Του Γιάννη Ιωάννου
Η ανάρτηση του Κουντρέτ Οζερσάϊ -ενός έμπειρου Τουρκοκύπριου δεξιού πολιτικού με άριστες σχέσεις με την Άγκυρα και ενεργή ανάμιξη ως διαπραγματευτή στο Κυπριακό επί σειρά ετών- την περασμένη Τετάρτη κατά την διάρκεια της επίσκεψης Φιντάν στα Κατεχόμενα, που την χαρακτήρισε «καθοριστική για το Κυπριακό» συνοψίζει, σε μεγάλο βαθμό, το πως η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή ηγεσία στήνουν τα πιόνια τους ενόψει μιας διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό. Με την τελευταία, όπως διαφαίνεται πλέον έντονα από τις πολιτικές διεργασίες στην τουρκοκυπριακή κοινότητα τελευταίως, να μην αποτελεί -διά του Ερσίν Τατάρ- απαραίτητη προϋπόθεση για τις επιδιώξεις αλλαγής του παραδείγματος και στο τραπέζι του Κυπριακού μετά από μια οκταετία απουσίας διαλόγου. Κοινώς: Με ή χωρίς τον Τατάρ η εν λόγω ατζέντα της Τουρκίας δείχνει να έχει πλέον σχηματοποιηθεί επιδιώκοντας, ενώπιον της διεθνούς κοινότητας και των ίδιων των Ηνωμένων Εθνών, αυτή την φορά, να καταστήσει το τέλος της διαπραγμάτευσης για την ΔΔΟ πραγματικότητα.
Καλά ενημερωμένες πηγές της «Κ» επιβεβαιώνουν πάντως πως ο Φιντάν παρά τις επαφές του με το σύνολο της «κυβέρνησης» των Κατεχομένων (λεγόμενοι ΥΠΕΞ και πρωθυπουργός και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη) συζήτησε αρκετά και ενδιαφέροντα και με το σύνολο της ηγεσίας των τουρκοκυπριακών κομμάτων, που είδε κατά την δεύτερη ημέρα της επίσκεψής του -πτυχή που δείχνει τον μεγάλο βαθμό εμπλοκής της Άγκυρας στις υπό εξέλιξη πολιτικές διεργασίες αλλά και ένα μοτίβο «τραβήγματος χαλιού» στον Ερσίν Τατάρ ο οποίος, όπως παρατηρείται στα Κατεχόμενα, άλλαξε άρδην στάση στα διαδικαστικά του Κυπριακού μετά το ταξίδι του, τα Χριστούγεννα, στην Άγκυρα και ενδέχεται να δεχτεί περαιτέρω πιέσεις από διάφορες κατευθύνσεις, εσωτερικά, αμέσως μετά την διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό του Μαρτίου. Υπό αυτό το βάρος πρόωρες «εκλογές» μπορεί να συμβούν πριν τον προσεχή Οκτώβριο.
Τι μας είπε ο Φιντάν
H παρουσία του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στα Κατεχόμενα την περασμένη εβδομάδα επιβεβαίωσε μεν την γραμμή της Άγκυρας που μεταφέρθηκε, επί τούτου, στην τουρκοκυπριακή ηγεσία για λύση δύο κρατών αλλά παράλληλα έδωσε και το έναυσμα για να γίνει, ουσιαστικά, παιχνίδι στο Κυπριακό. Η δήλωση μάλιστα Τατάρ, (…) αυτή η συνάντηση θα φιλοξενηθεί από τον ΓΓ του ΟΗΕ και θα συμμετάσχουν οι δύο ηγέτες, οι υπουργοί Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ελλάδας ως μητέρες-πατρίδες και, σε χαμηλότερο βαθμό, εκπρόσωπος του Ηνωμένου Βασιλείου. Λεπτομέρειες σχετικά με αυτή τη συνάντηση θα διευκρινιστούν και θα ανακοινωθούν με την κάθοδο της αναπληρώτριας ΓΓ, Ρόζμαρι ντι Κάρλο που θα έρθει σύντομα στο νησί», καθώς και οι αναφορές Φιντάν σε «νέες πραγματικότητες» επιβεβαίωσε τρεις ενδιαφέρουσες δυναμικές:
• Την αλλαγή παραδείγματος ως προς την αδιαλλαξία μηνών του Τουρκοκύπριου ηγέτη ο οποίος μετά το ταξίδι του, τα Χριστούγεννα, στην Άγκυρα όχι μόνο προανήγγειλε την Πενταμερή της Ελβετίας αλλά αναφέρθηκε και στην προπαρασκευαστική συνάντηση των δύο ηγετών στις 20 Ιανουαρίου με φόντο τα σημεία διέλευσης (οδοφράγματα), αφήνοντας ανοικτό και το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας (αλλά μόνο) για την Μια Μηλιά
• Πως η Τουρκία επιθυμεί να παρακαθήσει, ανεξαρτήτως αποτελέσματος επανεκκίνησης του διαλόγου στο Κυπριακό, σε μια διεθνή διάσκεψη -πραγματικότητα που δεν ίσχυε προ μηνών και
• Πως η Άγκυρα παραμένει «ρυθμιστής» των εξελίξεων στα Κατεχόμενα πτυχή που διαφάνηκε από την πλήρη κάλυψη -με «μετριοπαθή» ρητορική για τα δεδομένα- του Τατάρ από τον Φιντάν ασχέτως αν σε λίγους μήνες ο ίδιος χάσει το τιμόνι της τουρκοκυπριακής ηγεσίας
Τι (δεν) μας είπε ο Φιντάν
Ο Χακάν Φιντάν από την κατεχόμενη Κύπρο ξεδίπλωσε πολύ στρατηγικά το πως επιδιώκει να κινηθεί το επόμενο διάστημα η Τουρκία στο Κυπριακό και τι ουσιαστικά επιδιώκει στη διεθνή διάσκεψη του Κυπριακού. Όχι τυχαία ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας αναφέρθηκε στο Νότιο Σουδάν και στο ανατολικό Τιμόρ ως παραδείγματα αντιστοίχισης με την λεγόμενη ΤΔΒΚ επισημαίνοντας πως (…) σε διεθνείς πλατφόρμες όλοι συμφωνούν ότι η υπάρχουσα πραγματικότητα πρέπει να νομιμοποιηθεί. Συνέβη στο Ανατολικό Τιμορ. Συνέβη στο Νότιο Σουδάν. Γιατί όχι και στην Κύπρο; Μετά το 1974, που έγινε ο διαχωρισμός (σ.σ. έτσι αποκάλεσε την τουρκική εισβολή) χύθηκε αίμα; Όχι. Έγινε πόλεμος; Όχι. Η οικονομία της ελληνοκυπριακής πλευράς αναπτύχθηκε; Αναπτύχθηκε. Γίνονται επενδύσεις; Γίνονται. Έχουν τουρισμό; Εχουν. Υπάρχει κίνδυνος πολέμου; Οχι. Υπάρχει τρομοκρατική απειλή; Όχι». Και η τουρκοκυπριακή πλευρά, συνεχίζει την πορεία της με ειρήνη. Γιατί δεν γίνεται αυτό κάτι δομημένο;». Έμπειροι παραρητηρητές του Κυπριακού αναφέρουν στην «Κ» πως η εν λόγω προσέγγιση του Φιντάν δεν είναι τυχαία όπως τυχαία δεν είναι και η αναφορά στις περιπτωσιολογίες του Σουδάν και της Ινδονησίας (Νότιο Σουδάν και Ανατολικό Τιμόρ αντίστοιχα) και πως είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική της τουρκικής στρατηγικής το επόμενο διάστημα η οποία επιδιώκει α. Να πείσει την διεθνή κοινότητα -και δη τον ΟΗΕ- για λειτουργική συνύπαρξη της ΚΔ και της «ΤΔΒΚ» χωρίς απαραίτητα να αναγνωριστεί η δεύτερη β. Να υπάρξει, ακολούθως, συνεργασία των δύο μερών και γ. Να αλλάξει οργανικά το παράδειγμα τελικής επίλυσης του Κυπριακού.
Μάλιστα όπως αναφέρουν στην «Κ» καλά ενημερωμένες πηγές αυτή η προσέγγιση της Τουρκίας είναι αυτή με την οποία θα προσέλθει στην Ελβετία τον προσεχή Μάρτιο προσπαθώντας ουσιαστικά να πείσει τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα να αναιρέσει τα όσα απάντησε στα «δύο κράτη» ως «μη μέρος των όρων εντολής του» την επομένη του Κρανς Μοντανά, το 2017.
Παρασκήνιο στα Κατεχόμενα
Παράλληλα με την καθοριστική επίσκεψη Φιντάν στα Κατεχόμενα το παρασκήνιο των πολιτικών διεργασιών στην λεγόμενη ΤΔΒΚ καλά κρατεί ξεκινώντας από την πλήρη επικράτηση του σεναρίου των πρόωρων εκλογών τον Οκτώβριο του 2025 και την αποχώρηση Αρικλί (σ.σ. κόμμα εποίκων) από την «κυβέρνηση» μέχρι την φημολογία που διαψεύστηκε για επάνοδο του Μουσταφά Ακιντζί στα πολιτικά δρώμενα αλλά και το positioning σε σχέση με την Άγκυρα του Τουφάν Ερχιουμάν -εκ μέρους της αντιπολίτευσης του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CTP).
Δύο δυναμικές θα κρίνουν το πολιτικό σκηνικό στα Κατεχόμενα τους επόμενους μήνες:
• To πως η πορεία προς την Πενταμερή του Μαρτίου, και το διάστημα αμέσως μετά από αυτή, θα επιταχύνει τις πολιτικές διεργασίες για πρόωρες «εκλογές» που φτάνουν μέχρι και το σενάριο απομάκρυνσης του Τατάρ από την ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας με τον βαθμό εμπλοκής εδώ της Τουρκίας να αποκτά ξεχωριστή σημασία όπως και το 2020 με την «εκλογή» Τατάρ και
• Τον βαθμό που η αντιπολίτευση -που έχει ήδη δείξει σημάδια σύμπνοιας με την Άγκυρα υπό τον Τουφάν Ερχιουμάν- θα διαφοροποιήσει την θέση της ως προς το παράδειγμα της λύσης του Κυπριακού ή θα διατηρήσει την γραμμή αλλαγής παραδείγματος υπό το βάρος του «τι θα συμβεί με τους Τουρκοκύπριους αν δεν επιλυθεί το Κυπριακό» -πτυχή που έχει.. ουρά για την επόμενη ημέρα ενός αδιεξόδου στην προσπάθεια άρσης του συνεχιζόμενου παγώματος των συνομιλιών στο Κυπριακό
