπόθεση από τον περασμένο Αύγουστο, όταν διορίστηκαν οι δύο ερευνώντες λειτουργοί, αλλά και συγχρόνως ως σπατάλη δημόσιων πόρων, μετά από ένα χρονικό διάστημα άκαρπης εργασίας. Ειδικά το τελευταίο, θα πέρασε εύλογα από το μυαλό όσων άκουσαν το αίτημά της στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα (29 Ιανουαρίου) για έγκριση κονδυλίου ενός εκατομμυρίου και σαράντα χιλιάδων ευρώ, για έρευνες. Ζητήματα σε σχέση με την Αρχή, όπως τα κριτήρια επιλογής των λειτουργών για μία υπόθεση, ο καθορισμός των όρων εντολής προς αυτούς, η χρονική καθυστέρηση στη διερεύνηση, η διασφάλιση της σε βάθος έρευνας, τέθηκαν την ίδια μέρα στη Βουλή.

Οι καταγγελίες Χριστοφίδη είναι η πρώτη υπόθεση που ανέλαβε η Αρχή. Είναι οι δύο από τις τρεις καταγγελίες που έκανε για ενδεχόμενες πράξεις ασυμβίβαστου ή/και διαφθοράς και οι οποίες διερευνώνται ως μια ενιαία υπόθεση. Η πρώτη αφορά, όπως είπε ο βουλευτής τον περασμένο Νοέμβριο στη Βουλή, «παράτυπη χορήγηση διαβατηρίων σε Ρώσους ιδιοκτήτες τράπεζας, οι οποίοι κατηγορήθηκαν από τη ρωσική κυβέρνηση για διαφθορά και οι οποίοι αγόρασαν κτίριο μερικών εκατομμύριων από στενό συγγενικό πρόσωπο του τέως πρόεδρου της Δημοκρατίας». Η δεύτερη καταγγελία είναι για «εισφορές σημαντικών χρηματικών ποσών στο τότε κυβερνών κόμμα από πολιτογραφηθέντες, πράξεις που αφήνουν υπόνοιες για χρηματισμό, εκβιασμό ή ρουσφέτι με στόχο την χορήγηση υπηκοότητας».

Η παραδοχή και το «restart»

«Ήταν η πρώτη έρευνα, παραδεχτήκαμε ότι είχαμε κάποια κενά, ίσως να μην την κατευθύναμε στον βαθμό που έπρεπε εμείς» δήλωσε στην «Κ» ο επίτροπος Διαφάνειας και επικεφαλής της Αρχής Χάρης Πογιατζής. Σε ερώτηση εάν υπάρχει ζήτημα οικονομικής σπατάλης, απάντησε ότι ακόμη δεν καταβλήθηκαν οι πληρωμές στους δύο ερευνώντες λειτουργούς και το θέμα αυτό θα το δουν στο σύνολο. Όμως τι σημαίνει «επανεκκίνηση» της έρευνας για την Αρχή; Σύμφωνα με τον κ. Πογιατζή η πρόθεση δεν είναι η αντικατάσταση των δύο ερευνώντων λειτουργών, για τους οποίους έχει εκφραστεί επανειλημμένα ανεπάρκεια για τη διερεύνηση τέτοιου είδους υποθέσεων από τον κ. Χριστοφίδη, αλλά να τους δοθεί από την αρχή νέα και σωστή κατεύθυνση. Πηγή που είναι άριστος γνώστης του θέματος, μίλησε στην «Κ» και διερωτήθηκε γιατί για μία τόσο σοβαρή υπόθεση, που αγγίζει τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας και το τέως κυβερνών κόμμα, ορίστηκαν ως ερευνώντες λειτουργοί ένας συνταξιούχος εκπαιδευτικός – οικονομολόγος της Μέσης Εκπαίδευσης και ένας συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος, κι ας διαθέτει ο δεύτερος πτυχίο Νομικής;

Ένα άλλο θέμα, το οποίο θίχτηκε τη Δευτέρα στη Βουλή, έχει να κάνει με το πότε η Αρχή διορίζει ερευνώντες λειτουργούς από το εσωτερικό και πότε από το εξωτερικό, ειδικότερα εάν έπρεπε η συγκεκριμένη υπόθεση να ανήκει στη δεύτερη περίπτωση και όχι στην πρώτη. «Για υποθέσεις υψηλού προφίλ φέρνουμε πρόσωπα από το εξωτερικό, ιδίως εάν εξετάζονται πολιτικά πρόσωπα που είχαν κάποιο κύρος ως πρώην πρόεδροι της Δημοκρατίας, αλλά για την υπόθεση του κ. Χριστοφίδη νιώσαμε ότι το σκέλος που διερευνούμε, δηλαδή οι εισφορές, κι αν είναι νόμιμες και αν υπάρχει κάτι μεμπτό, δεν ήταν τόσο δύσκολο, που να χρειαστεί να φέρουμε ερευνώντες λειτουργούς από το εξωτερικό», απάντησε ο κ. Πογιατζής. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη Δευτέρα ο κ. Χριστοφίδης διερωτήθηκε: «οι καταγγελίες μας ενάντια στον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας και το τέως κυβερνών κόμμα, τι είδους υποθέσεις είναι; Μήπως για τις δικές μας καταγγελίες, οι οποίες αφορούσαν στον πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας και στο τέως κυβερνών κόμμα, μεταξύ άλλων, δεν εκτιμήθηκε ότι είναι σοβαρές καταγγελίες για να μετακληθούν εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό;».

Δεύτερες σκέψεις λόγω έκθεσης

Τον περασμένο Νοέμβριο ο κ. Χριστοφίδης κατά τη συζήτηση για τον προϋπολογισμό της Ανεξάρτητης Αρχής άφησε αιχμές και για το βάθος της διερεύνησης των καταγγελιών του. «Ανέφερα ότι οι δύο λειτουργοί επιθεώρησης που διόρισε η Αρχή δεν είχαν όρους εντολής για διερεύνηση της ουσίας των όσων κατήγγειλα. Είπα, ακόμη, ότι ο ίδιος, αν και καταγγέλλων, κλήθηκα να δώσω τις θέσεις μου στους λειτουργούς επιθεώρησης, στα τελικά στάδια της έρευνάς τους», δήλωσε στην «Κ» ο κ. Χριστοφίδης. Πρόσθεσε ότι εκείνο το διάστημα, λίγες μέρες πριν κληθεί να καταθέσει στην Αρχή –και αυτό, όπως είπε, έγινε μετά από δική του αντίδραση– δημοσιεύτηκε στον Τύπο ότι η έρευνα θα ολοκληρωνόταν, κάτι που τον ξένισε, αφού δεν του δόθηκε η ευκαιρία να καταθέσει στοιχεία. Όπως φάνηκε εκ των υστέρων, μέχρι τότε η έρευνα δεν είχε μπει σε βάθος. Ο καθοριστικός παράγοντας, ο οποίος υποχρέωσε την Αρχή να ανακοινώσει την περασμένη Δευτέρα δημόσια ότι θα γίνει «επανεκκίνηση» της διερεύνησης, μαζί με την παραδοχή ότι αυτή δεν κατευθύνθηκε στον βαθμό που έπρεπε, είναι η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που στάλθηκε τον Δεκέμβριο στα γραφεία της Αρχής για το ίδιο θέμα, κάτι που επιβεβαιώνει και η Αρχή. «Ουδέποτε δήλωσα ότι η υπόθεση του κ. Χριστοφίδη είναι σε τέλμα ή σε αδιέξοδο. Απλώς, εκείνο το οποίο έγινε, είναι ότι έχουμε πάρει τον Δεκέμβριο μία έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, για το ίδιο θέμα, η οποία θα μας βοηθήσει να ξεκινήσουμε, να δούμε ξανά κάποια στοιχεία και να δώσουμε ανάλογες οδηγίες στους ερευνώντες λειτουργούς. Αυτό θα γίνει βασικά, το οποίο εκ των πραγμάτων είναι αναγκαίο να γίνει. Δηλαδή έχει γίνει αρκετή δουλειά, αλλά θέλουμε να λάβουμε υπόψη όλες τις παραμέτρους και όλους τους ισχυρισμούς του κ. Χριστοφίδη», δήλωσε ο κ. Πογιατζής.

Σε σχέση με την καθυστέρηση εξέτασης της συγκεκριμένης υπόθεσης, ο επίτροπος Διαφάνειας ανέφερε ότι ο κ. Χριστοφίδης έκανε την καταγγελία του πέντε μήνες πριν θεσπιστούν οι κανονισμοί της. Η μόνη καθυστέρηση, η οποία υπήρξε, πρόσθεσε, ήταν πέρυσι την άνοιξη, όταν λόγω φόρτου εργασίας, άφησαν το θέμα και διόρισαν τους ερευνώντες λειτουργούς τον Αύγουστο.

30 καταγγελίες

Με το βάρος των πιο πάνω προβληματικών ζητημάτων αναμένεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες της Αρχής για διερεύνηση τόσο των καταγγελιών Χριστοφίδη όσο και άλλων καταγγελιών διαφθοράς. Σύμφωνα με τον επίτροπο, μέχρι σήμερα εξέτασαν περίπου 30 καταγγελίες, ενώ απέρριψαν πολλές στο προκαταρκτικό στάδιο. Οι μόνες έρευνες για τις οποίες γίνονται ανακοινώσεις, είτε για την απόρριψή τους είτε σε σχέση με την εξέλιξή τους, είναι αυτές που λαμβάνουν μεγάλη δημοσιότητα, εξήγησε, διότι με βάση τον Νόμο, όλες οι ενέργειές τους γίνονται σε συνθήκες εμπιστευτικότητας. Ανακοινώσεις θα γίνονται, είπε, για τις έρευνες που αφορούν το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη, «Κράτος Μαφία», καθώς έχουν ζητήσει όλες οι πλευρές να είναι όλα με πλήρη διαφάνεια και για την εκτροπή του ποταμού Κούρη.

Η λειτουργία της Αρχής, όπως τονίζει η ίδια, συνεχίζει με μία βασική δυσκολία, η οποία, εξηγεί, είναι καθοριστική σε σχέση με τη διεκπεραίωση των ερευνών της. Αυτό το πρόβλημα είναι η υποστελέχωση. Τη δεδομένη στιγμή ένα άτομο από το προσωπικό και δύο μέλη της Αρχής χειρίζονται τις καταγγελίες. Σε πρόσφατη συνάντηση της Αρχής με το πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, έλαβε την υπόσχεση από τον δεύτερο ότι θα το εξετάσει το θέμα και ότι αναμένονται εξελίξεις σύντομα.

«Υπομονή μέχρι να δείξουμε αρκετό έργο»

Τι απαντά η Αρχή σε όσους αμφισβητούν το έργο της; Εδώ ο κ. Πογιατζής αναφέρει: «Κάποια λάθη δεχόμαστε ότι έχουμε κάνει, αλλά πρέπει να δείξουν υπομονή και να δουν το έργο μας μετά που θα δείξουμε αρκετό έργο, όχι σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Αμφισβητηθήκαμε για το πόρισμα του βοηθού γενικού εισαγγελέα, Σάββα Αγγελίδη, αλλά, εάν εξηγήσουμε σε κάποιους –ήδη η ανακοίνωσή μας ήταν αρκετά σαφής–, νομίζω οι καλόπιστοι άνθρωποι πείθονται. Δεν μπορείς να πάρεις κάποιον με διαφθορά με μία υποψία, για σύγκρουση συμφέροντος. Αν υπήρχε όμως ένα μοτίβο, μία επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά τι να πω; Να πω ότι θα επιτελέσουμε τον ρόλο μας και θα συνεχίσουμε απερίσπαστοι; Δεν μου αρέσουν αυτά τα λόγια. Θα το δείτε στην ουσία και στην πορεία των υποθέσεων».