Οι θεσμοί στην κόκκινη ζώνη

Όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφραζε πικρία και στενοχώρια μετά την δημοσιοποίηση της έκθεσης του γενικού ελεγκτή γύρω από τα ωφελήματα και τα επιδόματα που λάμβανε ενόσω ήταν κυβερνητικός εκπρόσωπος και παράλληλα αποσπασμένος δημόσιος υπάλληλος, στα κομματικά πηγαδάκια ρωτούσαν πού θα οδηγήσει η σύγκρουση που άνοιγε μεταξύ προέδρου και γενικού ελεγκτή.

Κάποιοι εξ αυτών, βεβαίως, άρχισαν να διερωτώνται για τις πραγματικές προθέσεις του προέδρου, όταν μαζί με την πικρία του υπογράμμιζε ότι θα προστατεύσει τον θεσμό και γι’ αυτό θα αποταθεί για γνωμάτευση στον γενικό εισαγγελέα. Μία δήλωση που επανέφερε στο προσκήνιο τις σκέψεις που γίνονταν επί Νίκου Αναστασιάδη για διαδικασία παύσης του γενικού ελεγκτή για ανάρμοστη συμπεριφορά. Αν όμως ο Νίκος Αναστασιάδης δεν τολμούσε να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση, θα το έκανε άραγε σήμερα ο Νίκος Χριστοδουλίδης; Στο Προεδρικό διαβεβαιώνουν ότι δεν είναι διατεθειμένος να κάνει κάτι τέτοιο ο πρόεδρος, παρότι δέχεται παραινέσεις από κύκλους πως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή. Ο ίδιος θέλει να συνεργαστεί μαζί του, καθώς αντιλαμβάνεται καλά πως μία τέτοια σύγκρουση δεν πρόκειται να τον βγάλει ούτε αλώβητο, ούτε ατσαλάκωτο, ασχέτως αν τελευταίως και ο γενικός ελεγκτής μαζί με τον πρόεδρο έχει αποκτήσει σοβαρές ρωγμές στο άλλοτε άτρωτο προφίλ του.

Το ιστορικό των σχέσεων

Στο Προεδρικό είχαν εδώ και καιρό εκφράσει την έκπληξή τους, όταν ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης είχε ξεκινήσει να θέτει ζητήματα που αφορούσαν την Προεδρία. Ήταν πρώτα η ενεργειακή αναβάθμιση του Προεδρικού, το κόστος της ανακαίνισης και πρόσφατα η έκθεση για τα ωφελήματα που λάμβανε ως αποσπασμένος δημόσιος υπάλληλος του υπουργείου Εξωτερικών και εκτελών χρέη κυβερνητικού εκπροσώπου. Και λέμε με έκπληξη, καθώς, όπως σημειώνεται, μέχρι πρόσφατα ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Δεν είναι τυχαίο ότι σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ τον περασμένο Ιούλιο διαβεβαίωνε πως η συνεννόηση είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από ό,τι επί προηγούμενης κυβέρνησης.

Και το ρήγμα

Τι προκάλεσε συνεπώς όλη αυτήν την ένταση; Το πρώτο πλήγμα στις σχέσεις τους είχε επέλθει μετά την κρίση των συμβούλων και το ερώτημα της καταλληλότητάς τους. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης μεσούσης της κρίσης ζήτησε τη βοήθεια του γενικού ελεγκτή για να λυθεί το ζήτημα. Η συνάντησή τους είχε γίνει σε πολύ θερμό κλίμα, χωρίς να δίδονται περισσότερες λεπτομέρειες προς τα έξω πέραν του ότι είχε βρεθεί κάποια λύση. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης –είχε αναφέρει κάτι σχετικό στη Βουλή– ενοχλήθηκε, καθώς ενώ ο πρόεδρος είχε δεσμευθεί να αποδεσμεύσει πρόσωπα που εργοδοτούνται στο Προεδρικό και δεν είχαν τα κατάλληλα προσόντα τελικώς δεν το έπραξε. Αντιθέτως διαπιστώθηκε πως άτομα εργάζονταν και από το σπίτι. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ενώ ζητήθηκε από την Ελεγκτική Υπηρεσία να δοθούν τα στοιχεία όποιων έχουν άδεια κατοχής όπλου και τελικώς απορρίφθηκε ενέτεινε το κακό κλίμα. Αξίζει να σημειωθεί και δεν φαίνεται να είναι άσχετο με την υπόθεση, πως προσφάτως δημοσιοποιήθηκε στον «Φ» ότι ο Νίκος Αναστασιάδης έχει στην κατοχή του δύο πιστόλια. Και τον κύκλο του Προεδρικού ωστόσο φαίνεται να τον είχε ενοχλήσει η θέρμη με την οποία ο γενικός ελεγκτής εξέτασε το ζήτημα της ενεργειακής αναβάθμισης και της ανακαίνισης του Προεδρικού. Κίνηση που σύμφωνα με νομικούς κύκλους ήταν ανεπίτρεπτη καθώς λειτουργούσε προληπτικά και κατ’ επέκταση εκτός των αρμοδιοτήτων του. Υπήρξε κυρίως ενόχληση στο οικογενειακό περιβάλλον του προέδρου για παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους. Καθόλου τυχαία η αναφορά του κυβερνητικού εκπροσώπου Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη ότι ο γενικός ελεγκτής μπήκε και εξέτασε την κρεβατοκάμαρα και το μπάνιο του προεδρικού ζεύγους. Μία τοποθέτηση που προκάλεσε την οργίλη αντίδραση του γενικού ελεγκτή, αναγκάζοντας την υπηρεσία μέσω ανακοίνωσης να εξηγήσει πως η παρουσία του έγινε κατόπιν επιμονής του ίδιου του προέδρου. Το κερασάκι στην τούρτα, βεβαίως, ήταν η έκθεση του γενικού ελεγκτή για την Αστυνομία στην οποία επεσήμαινε μεταξύ άλλων ως παράνομη τη μεταφορά των παιδιών του προεδρικού ζεύγους με υπηρεσιακά οχήματα.

Ο λεκές και στους δύο

Το κατά πόσο οι θεσμοί θα έπρεπε να αναλώνονται σε λεπτομέρειες για κρεβατοκάμαρες, μπάνια, μεταφορές παιδιών είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει να τύχει ανάλυσης, όπως και το κατά πόσο χάθηκε μέσα από όλη αυτή την ιστορία η μεγάλη εικόνα. Το σίγουρο, ωστόσο, είναι πως μέσα από όλη αυτή τη δημόσια συζήτηση τόσο η εικόνα του προέδρου της Δημοκρατίας όσο και του γενικού ελεγκτή πλήγηκαν. Το περιστατικό που αφορούσε τη μετακίνηση των παιδιών του προέδρου όπως επίσης και η εξέταση των χιλιομέτρων που διένυσε με το υπηρεσιακό όχημα –που δεν δικαιούτο– έστειλε το μήνυμα της τυπολατρείας, της εμμονής και της κακής πίστης. Από πλευράς πάντως του Νίκου Χριστοδουλίδη μπορεί να λειτουργεί όπως όλα δείχνουν νομότυπα –εκτός της χρήσης υπηρεσιακού οχήματος, αδειών και επιδομάτων πολιτειακού αξιωματούχου τη στιγμή που ήταν αποσπασμένος δημόσιος υπάλληλος–, υπάρχει ωστόσο η ηθική πτυχή. Ένας πρόεδρος ο οποίος εξελέγη με το αφήγημα ότι βρίσκεται απέναντι από το κατεστημένο και που απαλλαγμένος από τα κομματικά βαρίδια θα προκαλέσει ρηξικέλευθες αλλαγές, αρνείται να αφήσει την ασφάλεια της δημόσιας υπηρεσίας για να κυβερνήσει. Ένα πρόσωπο που παρουσιάστηκε ως μέρος της κοινωνίας των πολιτών, φάνηκε να επωφελείται πλήρως από τα ωφελήματα μιας δημόσιας υπηρεσίας που λειτουργεί στο πλαίσιο άλλων δεκαετιών και κατά τα άλλα θα έπρεπε να μεταρρυθμίσει, διεκδικώντας και το τελευταίο σεντ που δικαιούται.

Η παύση και ο ρόλος της Εισαγγελίας

Το ερώτημα που εγείρεται βεβαίως είναι αν αυτό είναι το όλο ζήτημα της σύγκρουσης ή αν υπάρχει κάτι περισσότερο πίσω από αυτό. Η κίνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη να αποταθεί για νομική γνωμάτευση στον γενικό εισαγγελέα δεν πέρασε απαρατήρητη από την Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία διερωτήθηκε γιατί να αποταθεί στον γενικό εισαγγελέα για ένα ζήτημα που εκτυλίχθηκε ενόσω ήταν απλός πολίτης. Και δεν πέρασε απαρατήρητο καθώς οι σχέσεις των δύο θεσμών είναι εδώ και καιρό στο κόκκινο. Είναι γνωστό ότι επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη, και κυρίως όταν διορίστηκαν στη Γενική Εισαγγελία οι Σαββίδης και Αγγελίδης, είχε γίνει μία πρώτη συζήτηση για το πώς μπορεί να παυθεί ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Η λύση που εξεταζόταν ήταν αυτή που οδήγησε σε παύση τον Ρίκκο Ερωτοκρίτου και που αφορούσε ανάρμοστη συμπεριφορά, δεδομένου ότι ο κ. Μιχαηλίδης είχε συγκρουστεί με τους πλείστους θεσμούς και πολλές φορές όπως καταγγέλθηκε υπερέβαινε τις εξουσίες του. Για τις σκέψεις αυτές, είχε ζητηθεί η γνωμάτευση πολύ γνωστού νομικού, ωστόσο οι σκέψεις της Γενικής Εισαγγελίας φαίνεται να κυκλοφόρησαν και να έφτασαν στα αφτιά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Οι όποιες σκέψεις παύσης του γενικού ελεγκτή εγκαταλείφθηκαν, καθώς στο περιβάλλον του Νίκου Αναστασιάδη επικράτησε η σκέψη ότι η δίωξη του Οδυσσέα Μιχαηλίδη –ιδιαίτερα λόγω της υψηλής δημοτικότητας που είχε τότε– θα τον ηρωοποιούσε στα μάτια της κοινωνίας. Τα περί ηρωοποίησης φαίνεται να σκέφτεται και σήμερα ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης σε συνδυασμό με το ότι δεν θέλει να συγκρουστεί μαζί του, ασχέτως αν μία σειρά κινήσεων του κ. Μιχαηλίδη έχουν πλήξει την εικόνα του στα μάτια μιας μερίδας της κοινωνίας. Η σκέψη Χριστοδουλίδη ότι μετά από την κόντρα τους το ενδεχόμενο διαδικασίας παύσης Μιχαηλίδη θα οδηγήσει στην ηρωοποίησή του φαίνεται να είναι κάτι που αντιλαμβάνεται πλήρως η Ελεγκτική Υπηρεσία και αυτός μπορεί να είναι ακόμη ένας λόγος που αυξάνει την πίεση στο Προεδρικό μέσω των τελευταίων δημοσιευμάτων. Υπάρχει βεβαίως και η σκέψη ότι ο γενικός ελεγκτής ανέκαθεν λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο και δεν πρόκειται να κρύψει κάτι που αφορά συγκεκριμένο αξιωματούχο, έστω κι αν διατηρούν κατά τα άλλα καλή σχέση. Δεν είναι τυχαίο πάντως ότι ο γενικός ελεγκτής νιώθει πίεση το τελευταίο διάστημα, μετά την καταγγελία του στην Αρχή Κατά της Διαφθοράς, για κατάχρηση εξουσίας από τον βοηθό γενικό εισαγγελέα Σάββα Αγγελίδη. Στο ενδεχόμενο που προκύψει ζήτημα για τον βοηθό γενικό εισαγγελέα, ο τελευταίος αναμένεται πως θα παραιτηθεί. Στο ενδεχόμενο που αθωωθεί όμως, η πίεση θα αυξηθεί προς την πλευρά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη και το αντιλαμβάνεται. Το αν η Γενική Εισαγγελία θα προχωρήσει σε διαδικασία παύσης του γενικού ελεγκτή λόγω ανάρμοστης συμπεριφοράς είναι ένα ζήτημα ανοικτό. Ο Γιώργος Σαββίδης σε τρία χρόνια αφυπηρετεί και δεν φαίνεται διατεθειμένος να μπει σε μία τέτοια διαδικασία. Εξαρτάται, ωστόσο, από το αν άλλοι θεσμοί –που ήρθαν σε ρήξη με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη– προχωρήσουν σε παράπονο ή αν ο ίδιος ο Σάββας Αγγελίδης το πράξει στο ενδεχόμενο που αθωωθεί από την εν λόγω αρχή που ερευνά την υπόθεση.