Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν την περασμένη εβδομάδα η ηγεσία του ΔΗΣΥ ανηφόριζε τον Λόφο προκειμένου να ενημερωθεί για τις εξελίξεις στο Κυπριακό από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, η καταληκτική δήλωση περί ρεαλισμού έρχεται –από κοινού με την εξαγγελία του Προέδρου για σύγκληση Εθνικού Συμβουλίου στις 14 Φεβρουαρίου– να παρουσιάσει το περίβλημα των πραγματικοτήτων των επόμενων εβδομάδων: Η Λευκωσία θα παρακαθήσει σε μια διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό, χωρίς ωστόσο η εν λόγω διαδικασία να εγγυάται, απαραίτητα, την επανεκκίνηση των συνομιλιών, μετά από σχεδόν μια δεκαετία αδιεξόδου. Η κάθοδος της βοηθού γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Ρόζμαρι ντι Κάρλο, αυτή την εβδομάδα, θα βάλει τις τελευταίες πινελιές της οργάνωσης μιας τέτοιας πολυμερούς διάσκεψης. Ωστόσο, η αίσθηση που αποκομίζει η «Κ» από πηγές που γνωρίζουν, είναι πως το σκηνικό –εκτός απροόπτου στη Γενεύη της Ελβετίας– που στήνεται είναι αυτό ενός ελεγχόμενου αδιεξόδου που δεν θα κηρύξει αδιέξοδο στο Κυπριακό, αλλά θα το βάλει σε μια διαδικασία με μικρές – εντός του δεύτερου εξαμήνου του 2025– πιθανότητες επιστροφής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η κάθοδος της Ρόζμαρι ντι Κάρλο στην Κύπρο δρομολογεί τις τελευταίες πινελιές για μια διεθνή διάσκεψη, χαμηλών πτήσεων, για το Κυπριακό στα τέλη Μαρτίου.
Ζητούμενο τα οδοφράγματα
Η μέχρι στιγμής διαπραγμάτευση –«εντός της διαπραγμάτευσης» όπως διαφάνηκε– για τη διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης καταδεικνύει ενόψει Μαρτίου κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά, σε «μικρογραφικό τρόπο» σε σχέση με το πού βρισκόμαστε ως προς τη διαδικασία άρσης του αδιεξόδου των συνομιλιών:
• Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί ο τρόπος συγκερασμού των θέσεων των δύο πλευρών αλλά παράλληλα
• Η διαδικασία δεν κηρύττεται αδιέξοδη με τόσο τα εμπλεκόμενα μέρη όσο και τα Ηνωμένα Έθνη να ελέγχουν το αδιέξοδο με το αφήγημα της συνέχισης της διαδικασίας.
Οι εν λόγω δύο πραγματικότητες αφενός αναδεικνύουν τη διαπραγματευτική τακτική της κάθε πλευράς, αλλά και το πώς τα Ηνωμένα Έθνη προσεγγίζουν τη διαδικασία, πράγμα που δείχνει προς την κατεύθυνση της προσέγγισης της διαδικασίας και αναφορικά με τη διεθνή διάσκεψη του Μαρτίου. Η άφιξη της Ρόζμαρι ντι Κάρλο πάντως θα λειτουργήσει έναντι του σεναρίου τού να υπάρξει κάτι απτό, και υπό αυτό το βάρος ανακοινώσιμο, ως προς την προοπτική διάνοιξης ενός νέου σημείου διέλευσης, πτυχή που τα Η.Ε. θεωρούν πως θα δώσει προοπτική ώστε να παραστούν όλα τα μέρη σε πιο καλό κλίμα στη διεθνή διάσκεψη του Μαρτίου, ακόμη κι αν αυτή δεν καταλήξει σε άρση του αδιεξόδου των συνομιλιών.
Η Αμερικανίδα διπλωμάτης, πάντως, αναμένεται να ταξιδέψει πριν από τον Μάρτιο σε Λονδίνο, Αθήνα και Άγκυρα (πιθανόν και στην Ε.Ε.) προκειμένου να έχει όλους τους άμεσους δρώντες έτοιμους για το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα στην άτυπη πενταμερή. Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως σημασία αποκτά και η στάση που θα κρατήσει η ίδια και δη ενώπιον των δύο ηγετών, ως προς τη μεθοδολογία της διαδικασίας, δεδομένου πως η κα ντι Κάρλο μιλάει απευθείας με τον γ.γ. του ΟΗΕ και είναι υψηλόβαθμη ιεραρχικά στον ίδιο τον διεθνή οργανισμό, διαφοροποιούμενη συνεπώς από τους ανά καιρούς ειδικούς/προσωπικούς απεσταλμένους. Σε κάθε περίπτωση η κα ντι Κάρλο αφίχθηκε σήμερα Κυριακή 9 Φεβρουαρίου στην Κύπρο, και αύριο Δευτέρα θα έχει επαφές με τους δύο ηγέτες και αναμένεται να αποχωρήσει από το νησί την Τρίτη.
Οι προσπάθειες του ΟΗΕ
Η διπλωματία του «πήγαινε-έλα» των τελευταίων ημερών καθώς και τα σινιάλα από Άγκυρα και Αθήνα αποκτούν ξεχωριστό ενδιαφέρον υπό το βάρος των προσπαθειών του ΟΗΕ για άρση του αδιεξόδου των συνομιλιών. Η Λευκωσία έστειλε τον ΥΠΕΞ, Κωνσταντίνο Κόμπο, στην έδρα του ΟΗΕ προκειμένου να μεταφέρει, εκ νέου, τη βούληση της ελληνοκυπριακής πλευράς για μια διαδικασία με θετική εξέλιξη, ενώ παράλληλα οι ΥΠΕΞ Ελλάδας και Τουρκίας συμφώνησαν ουσιαστικά στην Ντόχα του Κατάρ να μεταφέρουν το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας-Τουρκίας μετά την άτυπη πενταμερή. Πτυχή, που δυνητικά αποκρυσταλλώνει πώς ένα αδιέξοδο στο Κυπριακό, ακόμη και ελεγχόμενο, θα μπορούσε να είχε αρνητικό αντίκτυπο στον ελληνοτουρκικό διάλογο, δεδομένης και της στάσης Φιντάν να διαρρέει συνάντηση, τον Απρίλιο, μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, είδηση που ωστόσο δεν επιβεβαίωσε, ακολούθως, η Αθήνα. Στη Λευκωσία, πάντως, η προσέγγιση πως το Κυπριακό ευνοείται από το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εξακολουθεί να αποτελεί τρόπο πρόσληψης των εξελίξεων στα παράλληλα μέτωπα ελληνοτουρκικών και της τρέχουσας προσπάθειας για άρση του αδιεξόδου. Η Τουρκία, από την άλλη, δείχνει στην παρούσα φάση να έχει μεν δώσει το πράσινο φως για διεργασίες στο Κυπριακό, χωρίς ωστόσο αυτό να αναιρεί τη στάση αρχών της για αλλαγή παραδείγματος στη διαδικασία –και στη μορφή λύσης κατ’ επέκταση– αλλά παράλληλα τηρώντας και στάση αναμονής ως προς τις πολιτικές διεργασίες στα Κατεχόμενα. Ως προς το τελευταίο, σημασία αποκτά πως ακόμη και αν η άτυπη πενταμερής δώσει πίστωση χρόνου στις δύο πλευρές, η απομάκρυνση του Ερσίν Τατάρ από το τιμόνι της τ/κ ηγεσίας θεωρείται εξέλιξη που μπορεί να δώσει ώθηση στην προσπάθεια να υπάρξει εκ νέου διάλογος.
