Το πολιτικό ταβάνι του Νικόλα

Τον Δεκέμβριο του 2013, οι εσωκομματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος αποτελούσαν την είδηση που μονοπωλούσε το πολιτικό ενδιαφέρον. Δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι γύρω από τους δύο διεκδικητές, Νικόλα Παπαδόπουλο και Μάριο Καρογιάν, είχαν στηθεί δύο σκληρά στρατόπεδα από τους οπαδούς τους και τα στελέχη του κόμματος, αλλά και το ότι το ενδεχόμενο επικράτησης του πρώτου θα άλλαζε άρδην το πολιτικό σκηνικό. Πράγματι η εκλογή του Νικόλα Παπαδόπουλου σήμανε αμέσως την έξοδο από το κυβερνητικό σχήμα και τη συνέχιση της εσωστρέφειας εντός του κόμματος, αν ληφθεί υπόψη ότι οι Καρογιανικοί δεν επιθυμούσαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις εξουσίας. Η εκλογή του όμως στην προεδρία του ΔΗΚΟ ερμηνευόταν και ως η απαρχή για ένα λαμπρό πολιτικό μέλλον. Όχι μόνο γιατί κατάφερε να επικρατήσει του ισχυρού Μάριου Καρογιάν, αλλά κυρίως γιατί μέσω της προεδρίας του ΔΗΚΟ ξεκινούσε το ταξίδι του με προορισμό τον προεδρικό θώκο.

Δέκα χρόνια μετά από εκείνη τη σκληρή εσωκομματική μάχη, οι εσωκομματικές εκλογές του ΔΗΚΟ δεν θυμίζουν σε τίποτα το παρελθόν. Δεν υπάρχουν ούτε διαφωνίες, ούτε υγιείς αντιπαραθέσεις, ούτε πολλά στελέχη που να ενδιαφέρονται να εμπλακούν ή να στηρίξουν μέχρι τέλους τον αρχηγό τους, όπως άλλοτε. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος εκλέγεται πρόεδρος του ΔΗΚΟ χωρίς ανθυποψήφιο για δεύτερη φορά και διαφαίνεται πως η όποια φωνή αμφισβήτησης, είτε έχει παραιτηθεί από την όποια προσπάθεια είτε έχει αποχωρήσει/αποβληθεί από το κόμμα. Είναι λοιπόν ο νικητής αυτής της χωρίς αντίπαλους, κούρσας, ωστόσο εδραιώνεται η εντύπωση πως ο Νικόλας Παπαδόπουλος, ο οποίος φιλοδοξούσε μέχρι πρόσφατα να ανέλθει στο ανώτατο αξίωμα, έχει φτάσει το ταβάνι των προσωπικών πολιτικών του κατακτήσεων λόγω και των δικών του επιλογών.

Εφευρίσκοντας τον Νίκο…

Το κεφάλαιο της εξάντλησης των πολιτικών του αποθεμάτων φάνηκε λοιπόν ανοικτά, όταν κατά τη διάρκεια του καταστατικού συνεδρίου του ΔΗΚΟ, απευθύνθηκε στον Νίκο Χριστοδουλίδη και του είπε πως αν ο ίδιος δεν υπήρχε, θα έπρεπε να τον εφεύρουν. Ήταν μία δήλωση που προκάλεσε σωρεία αστεϊσμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όμως προκάλεσε και σωρεία συζητήσεων στα πολιτικά πηγαδάκια. Πρώτα από όλα, για τη μετάλλαξη του ΔΗΚΟϊκού προέδρου και στη συνέχεια για την ουσία της τοποθέτησης. Αν ο Νικόλας Παπαδόπουλος εκτιμούσε πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα έπρεπε να εφευρεθεί, στην ουσία ακύρωνε τη δική του πολιτική ύπαρξη και υποθήκευε το δικό του πολιτικό μέλλον. Ενώ είχε θέσει αρχικά τον εαυτό του ως τελεσίγραφο στις συζητήσεις με το ΑΚΕΛ, όταν είδε πως η υποψηφιότητά του δεν θα περνούσε, έβαλε κατά μέρος τις φιλοδοξίες του και συνέπλευσε με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Η αίσθηση βεβαίως ήταν ότι αυτή η κίνηση έγινε στην προσπάθεια να αποκτήσει το ΔΗΚΟ μία τουλάχιστον νίκη, καθώς η μακρά απουσία του από το κέντρο εξουσίας είχε προκαλέσει προστριβές, γκρίνια ακόμα και διαρροές προς τη Δημοκρατική Παράταξη.

Ήταν μία κίνηση απελπισίας σε μία προσπάθεια να σώσει πρώτα και κύρια το κόμμα του που παράπαιε ή μία πράξη πολιτικής ωριμότητας; Και λέμε πολιτικής ωριμότητας, γιατί σε αντίθεση με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος υπερεκτίμησε τις ικανότητές του και ρίσκαρε, χάνοντας τελικά όχι μόνο την προεδρία της Δημοκρατίας αλλά και την προεδρία του κόμματός του, ο ίδιος αντιλήφθηκε πως μία δική του υποψηφιότητα θα κάψει και τον ίδιο πολιτικά αλλά θα βάλει και την ταφόπλακα στο κόμμα του. Το κατά πόσο ο Νικόλας Παπαδόπουλος αποδέχτηκε πως η προεδρία της Δημοκρατίας είναι ένα κεφάλαιο που έχει κλείσει για τον ίδιο ή αν βάζει απλώς μία άνω τελεία θα φανεί στη συνέχεια. Τα πάντα ρει στην πολιτική, όμως τα πράγματα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα, αν επιχειρήσει κάτι τέτοιο την επόμενη πενταετία. Σε ένα ενδεχόμενο που διεκδικήσει απέναντι από τον νυν Πρόεδρο της Δημοκρατίας, θεωρείται απίθανη η στήριξή του από τον ΔΗΣΥ –ουδέποτε στήριξε σε προεδρικές εκλογές άλλον πολιτικό αρχηγό– ενώ απίθανη θεωρείται και η στήριξη από το ΑΚΕΛ λόγω των πολύ κακών σχέσεων που έχουν πλέον αλλά και των διαφορετικών στοχεύσεων που έχει το κόμμα της Αριστεράς. Αν εκτιμά πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης ενδεχομένως να μην επαναδιεκδικήσεικαι να τον στηρίξει, θα πρέπει να διασφαλίσει μεταξύ άλλων πως το εκλογικό ακροατήριο που ψήφισε τον Νίκο Χριστοδουλίδη μπορεί να συστρατευθεί γύρω από το δικό του όνομα.

ΔΗΚΟ που συρρικνώνεται

Βοήθησε όμως όλο αυτό αυτόματα το ΔΗΚΟ να ανασυσταθεί και να ξαναβρεί τον ρόλο του στη σκακιέρα; Το μηδενικό ενδιαφέρον γύρω από την εκλογική διαδικασία του ΔΗΚΟ θεωρήθηκε από στελέχη ως ένδειξη πολιτικού πολιτισμού και βελτίωσης του κόμματος σε σχέση με τα όσα εκτυλίσσονταν στο παρελθόν. Η ιστορία, ωστόσο, δείχνει πως όσες φορές υπήρχαν αρκετοί διεκδικητές για κομματικά αξιώματα, πολιτικές αντιπαραθέσεις –βάσει επιχειρημάτων και όχι προσωπικής ατζέντας– το εκάστοτε κόμμα επωφελείτο, καθώς το μήνυμα ήταν πως είναι ανοικτό, εξωστρεφές και κυρίως πως δεν φοβάται τις εκλογές. Αντιθέτως, ο διορισμός προσώπων σε θέσεις, είτε γιατί δεν υπάρχει επαρκές ενδιαφέρον από άλλα στελέχη είτε γιατί επικρατεί η εντύπωση ότι το αποτέλεσμα είναι προκαθορισμένο, στέλνει το μήνυμα πως το κόμμα και συρρικνώνεται και οδηγείται σε εσωστρέφεια.

To 2014 για παράδειγμα, για τη θέση του αναπληρωτή προέδρου υποψηφιότητα υπέβαλε σειρά πρωτοκλασάτων στελεχών. Οι Μάρκος Κυπριανού, Γιαννάκης Ιωάννου, Κωνσταντίνος Παναγή, Γιώργος Κωνσταντίνου, Αντιγόνη Παπαδοπούλου και Κώστας Μαυρίδης διεκδικούσαν τη θέση του δεύτερου τη τάξει, ενώ για τη μία θέση του αντιπροέδρου υποψηφιότητα υπέβαλαν οι Σάββας Βέργας, Κωνσταντίνος Παναγή, Χρίστος Πατσαλίδης και Γιάννης Αρμεύτης. Για τη θέση του γενικού γραμματέα υπέβαλαν υποψηφιότητα οι Θέμης Θεμιστοκλέους, Νέστορας Νέστορος, Μαρίνος Μουσιούττας, Αλέκος Τρυφωνίδης και Στέλιος Ιερωνυμίδης. Σήμερα στο ΔΗΚΟ ουδείς μπήκε στη διαδικασία να αμφισβητήσει τον Νικόλα Παπαδόπουλο, κανείς δεν θέλησε να διεκδικήσει τη θέση του αναπληρωτή προέδρου απέναντι στη Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, ενώ στη θέση του γενικού οργανωτικού επανεκλέγεται άνευ ανθυποψηφίου ο για χρόνια οργανωτικός Φύτος Κωνσταντίνου. Αξίζει να σημειωθεί πως ο κ. Κωνσταντίνου ήταν έτοιμος να παραδώσει τη σκυτάλη στον Παναγιώτη Παλατέ, ο οποίος επέλεξε αντί του κομματικού μηχανισμού να μετακινηθεί ως σύμβουλος στο Προεδρικό. Τις τρεις θέσεις των αντιπροέδρων διεκδίκησαν μόλις τέσσερα πρόσωπα: οι Χρύσανθος Σαββίδης, Νεόφυτος Χαραλαμπίδης Μιχάλης Δαμιανός και ο Ανδρέας Μιχαηλίδης. Οι μόνες θέσεις οι οποίες έτυχαν διεκδίκησης είναι αυτή του γενικού γραμματέα μεταξύ του για χρόνια στενού συνεργάτη του Νικόλα Παπαδόπουλου Γιώργου Σολωμού και του νομικού Ολύμπιου Χριστοφή, ο οποίος πιστεύει σε μία πιο κεντροαριστερή προσέγγιση εντός του ΔΗΚΟ. Οι λόγοι της απουσίας ενδιαφέροντος βεβαίως ποικίλουν. Το 2014 ήταν μία μάχη επικράτησης μεταξύ δύο στρατοπέδων και δύο διαφορετικών πολιτικών προσεγγίσεων. Αυτά τα δύο στρατόπεδα έχουν εξαφανιστεί μετά τη μαζική διαγραφή πρωτοκλασάτων στελεχών το 2018 και τη δημιουργία της Δημοκρατικής Παράταξης. Πέραν όμως της καθαρότητας που επήλθε στο κόμμα, μετά την αποχώρηση των Καρογιανικών το ζήτημα είναι ότι δεν βγήκαν νέα πρόσωπα μπροστά για να καλύψουν το κενό. Η μόνη περίπτωση είναι αυτή του Θεόδωρου Μανιταρά, ο οποίος αν και εκπρόσωπος Τύπου δεν έχει βρει τα πατήματά του ακόμα, δεν θυμίζει δηλαδή σε καμία περίπτωση είτε τους προκατόχους του στις πολύ μετρημένες δημόσιες τοποθετήσεις του ούτε τους συναδέλφους του σε άλλα κόμματα. Ρόλο παίζει και το γεγονός ότι το ΔΗΚΟ οικονομικά δεν θυμίζει τις παλαιότερες ένδοξες εποχές του. Ενδεικτικό ότι εν καιρώ πανδημίας υπήρξαν μειώσεις αλλά και απολύσεις. Κανένα συνεπώς στέλεχος δεν θέλει να μπει σε μία διαδικασία όπου εξαιτίας και της ηγετικής του θέσης θα κληθεί να πάρει επώδυνες αποφάσεις και να δυσαρεστήσει εν δυνάμει ψηφοφόρους του.

Ένα όχι τόσο κλειστό κλαμπ

Όμως πέραν των στελεχών που φαίνεται να μειώνονται αισθητά, τα πράγματα διαφοροποιούνται και για τον περίγυρο του Νικόλα Παπαδόπουλου. Γιατί αν κάτι ζήλευαν στον προεκλογικό του 2018 οι συνεργάτες του Νίκου Αναστασιάδη, αυτό ήταν ότι ο ΔΗΚΟϊκός πρόεδρος και τότε υποψήφιος για την προεδρία είχε μία ομάδα στελεχών που ήταν έτοιμη να μπει μπροστά, ασχέτως του προσωπικού κόστους που θα είχαν, για να στηρίξουν τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Ήταν τα στελέχη που είχαν καταγγελθεί από την καρογιανική τάση ως το «κλειστό κλαμπ» του Νικόλα Παπαδόπουλου που «επικράτησε στο κόμμα» και αφορούσε τους Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, Χρύση Παντελίδη, Άθω Αντωνιάδη και Γιώργο Σολωμού. Πλέον η χημεία και ο δεσμός με τους πλείστους εξ αυτών δεν είναι ο ίδιος με τότε και η ομάδα αυτή δεν είναι τόσο συμπαγής. Είτε γιατί οι προτεραιότητες είναι πλέον διαφορετικές είτε γιατί το διακύβευμα άλλαξε σε σχέση με το παρελθόν.

Είναι λοιπόν μία διαφοροποιημένη κατάσταση σε σχέση με το 2014, όταν ο ΔΗΚΟϊκός πρόεδρος αναλάμβανε για πρώτη φορά την ηγεσία του κόμματος. Η κόπωση είναι εμφανής αλλά και η απουσία ζήλου από πλευράς νέων ή παλιών στελεχών. Αυτό που θα κρίνει πολλά σε σχέση με τη δυναμική του Νικόλα Παπαδόπουλου είναι:

• το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών- βουλευτικών

• ο ρόλος του εντός της κυβέρνησης

Υπάρχουν ήδη ανησυχίες για τις ευρωεκλογές ότι το ψηφοδέλτιο θα είναι αδύναμο –λόγω της δυναμικής που έχει ο Κώστας Μαυρίδης, η οποία φοβίζει άλλα στελέχη να διεκδικήσουν– αλλά οι κύριες ανησυχίες επικεντρώνονται στο ενδεχόμενο να χάσει την τρίτη θέση από το ΕΛΑΜ, που ολοένα και ενδυναμώνεται. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο σίγουρα θα ενισχύσει την γκρίνια εντός του κόμματος, όμως η δυναμική του Νικόλα Παπαδόπουλου θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών. Εκεί άλλωστε κρίνονται όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί και τα κόμματα.

Η δυναμική του ΔΗΚΟ θα εξαρτηθεί βεβαίως στο μεσοδιάστημα από τον ρόλο που θα έχει εντός της κυβέρνησης ο Νικόλας Παπαδόπουλος. Ο ίδιος διατηρεί μία πολύ καλή σχέση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, έστω κι αν υπήρξαν συγκεκριμένοι διορισμοί που προκάλεσαν δυσφορία. Δεν κατάφερε ωστόσο να αποτελέσει τον επιτελάρχη της κυβέρνησης, ως ο έμπειρος πολιτικός και κυρίως αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματος που συγκυβερνά, όπως άλλωστε έκανε επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Ο ρόλος που είχε ο συναγερμικός πρόεδρος βοηθούσε ώστε να περνούν αφενός τα νομοσχέδια και αφετέρου να διευκολύνει πρόσωπα και σύνολα που βρίσκονταν στον περίγυρο του ΔΗΣΥ. Η αδυναμία του να περάσει τα ονόματα που ήθελε στη σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου, αφήνοντας επί της ουσίας τον Μάριο Καρογιάν να ορίζει το παιχνίδι ή να παρουσιάζεται πως ορίζει το παιχνίδι, σίγουρα δεν βοήθησε την προσπάθειά του να φέρει ψήφους που μετακινήθηκαν στη ΔΗΠΑ πίσω. Την ίδια στιγμή βεβαίως και ο ίδιος δεν φρόντισε να επιβληθεί της κοινοβουλευτικής του ομάδας, σε ό,τι αφορά κυβερνητικά νομοσχέδια που ήρθαν στη Βουλή και τελικά καταψηφίστηκαν και από βουλευτές των συγκυβερνώντων κομμάτων, περιλαμβανομένου του ΔΗΚΟ. Είναι λοιπόν ο Νικόλας Παπαδόπουλος νικητής ή ηττημένος της απόφασής του να συμπλεύσει με τον Νίκο Χριστοδουλίδη; Τα πάντα ρει στην πολιτική και αυτό επιβεβαιώθηκε πολλές φορές στο κυπριακό πολιτικό σκηνικό. Βραχυπρόθεσμα ο ΔΗΚΟϊκός πρόεδρος διαχειρίστηκε την γκρίνια που άρχισε να ενισχύεται εντός του κόμματος, της διαφωνίες στελεχών που θα ενισχύονταν στο ενδεχόμενο ήττας και σίγουρα ο ίδιος τη θέση του στο πηδάλιο του ΔΗΚΟ. Το ερώτημα που ο ίδιος θα πρέπει να απαντήσει είναι αν στην προσπάθειά του να μεταφέρει το ΔΗΚΟ σε κόμμα της συγκυβέρνησης, στηρίζοντας τον Νίκο Χριστοδουλίδη είναι προετοιμασμένος για το πολύ πιθανό σενάριο να έφτασε το προσωπικό πολιτικό του ταβάνι με την προεδρία του ΔΗΚΟ και να εξάντλησε έτσι το όποιο πολιτικό απόθεμα είχε για οποιαδήποτε άλλη υψηλότερη θέση.