Του Παύλου Νεοφύτου
Με χρονικό ορίζοντα μέχρι τον προσεχή Σεπτέμβριο βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντις, τα μέτρα διαχείρισης και αποκατάστασης σημαντικών ειδών χλωρίδας και πανίδας, τα οποία πλήγηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά της Πάφου στις 11 Ιουνίου.
Σύμφωνα με πληροφόρηση από το Υπουργείο, από την πυρκαγιά μεταξύ των χωριών Γιόλου, Πολέμι, Χούλου, Ψάθι και Λετύμπου, επηρεάστηκαν συγκεκριμένα είδη χλωρίδας και πανίδας.
Όσον αφορά την πανίδα, σημαντικότατη απώλεια αποτελεί η καταστροφή του καταφυγίου αποικίας φρουτονυχτερίδων, η οποία βρισκόταν στο φαράγγι της Σκοτεινής, το οποίο κάηκε ολοσχερώς και αριθμούσε γύρω στα 250 άτομα.
Η καταστροφή της αποικίας στη συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί σοβαρότατη απώλεια ενδιαιτήματος του συγκεκριμένου είδους και αναμένεται να επηρεαστεί περαιτέρω από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες στην περιοχή. Το γεγονός ότι η καμένη βλάστηση εντός του φαραγγιού θα αφήνει εκτεθειμένα τα ζώα καθώς και η καταστροφή των φρουτόδεντρων της περιοχής ίσως να αποτελέσει ένα αρνητικό στοιχείο για παραμονή των ζώων που επιβίωσαν στην περιοχή.
Τα είδη νυχτερίδων λόγω της απώλειας του ενδιατήματος θα επηρεαστούν ιδιαίτερα την περίοδο αυτή, καθώς και το διαστημα που τα χειρόπτερα βρίσκονταν σε φάση γαλούχησης των μικρών τους. Επίσης, έχουν καταστραφεί δέντρα με κουφάλες και κουφώματα στον φλοιό, τα οποία αποτελούσαν καταφύγιο για τα δενδρόβια είδη νυχτερίδων.
Άλλα είδη πανίδας που επηρεάστηκαν, καθώς έχουν σημαντική παρουσία στην περιοχή, είναι ο λαγός, τα ερπετά και οι σαύρες.
Σε σχέση με τα πτηνά, θεωρείται βέβαιο ότι σε πολλά δέντρα υπήρχαν φάσσες, με τη διαδικασία αναπραγωγής σε εξέλιξη, αφού έχει παρατηρηθεί ότι η φάσσα φωλιάζει μέχρι και τον Ιούλιο ακόμα και τον Αύγουστο. Εννοείται ότι οι περισσότερες φωλιές έχουν καταστραφεί ενώ οι υπόλοιπες έχουν εγκαταλειφθεί λόγω της όχλησης από την πυρκαγιά και από την κατάσβεση, επιφέροντας μερικό πλήγμα στον τοπικό πληθυσμό. Φυσικά το μεγαλύτερο ποσοστό των αναπραγώμενων ζευγαριών είχε ήδη ολοκληρώσει την αναπαραγωγική διαδικασία πριν από την πυρκαγιά, όπως άλλωστε και τα υπόλοιπα είδη της πτηνομανίδας της περιοχής.
Οι πληθυσμοί των περδικιών σίγουρα έχουν υποστεί πλήγμα από την πυρκαγιά ενώ έχει επηρεαστεί ο βιότοπός τους, ο οποίος όμως θα επανέλθει με τις πρώτες βροχές, ίσως και με πιο ευνοϊκό τρόπο, αφού οι σπόροι και η ποώδης βλάστηση αποτελούν πρπτεραιότητες στη διατροφή του είδους. Αυτό που θα αποτελέσει μειονέκτημα για τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια θα είναι η απουσία κάλυψης του εδάφους αφήνοντας τα ζώα εκτεθειμένα σε θηρευτές ιδιαίτερα την περίοδο της αναπαραγωγής.
Επίσης οι θαμνώτοποι που έχουν καεί αποτέλεσε απώλεια ενδιαιτήματος για μικροπούλια όπως τον Τρυποράσιη καθώς και άλλα είδη τα οποία τρέφονται και φωλιάζουν είτε σε θάμνους. Η Σκαλιφούρτα θα επηρεαστεί σε λιγότερο βαθμό αφού οι ξερολιθιές όπου φωλιάζει δεν έχουν επηρεαστεί σχεδόν καθόλου, ενώ το Θουπί που φωλιάζει σε κουφάλες δέντρων αναμένεται να επηρεαστεί σε σημαντικό βαθμό.
Το θουπί
Τα μέτρα αποκατάστασης
Μετά την εκτίμηση των πιο πάνω συνεπειών, το Υπουργείο προχωρά με την υλοποίηση των εξής μέτρων διαχείρισης και αποκατάστασης σημαντικών ειδών χλωρίδας και πανίδας:
Χλωρίδα
- Αξιολόγηση της περιοχής, εντοπισμός των σημείων που υπάρχει πιθανότητα να υποστούν διάβρωση από τις βροχές του επερχόμενου χειμώνα και άμεση εφαρμογή αντιδιαβρωτικών έργων (κορμοδέματα, κορμοφράγματα, λιθοπλήρωτα συρματοκιβώτια).
- Εντοπισμός θέσεων που υπήρχαν δέντρα δρυός, αποοπή καμένων ιστάμενων δέντρων, ώστε να διευκολυνθεί η πρεμνοβλάστηση. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα είδη με ζωντανό υπόγειο μέρος και που έχουν την ικανότητα να πρεμνοβλαστάνουν.
- Προσπάθεια επαναφοράς των καλλιεργειών, ώστε να αποτελέσουν πράσινες αντιπυρικές ζώνες στο μέλλον.
- Εντοπισμός σημείων όπου μπορεί να γίνει σπορά κατάλληλων ξηρανθεκτικών ειδών, προσαρμοσμένων στις κλιματοεδαφικές συνθήκες της περιοχής (δρυς, περνιά, σχοινιά, τρεμιθιά, μοσφυλιά, αντρουκλιά).
- Εγκατάσταση φυτειών δρυός σε κατάλληλα σημεία, για δημιουργία μητρικών φυτειών παραγωγής σπόρου, όπου θα επεκταθούν και θα βοηθήσουν στην επανεγκατάσταση του δάσους στην περιοχή.
- Στα φαράγγια αναμένεται ότι θα υπάρξουν πρεμνολαστήματα πλάτανων και άλλων ειδών. Σε περίπτωση αποτυχίας, θα πραγματοποιηθεί σπορά την επόμενη σποροπαραγωγική περίοδο.
Πανίδα
- Τοποθέτηση 5 ποτίστρων με ντεπόζιτα σε επιλεγμένα σημεία.
- Ο εμπλουτισμός των φαραγγιών, με προσθήκη νερού σε συγκεκριμένα βραχώδη σημεία που υπάρχει η δυνατότητα συγκράτησης του, αφού με την απομάκρυνση της κάλυψης πλέον θα είναι θέμα χρόνου η εξάτμισή του. Τα σημεία θα παρακολουθούνται και θα προστίθεται νερό όταν χρειάζται.
- Αποκατάσταση κατεστραμμένων ξερολιθιων για να αποτελέσουν ξανά καταφύγια ερπετών αλλά και χώρους φωλεοποίησης πουλιών αλλά και σταθεροποίησης του εδάφους.
- Διατήρηση καμλενων δέντρων με ιδιαίτερα χαρακτηεισστικά (κουφαλερά, κλαδοβρίθη κλπ.) που θα αποτελούν χώρο κουρνιάσματος για δενδρόβια χειρόπτερα αλλά και καταφύγιο εντόμων για εντομοφάγα είδη πανίδας.
- Τοποθέτηση 20 τεχνητών φωλιών διαφόρων μεγεθών για φωλεοποίηση διαφόρων ειδών πτηνοπανίδας.
- Σπορές από αγρωστώδη σε 5 διάκενα (1 δεκάριο σε κάθε σημείο) της καμένης περιοχής.
- Παρακολούθηση της αποικίας φρουτονυχτερίδων, ώστε να συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Να γίνει προσπάθεια ενίσχυσης της περιοχής με φρουτόδεντρα.
- Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων έχει καταγράψει συγκεκριμένα σημεία, όπου θα γίνουν αντιδιαβρωτικά έργα.
